Վիքիպեդիա

Մարմնի փիրսինգ

Մարմնի փիրսինգ (անգլ.՝ body piercing), մարմնի փոփոխություն, որը ընթացքում մարմնի հատուկ մասերում զարդեր և օղեր են կրում։ Մարմնի փոփոխությունների շարքից է նաև տատուն։ «Փիրսինգ» բառը կարող է վերաբերել ինչպես փիրսինգի գործընթացին, այնպես էլ փիրսինգի միջոցով արված անցքերին։ Հակառակ այն տարածված կարծիքին, որ փիրսինգը կապված է միայն տեսողական զարդերի հետ, փիրսինգ իմպլանտները փոխում են մարմնի և/կամ մաշկի ձևը և տեսքը (օրինակ՝ ոսկյա թելեր, որոնք տեղադրված են ենթամաշկում, պլատինե, տիտանե կամ բժշկական ենթամաշկային պողպատե իմպլանտներ)։ Չնայած մարմնի փիրսինգը մշուշոտ է հայտնի ապատեղեկատվությամբ և գիտական հղումների բացակայությամբ, պարզ է, որ հին ժամանակներից էլ ամբողջ աշխարհում փիրսինգ արել են ինչպես կանայք, այդպես էլ տղամարդիկ։

Կրծքերի, ականջների և շուրթերի փիրսինգ

Ականջի և քթի փիրսինգը հատկապես տարածված է և լավ ներկայացված է պատմական գրառումների և հուղարկավորության առարկաների մեջ։ Հնագույն մումիֆիկացված մնացորդները, կրում էին ականջօղներ, ինչը վկայում է այդ պրակտիկայի ավելի քան 5000 տարի առաջ տարածված լինելու մասին։ Ըստ պատմության քթի փիրսինգը եղել է դեռևս մ.թ.ա. 1500 թվականին։ Այդ տեսակի փիրսինգը փաստագրված է եղել ամբողջ աշխարհում, իսկ փիրսինգ շուրթերի և լեզվի վրա պատմականորեն հայտնաբերվել է աֆրիկյան և ամերիկյան ցեղային մշակույթներում։ Կրծքի և սեռական օրգանների փիրսինգը կիրառվում է տարբեր մշակույթներում։ Կրծքի փիրսինգն առաջին անգամ արել են Հին Հռոմում, իսկ սեռական օրգանների փիրսինգը տարածված է եղել Հին Հնդկաստանում մոտավորապես մ.թ.ա. 320-550 թվականներին։ Մարմնի փիրսինգի պրակտիկան սկսել է աճել և թուլանալ արևմտյան մշակույթում, սակայն այն Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից ի վեր ժողովրդականության աճ է ունեցել, երբ 1970-ական թվականներին ականջներից բացի սկսել են փիրսինգ անել մարմնի այլ մասերում, և դա առավել տարածվել է 1990-ական թվականներին։

Փիրսինգ անել կամ չանելու պատճառները տարբեր են։ Որոշ մարդիկ դա անում են կրոնական կամ հոգևոր պատճառներով, իսկ մյուսները՝ հանուն ինքնարտահայտման, գեղագիտական արժեքի, սեռական հաճույքի, իրենց մշակույթին համապատասխանելու կամ դրա դեմ ապստամբելու համար։ Փիրսինգի որոշ ձևեր մնում են հակասական, հատկապես երիտասարդության համար։ Փիրսինգ ունենալու կամ այն ցուցադրելու հնարավորությունները սահմանափակվում են դպրոցների, գործատուների և կրոնական խմբերի կողմից։ Չնայած հակասություններին, որոշ մարդիկ կիրառել են մարմնի փիրսինգի էքստրեմալ ձևեր, իսկ Գինեսի ռեկորդների գիրքը համաշխարհային ռեկորդներ է շնորհել հարյուրավոր և նույնիսկ հազարավոր մշտական և ժամանակավոր փիրսինգներ ունեցող մարդկանց։

