Մաքս Լե Բլան
Մաքս Յուլիուս Լուի Լե Բլան (գերմ.՝ Max Julius Louis Le Blanc , մայիսի 26, 1865[1], Barciany, Gmina Barciany, Powiat kętrzyński, Warmian-Masurian Voivodeship, Լեհաստան - հուլիսի 31, 1943[2], Լայպցիգ, Սաքսոնիա, Պրուսիայի ազատ պետություն, Նացիստական Գերմանիա[2]), գերմանացի էլեկտրաքիմիկոս, Կարլսրուեի տեխնոլոգիական ինստիտուտի և Լայպցիգի համալսարանի պրոֆեսոր։
Մաքս Լե Բլան գերմ.՝ Max Le Blanc | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մայիսի 26, 1865[1] Barciany, Gmina Barciany, Powiat kętrzyński, Warmian-Masurian Voivodeship, Լեհաստան |
| Մահացել է | հուլիսի 31, 1943[2] (78 տարեկան) Լայպցիգ, Սաքսոնիա, Պրուսիայի ազատ պետություն, Նացիստական Գերմանիա[2] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Գերմանական ռայխ |
| Մասնագիտություն | քիմիկոս և համալսարանի դասախոս |
| Հաստատություն(ներ) | Կարլսրուեի տեխնոլոգիական ինստիտուտ |
| Անդամակցություն | Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա և Լեոպոլդինա |
| Ալմա մատեր | HU Berlin[3] և Լայպցիգի համալսարան[3] |
| Տիրապետում է լեզուներին | գերմաներեն |
| Գիտական ղեկավար | Ավգուստ Հոֆման[3] |
| Եղել է գիտական ղեկավար | Carl Wagner?[3], Heinz Schöpel?[3] և Հանս Թրիբել[3] |
| Հայտնի աշակերտներ | Օսկար Գեորգ Հարնափ[3] |
| Պարգևներ | |
 Max Le Blanc Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Մաքս Յուլիուս Լուի Լե Բլանը ծնվել է 1865 թվականի մայիսի 26-ին Բարցյանինում՝ քարտուղար Լուի Լե Բլանի և նրա կնոջ՝ Մարի Քիքթոնի ընտանիքում։ 1883 թվականին Մաքս Լե Բլանը հաջողությամբ հանձնեց ընդունելության քննությունը Ռաստենբուրգի մարզադահլիճում։ 1883-1886 թվականներին քիմիա է սովորել Տյուբինգենի, Մյունխենի և Բեռլինի համալսարաններում։ Դրանից հետո, Բեռլինում, Ավգուստ Վիլհելմ Հոֆմանի ղեկավարությամբ, նա ստացել է քիմիական գիտությունների դոկտորի կոչում. այնուհետև Լեբլանը աշխատում էր որպես Լայպցիգում Վիլհելմ Ֆրիդրիխ Օստվալդի օգնական։ 1891 թվականին Լե Բլանը պաշտպանեց դիսերտացիան և դարձավ քիմիական գիտությունների դոկտոր, իսկ 1895 թվականին ստացավ պրոֆեսորի պաշտոն. դասախոսել է Լայպցիգի համալսարանում մինչև 1896 թվականի ամառային կիսամյակը։
Նույն թվականին՝ 1896 թվականին, Լե Բլանը տեղափոխվում է «Hoechst» ընկերության էլեկտրաքիմիական բաժանմունք, որը գտնվում է Մայնի Ֆրանկֆուրտ քաղաքում, որը նոր էր ստեղծվում այդ տարիներին։ 1901 թվականին Լե Բլանը հրավեր ստացավ Կարլսրուեի տեխնոլոգիական ինստիտուտի ֆիզիկական քիմիայի և էլեկտրաքիմիայի նոր բաժանմունքից։ 1906 թվականին նա վերադառնում է Լայպցիգի համալսարան[4], որտեղ աշխատում է մինչև 1933 թվականը, 1925-1926 թվականներին եղել է այս ուսումնական հաստատության ռեկտորը։ Մաքս Լե Բլանը հիմնականում մասնակցում էր կաուչուկի հետազոտություններին և ուսումնասիրում էր մետաղական օքսիդների հաղորդունակությունը։ 1907 թվականից եղել է Սաքսոնի գիտությունների ակադեմիայի լիիրավ անդամ, իսկ 1925 թվականին ընտրվել է «Լեոպոլդինա» գերմանացի բնագետների ակադեմիայի անդամ։ 1937 թվականին նա Լեոպոլդինայից ստացել է Կոտենիուսի մեդալ։
1933 թվականի նոյեմբերի 11-ին Մաքս Լե Բլանը գերմանական համալսարանների և քոլեջների ավելի քան 900 գիտնականների և դասախոսների թվում էր, ովքեր ստորագրեցին «Ադոլֆ Հիտլերին և Ազգային սոցիալիստական պետությանը պրոֆեսորների աջակցության հռչակագիրը»։
Լայպցիգում Լե Բլանը հայտնաբերեց, որ քայքայման ներուժն ունի բնութագրական անհատական նշանակություն լուծույթում տարբեր իոնների էլեկտրոլիզի համար։ Լե Բլանը և Կիլիանին հայտնաբերեցին, որ էլեկտրոլիզը կարող է օգտագործվել լուծույթում առանձին մետաղները ընտրովիորեն առանձնացնելու և քանակականացնելու համար (տե՛ս էլեկտրագրավիմետրիա)։ Բացի այդ, Լե Բլանը մշակեց ջրածնի էլեկտրոդ` pH-ի չափման համար, թթվակայուն դիֆրագմա, էլեկտրոդի ներուժը չափելու մազանոթ և փոփոխական հոսանքի ձայնագրման մեթոդ (օսիլոսկոպ)։
Աշխատանքներ խմբագրել
- Ist das Schmelzen kristallisierter Körper mit einer Vor- und einer Nachgeschichte verbunden? / Le Blanc, Max. — Leipzig : Hirzel, 1933:
- Starke Leitfähigkeitszunahme von Nickeloxyd bei Aufnahme von Sauerstoff / Le Blanc, Max. — Leipzig : Hirzel, 1930:
- Über die Elektronenleitfähigkeit von festen Oxyden verschiedener Valenzstufen / Le Blanc, Max. — Leipzig : Hirzel, 1930:
Գրականություն խմբագրել
- Alto Brachner: Le Blanc, Max // Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 14, Duncker & Humblot, Berlin 1985, ISBN 3-428-00195-8, S. 21:
- Max Le Blanc und Wilhelm Ostwald in ihren Briefen / Hrsg. von Karl Hansel — Großbothen : Wilhelm-Ostwald-Ges. zu Großbothen, 1998. — 32 S. : Ill:
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #116850035 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Helmut Maier Max Le Blanc // Chemiker im "Dritten Reich": Die Deutsche Chemische Gesellschaft und der Verein Deutscher Chemiker im NS-Herrschaftsapparat. — John Wiley & Sons, 2015. — 974 с. — ISBN 9783527691333
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- «Prof. Dr. phil. Max Le Blanc». Professorenkatalogs der Universität Leipzig. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 13-ին.
- Ulf Messow (2014 թ․ ապրիլի 4). «Le Blanc, Max Julius Louis». Sächsische Biografie, hrsg. vom Institut für Sächsische Geschichte und Volkskunde e.V., bearb. von Martina Schattkowsky, Online-Ausgabe. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 13-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մաքս Լե Բլան» հոդվածին։ |