Մարմնի ժամանակակից փիրսինգի մեթոդներն ընդգծում են մարմնի փիրսինգի համար անվտանգ նյութերի օգտագործումը, հաճախ օգտագործելով այդ նպատակի համար նախատեսված մասնագիտացված գործիքներ։ Մարմնի փիրսինգը որոշ չափով ռիսկային է, և կարող է առաջացնել ալերգիկ ռեակցիա, վարակ, ավելորդ սպիացում և չնախատեսված ֆիզիկական վնասվածքներ, սակայն այնպիսի նախազգուշական միջոցներ, ինչպիսիք են փիրսինգի սանիտարական ընթացակարգերը և մանրակրկիտ հետագա խնամքը, ընդգծվում են, որպեսզի նվազագույնի հասցվի լուրջ խնդիրների առաջացման հավանականությունը։ Բուժման ժամանակը, որը պահանջվում է մարմնի փիրսինգի համար, կարող է մեծապես տարբեր լինել, կախված տեղադրման վայրից։ Որոշ տեսակի փիրսինգներ, օրինակ` սեռական օրգանների, կարող են բուժվել մինչև երկու տարի։

Պատմություն խմբագրել

 
Գերմանիայում Ալեմանների գերեզմանի մեջ հայտնաբերված ականջօղը թվագրվում է մոտավորապես 6-րդ կամ 7-րդ դարում

Մարմնի զարդարումը միայն վերջերս է դարձել հնագետների լուրջ գիտական հետազոտությունների առարկա, նրանց խանգարել է մարմնի փիրսինգի ուսումնասիրությունը սկզբնաղբյուրների սակավության պատճառով[1]։ Վաղ գրառումները հազվադեպ են քննարկել փիրսինգի օգտագործումը կամ դրա նշանակությունը, և չնայած ոսկերչական իրերը հաճախ հայտնաբերվել են հուղարկավորության առարկաների մեջ, մարմնի քայքայումը, որը նրանք ժամանակին զարդարում էին, դժվարացնում է հասկանալ, թե ինչպես են այդ զարդերը կարող օգտագործվել[1]։

Ականջի փիրսինգ խմբագրել

 
Ավանդական բիրմայական ականջներ ծակելու արարողություն
Պատկեր:Ear piercing types.jpg
Ականջի փիրսինգի տեսակներ

Ականջի փիրսինգն ամբողջ աշխարհում կիրառվում է հնագույն ժամանակներից։ Կան գրավոր և հնագիտական ապացույցներ։ Հայտնաբերվել են ծակած ականջներով մումիֆիկացված մարմիններ, այդ թվում՝ այսօրվա դրությամբ հայտնաբերված ամենահին մումիֆիկացված մարմինը՝ 5300-ամյա Էցի Այսմանը, որը հայտնաբերվել է Իտալիայի սառցադաշտում[2]։ Տվյալ մումիայի ականջը եղել է 7-11 մմ տրամագծով ծակված[2]։ Գերեզմանում հայտնաբերված ամենահին ականջօղերը թվագրվում են մ.թ.ա. 2500 տարի առաջ։ Դրանք գտնվում էին Շումերի Ուր քաղաքում՝ աստվածաշնչյան պատրիարք Աբրահամի տանը[3]։ Ականջօղերի մասին խոսվում է Աստվածաշնչում։ Ծննդոց 35.4-ում Հակոբը թաղում է ականջօղերը, որոնք կրում էին իր ընտանիքի անդամները, իրենց կուռքերի հետ միասին։ Ելք 32-ում, Ահարոնը ոսկե հորթ է պատրաստում հալեցված ականջօղերից։ Երկրորդ օրենք 15:12–17-ը թելադրում է անել ականջի փիրսինգը այն ստրուկի համար, որը նախընտրում է չազատվել[4]։ Ականջօղեր են հիշատակվում նաև Վեդաների հնդկական աստվածուհի Լակշմիի հետ կապված[1]։ Ականջի փիրսինգների օղեր գտնվել են Ուկոկի շրջանում գերեզմանների մեջ, Ռուսաստանում և Չինաստանում մ.թ.ա. 400-300 թվականներին[5]։

 
Կարեն կին Մյանմայից, ավանդական ականջօղերով

Ամերիկայի Խաղաղ օվկիանոսի հյուսիսարևմտյան Տլինգիտի շրջանում ականջօղերը ազնվականության և հարստության նշան էին, քանի որ երեխայի յուրաքանչյուր ականջի վրա ականջօղ տեղադրելը ձեռք էր բերվում թանկարժեք ճանապարհով[6]։ Ականջօղերը տարածված էին Եգիպտոսի 18-րդ դինաստիայում (մ.թ.ա. 1550–1292), ընդհանուր առմամբ, ստացվում էին կախովի, ոսկե օղակապեր[7]։ Թանկարժեք քարերով լցված ոսկե ականջօղերը նախատեսված էին ազնվական անհատների համար[8]։ Հին հույները կրում էին սրբազան թռչունների տեսքով մածուկից պատրաստված ականջօղեր, իսկ Հին Հռոմի կանայք կրում էին թանկարժեք քարերից պատրաստված ականջօղեր[9]։

Եվրոպայում կանանց ականջօղերը, ընդհանուր առմամբ, նորաձևությունից դուրս են եկել 4-րդ և 16-րդ դարերի ընթացքում, քանի որ հագուստի և մազերի ոճերը թաքցնում էին ականջները, բայց աստիճանաբար նրանք վերադարձան նորաձևության մեջ Իտալիայում, Իսպանիայում, Անգլիայում և Ֆրանսիայում, տարածվելով նաև Հյուսիսային Ամերիկայում, Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո փիրսինգը կրկին դուրս է եկել նորաձևությունից[10][11][12]։ Ֆիլիպ Սթաբսի Անատոմիայի չարաշահումները աշխատության համաձայն՝ ականջօղերն ավելի տարածված են եղել 16-րդ դարի տղամարդկանց շրջանում, քան կանանց շրջանում, մինչդեռ Ռաֆայել Հոլինշեդը 1577 թվականին հաստատել է դա[13]։ Ակնհայտ է, որ դա ծագել է Իսպանիայից, ականջի փիրսինգի պրակտիկան եվրոպական տղամարդկանց շրջանում տարածվել է դեպի Ֆրանսիա, այնուհետև Անգլիա (սովորաբար միայն մեկ ականջի վրա էին կրում)[13]։ Հասարակ մարդիկ էլ են կրել ականջօղեր։ Միջնադարում ականջօղերը սկսել են տարածվել նավապետների և հանցագործների շրջանում[14]։ Նավաստիները նաև կրում էին ականջօղ, մտածելով, որ եթե խեղդվեն և ջուրը իրենց նետի դեպի ափը քրիստոնյաները նրանց կթաղեն։

Քթի փիրսինգ խմբագրել

 
Կին ականջի և քթի փիրսինգներով

Քթի փիրսինգը նույնպես երկար պատմություն ունի[1]։

Ծննդոց 24.22-ում Աբրահամի ծառան Ռեբեկային տվել է օղ քթի համար (քթի փիրսինգ)։ Քթի փիրսինգը կիրառվում էր Մերձավոր Արևելքի բեդուինյան ցեղերի, աֆրիկայի բերբերների և բեջաների, ինչպես նաև ավստրալիացի աբորիգենների կողմից[15][16]։ Բնիկ ամերիկացի և ալիասկյան ցեղերից շատերը զբաղվում էին փիրսինգ անելով։ Այն հայտնի էր ացտեկների, մայաների և Նոր Գվինեայի ցեղերի շրջանում, որոնք զարդարում էին իրենց քթերը փիրսինգով և փետուրներով՝ հարստությունը ցույց տալու համար և (տղամարդկանց շրջանում) չարությունը խորհրդանշելու համար[14]։ Նեզ Պերսեի ցեղի անունը առաջացել է այս փիրսինգ բարից, թեև քթի փիրսինգը տարածված չէ եղել այս ցեղում[17]։ Քթի փիրսինգ է նաև մնում է հայտնի Պակիստանում, Բանգլադեշում և կիրառվում է մի շարք Մերձավոր Արևելքի և արաբական երկրներում[15]

Շուրթերի և լեզվի փիրսինգ խմբագրել

 
Նիլոտ մուրսի կին

Շուրթերի փիրսինգը շուրթերի ձգումը պատմականորեն հայտնաբերվել են Աֆրիկայի և Ամերիկայի որոշ ցեղային մշակույթներում։ Շուրթերի փիրսինգ կրել են թլինկիտներ, ինչպես նաև Պապուա Նոր Գվինեայի և Ամազոնի դաշտավայրի ժողովուրդները[5]։ Մալավիի որոշ մասերում, կանայք հաճախ իրենց շուրթերը զարդարում էին «պելել» կոչվող շրթունքներով, որը մանկությունից աստիճանաբար աճում էր, կարող էր հասնել մի քանի դյույմ տրամագծով և, ի վերջո, փոխում էր ծնոտի կծվածքը[18][19]։ Նման շուրթերի ձևը կիրառվում է մինչ օրս։ Նիլոտական Մուրսիի կանայք Նեղոսի հովտում երբեմն կրում են շուրթերի փիրսինգներ, որոնք կարող են հասնել 15 սանտիմետր (5,9 դյույմ) տրամագծով[20]։

 
Պորտի փիրսինգի պատմությունը սկսվել է Եգիպտոսում, սակայն հիմա տարածված է ամբողջ աշխարհում:

Աճող ժողովրդականություն Արևմուտքում խմբագրել

 
Դեմքի վրա տարբեր փիրսինգներով մարդ

20-րդ դարի սկզբին մարմնի ցանկացած մասի փիրսինգը հազվադեպ էր հանդիպվում արևմուտքում։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո, այն սկսել է ավելի մեծ ժողովրդականություն ձեռք բերել գեյ տղամարդկանց սուբմշակույթի շրջանում։ Նույնիսկ ականջների փիրսինգը կանանց համար որոշ ժամանակմշակութային առումով անընդունելի է եղել, Բբայց այս համեմատաբար տարածված փիրսինգի ձևը սկսել է ժողովրդականություն ձեռք բերել 1960-ական թվականներին։ 1970-ական թվականներին փիրսինգը սկսել է ընդլայնվել, քանի որ այն ներառվել է փանկ շարժմանը, որը ցուցադրում էր ոչ ավանդական զարդեր, ինչպիսիք են օրինակ անգլերեն գնդասեղները։ Ֆակիր Մուսաֆարը սկսել է զարգացնել դա, որպես ժամանակակից պրիմիտիվների մի ձև, որը ներառել է փիրսինգի տարրերն այլ մշակույթներից, ինչպիսին է օրինակ սթրեթչինգը։

Մարմնի փիրսինգը լայն հռչակ է ստացել Միացյալ Նահանգներում մի խումբ կալիֆոռնիացիների շնորհիվ, որոնք շարքում էին նաև Դուգ Մելոյը և Ջիմ Վարդը[21]։ Վարդը (որի ինչպես ներշնչման, այդպես էլ գումարի աղբյուրը Մելոյն էր) բացել է The Gauntlet-ը՝ որպես տնային բիզնես 1975 թվականի նոյեմբերին և որպես առևտրային ցուցափեղկի գործողություն՝ Արևմտյան Հոլիվուդում 1978 թվականի նոյեմբերի 17-ին։ Այս բիզնեսի հիմնադրումը համարվել է առաջինն ըստ իր տեսակի Միացյալ Նահանգներում[22]։ Այն դարձել է մարմնի փիրսինգի արդյունաբերության սկիզբը[22][23]։ Քանի որ մարմնի փիրսինգի մասին շշուկներն արագ տարածվում էին ավելի լայն համայնքներ, Վարդը սկսել է հրապարակել այս թեմային նվիրված առաջին աշխատությունը՝ PFIQ-ը[24]։

Անգլիայում փիրսինգի զգալի զարգացումը տեղի է ունեցել 1987 թվականին, երբ «Operation Spanner»-ի ժամանակ, համասեռականների մի խումբ, այդ թվում՝ մարմնի հայտնի փիրսեր Ալան Օվերսբին, դատապարտվել են հարձակման համար՝ փոխադարձ համաձայնությամբ սադոմազոխիզմի մասնակցելու պատճառով, ներառյալ մարմնի փիրսինգի ակտերը[24]։ Դատարանները հայտարարել են, որ մարմնի դեկորատիվ փիրսինգն անօրինական չէ, իսկ էրոտիկ փիրսինգն անօրինական է[25]։ Հետագայում՝ 1992 թվականին ստեղծվել է Countdown on Spanner խումբը՝ որպես բողոքի նշան։ Խումբը բողոքարկել է այդ որոշումն Արդարադատության գերագույն դատարանում, Լորդերի պալատում և, վերջապես, Մարդու իրավունքների եվրոպական հանձնաժողովում՝ փորձելով չեղարկել վճիռը, որը սադոմազոխիզմի ակտերում ոչ էական է համարել համաձայնությունը, սակայն՝ ապարդյուն[26]։ Չնայած նրանց բազմաթիվ անհաջողություններին՝ այդ հարցը լայնորեն լուսաբանվել է, և 1993 թվականին Թայմսը դատարանի որոշումն անվանել է «ոչ լիբերալ անհեթեթություն»[26]։

Մարմնի փոփոխությունն, ընդհանուր առմամբ, ավելի տարածված է դարձել Միացյալ Նահանգներում 1990-ական թվականներին, քանի որ փիրսինգը նույնպես ավելի լայն տարածում է ստացել, աճող հասանելիությամբ և փիրսինգ անելու հնարավորությամբ պորտի, քթի, հոնքերի, շրթունքների, լեզվի, խուլերի և սեռական օրգանների վրա։ 1993 թվականին պորտի փիրսինգը ցուցադրվում էր MTV Video Music Awards-ի «Տարվա երաժշտական տեսահոլովակ» անվանակարգում հաղթանակ տարած «Cryin'» երգի տեսահոլովակի ընթացքում, որը ոգեշնչել է բազմաթիվ երիտասարդ կին երկրպագուներին հետևել այդ օրինակին[21]։ Ըստ 2009 թվականի Փիրսինգի աստվածաշնչին (անգլ.՝ The Piercing Bible)՝ հենց այս սպառողական ոգին է «էապես ոգեշնչել մարմնի փիրսինգը լիարժեք արդյունաբերություն դարձնել»[27]։ Մարմնի փիրսինգը լրատվամիջոցների հետ կապված ևս մեկ խթան է ստացել 2004 թվականին, երբ Super Bowl XXXVIII-ի ընդմիջման ժամանակ երգչուհի Ջանեթ Ջեքսոնը «հանդերձարանի անսարքություն» է վերապրել, որը բաց է թողել Ջեքսոնի փիրսինգ արած ծծակը[28]։ Որոշ մասնագիտական փիրսերներ հաղորդել են բիզնեսի զգալի աճի մասին այն բանից հետո, երբ միջոցառումը լայնորեն գովազդվել է[28]։

Փիրսինգի ավանդական մեթոդների հետ միասին, մարմնի ժամանակակից զարդարումը ներառում է տարբեր նոր մեթոդներ, թեև դրանցից շատերը 2007 թվականի դրությամբ դեռ հասանելի չէին փիրսերների մեծամասնությանը[29][30][31]։ Մարմնի փիրսինգի ժամանակակից մեթոդները ներառում են նաև դերմալ փիրսինգը, որը համատեղում է փիրսինգը և իմպլանտացիան՝ մարմնի վրա մեկ բացման կետ ստեղծելու համար, որպեսզի զարդի մեկ ծայրը կարողանա ցուցադրվել մաշկի մակերեսի վրա[32]։ Չնայած այն բանին, որ այս մեթոդը կարող է օգտագործվել մարմնի բոլոր մասերի վրա, 2007 թվականի դրությամբ այն ավելի հաճախ իրականացվում էր աչքերի միջև, կրծքի վրա կամ մատի վրա, մատանի նմանակելու համար։

21-րդ դար խմբագրել

 
 
Քթի և ծծակների փիրսինգ, որը առավել հայտնի է դարձել 21 դարի երկրորդ տասնամյակում[33][34][35]։

Մարմնի փիրսինգի պրակտիկան ենթարկվում է փոփոխությունների։ Պորտի և ունքի փիրսինգը հայտնի է եղել 1990-ական թվականներին, իսկ վերջերս առավել հայտնի է դարձել քթի միջնապատի և ծծակների փիրսինգը[36][37][38][39][40]։

2005 թվականին եղել է հարցում 16 տարեկանից բարձր 10 503 մարդկանց շրջանում (Անգլիայում), որը ցույց է տվել, որ մոտավորապես 10 %-ը (1049) ունեցել է մարմնի փիրսինգ ականջի բլթակից բացի այլ վայրերում, ընդ որում՝ 16-24 տարեկան կանանց մեծ մասը[41]։

Պատճառներ փիրսինգի համար խմբագրել

 
Թամիլ տղամարդը կրոնական երթում՝ իր այտերը խոցող եռաժանով

Փիրսինգի պատճառները տարբեր են։ 2001 թվականին Clinical Nursing Research-ի՝ միջազգային հրատարակության ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ այն մարդկանց 62%-ը, որոնք փիրսինգ են ունեցել, դա արել են «իրենց անհատականությունն արտահայտելու» փորձով[42]։ Մարդիկ նաև փիրսինգ են անում որպես հիշատակ կարևոր իրադարձությունների կամ ինչ-որ տրավմաներ հաղթահարելու նպատակով[43]։ Ֆրանկֆուրտի համալսարանի հոգեսոմատիկ բժշկության և հոգեթերապիայի ուսումնական հոսպիտալի տնօրենի օգնականի խոսքով՝ սեռական բռնության որոշ զոհեր ընտրում են մարմնի փիրսինգը որպես «բռնության մասին հիշողություններից մարմնի մասերի վերականգնման» միջոց[44]։ Փիրսինգը կարող է նաև ընտրվել պարզ գեղագիտական արժեքի՝ մարմնի որոշակի մասերը ընդգծելու համար։ Օրինակ՝ պորտի փիրսինգը կարող է արտացոլել կնոջ բավարարվածությունն իր որովայնի ձևով և տեսքով[45]։ Որոշ մարդիկ փիրսինգի են դիմում, անընդհատ կամ ժամանակավորապես սեռական հաճույքն ուժեղացնելու համար։ Սեռական օրգանների կամ ծծակների փիրսինգը կարող է բարձրացնել սեռական բավարարվածությունը[42][46]։ Որոշ մարդիկ ներգրավված են մարմնային խաղի տեսակում, որը հայտնի է որպես փիրսինգ խաղ, որտեղ փիրսինգը կարող է արվել ժամանակավորապես սեռական օրգանների վրա կամ մարմնի այլ վայրերում սեռական բավարարվածության համար[47]։

Փիրսինգը՝ մարմինը կախելու հետ միասին պատմականորեն կարևոր էր որոշ բնիկ ամերիկացիների կրոնական արարողություններում, ցույց տալով արևի պարի արարողության բազմաթիվ տարբերակները[48], այդ թվում՝ Քրոու ժողովրդի կողմից կիրառվող տարբերակը[49]։ Արարողության ժամանակ Քրոու ժողովրդի ներկայացուցիչներն, ովքեր ցանկանում էին տեսլականներ ստանալ, խոցում էին իրենց ուսերը կամ կրծքավանդակը այն մարդկանց օգնությամբ, ովքեր անցել են այս արարողությունն անցյալում։ Հարավարևելյան Ասիայի որոշ ժամանակակից ծեսերում նույնպես կարելի է մարմնի փիրսինգ հանդիպել։ Որպես կանոն, ծիսակատարության մասնակիցը փորձում է անալգետիկ տրանսի մեջ մտնել փիրսինգ մեկնարկից առաջ[50]։

Չինաստանում այտի փիրսինգի (խոցման) ծիսակատարությունը

Հաղթահարելով ինքնադրսևորող փիրսինգի և հոգևոր փիրսինգի միջև եղած ճեղքումը, ժամանակակից նախնադարյան մարդիկ օգտագործում են փիրսինգը և մարմնի փոփոխության այլ ձևերը, որպես իրենց և հասարակության հետ ծիսական վերամիավորման միջոց, որը, Մուսաֆարի խոսքով, ժամանակին փիրսինգն օգտագործել է որպես մշակութային պարտադիր ծիսակատարություն[44]։ Սակայն, միևնույն ժամանակ, երբ փիրսինգը կարող է լինել մշակութային պարտադիր, այն կարող է նաև լինել ապստամբության միջոց, հատկապես արևմտյան մշակույթների դեռահասների մոտ[51]։

Տասնհինգամյա վերլուծությունը, որը հրապարակվել է 2011 թվականին Body Piercing and Identity Construction ամսագրում, ցույց է տվել, որ հանրային փիրսինգը ծառայում է ինչպես արագացված ընկերակցության, այնպես էլ քաղաքական հաղորդակցության մեխանիզմ, մինչդեռ մասնավոր փիրսինգը ծառայում է որպես սեքսուալությունն ուժեղացնելու և հետերոնորմատիվության դեմ պայքարելու միջոց[52]։

Փիրսինգի վերաբերյալ արգելքներ և տաբուներ խմբագրել

Չնայած այն բանին, որ մարմնի փիրսինգը ավելի ու ավելի լայն տարածվածություն է ստացել, այն դեռ հակասություններ է առաջացնում։ Որոշ երկրներ օրենքներ են մտցնում համաձայնության տարիքի մասին, որոնք պահանջում են անչափահասների ծնողների թույլտվությունը՝ մարմնի վրա փիրսինգ անելու համար[53]։ Շոտլանդիան ծնողական համաձայնություն է պահանջում 16 տարեկանից փոքր երիտասարդների համար, իսկ 2011 թվականին Ուելսը սկսել է նմանատիպ օրենք դիտարկել[54]։ Բացի ծնողների համաձայնության պահանջների սահմանումից, Արևմտյան Ավստրալիան արգելում է անչափահասների ինտիմ տարածքների փիրսինգը, այդ թվում սեռական օրգանների և ծծակների՝ բանտարկություն կամ տուգանք սահմանելով փիրսերի համար[55][56]։ Միացյալ Նահանգների մի շարք նահանգներ նույնպես պահանջում են ծնողների համաձայնությունն անչափահասներին փիրսինգ անելու համար, իսկ ոմանք նաև պահանջում են ծնողների ֆիզիկական ներկայությունը փիրսինգի ընթացքում[57]։ Այդահո նահանգում մարմնի փիրսինգի համար նվազագույն տարիք է սահմանված 14 տարեկանը[57]։

2004 թվականին Քրոթերսվիլում՝ Ինդիանա նահանգում, տարաձայնություններ են բռնկվել, երբ տեղի միջնակարգ դպրոցն իր տարեգրքում հրապարակել է «Մարմնի զարդեր» հոդվածը, որում ներկայացված էին ուսուցիչների և աշակերտների դաջվածքները և փիրսինգները[58]։ Նույն թվականին Ջորջիա նահանգի Հենրի շրջանում 15-ամյա տղան մեկ ամսով հեռացվել էր դպրոցից հոնքերի, քթի, շուրթերի և լեզվի փիրսինգների պատճառով, որոնք խախտում էին դպրոցական քաղաքականությունը։ Հետագայում նրա մայրը որոշել է իր որդուն տնային կրթություն տալ[59]։

Ըստ 2006 թվականի «Տատուներ և մարմնի փիրսինգներ»-ի, կորպորատիվ դրես կոդը նույնպես կարող է խստորեն սահմանափակել փիրսինգի ցուցադրությունները։ Այդ ժամանակ Սթարբաքսը սահմանափակել էր փիրսինգն առավելագույնս երկու օղով ականջի հետևից, իսկ զարդերը՝ փոքրիկ ականջօղերով[60]։ Walt Disney Parks and Resorts-ի աշխատակիցներին ընդհանրապես թույլ չէին տալիս փիրսինգ ցուցադրել[61]։

Մարմնի փիրսինգը որոշ կրոններում համարվում է մարմնի համար կործանարար։ Աստվածաշնչի որոշ հատվածներ, ներառյալ Ղևտացոց 19.28-ը[61], մեկնաբանվել են որպես մարմնի փոփոխությունն արգելող, քանի որ մարմինը համարվում է Աստծո սեփականությունը[62]։ Հիսուս Քրիստոսի վերջին օրերի սրբերի եկեղեցին պաշտոնական դիրք է զբաղեցրել փիրսինգների մեծամասնության դեմ, բացառությամբ բժշկական պատճառներով հիմնվածների, թեև նրանք ընդունում են փիրսինգը կանանց համար, եթե այն լինի միայն ականջի ստորին մասում և մարմնի ոչ մի այլ մասի վրա[63]։ Շաբաթում շատ մեծ օղակների կրումն արգելված է թալմուդով։

2018 թվականին ԱՄԷ-ում փիրսինգի առաջին բիզնեսը Դուբայում հիմնել է ամերիկացի փիրսեր Մարիա Թաշը[64]։

Համաշխարհային ռեկորդներ խմբագրել

 
Էլայն Դևիդսոն` 2009 թվականի դրությամբ՝ աշխարհի «ամենաշատ փիրսված կինը»

Պաշտոնապես անվանվելով «Ամենաշատ փիրսված կինը», Էլայն Դևիդսոնը Բրազիլիայից պահում է Գինեսի համաշխարհային ռեկորդը մշտական փիրսինգների քանակով, առաջին անգամ սահմանելով այդ ռեկորդը 2000 թվականին 462 մարմնի փիրսինգով Գինեսի դատավորների ստուգումից հետո, ընդ որում 192-ն այն ժամանակ նրա գլխի և դեմքի շուրջ էին[65]։ 2006 թվականի հունիսի 8-ի դրությամբ նա՝ ըստ Գինեսի հավաստագրումի, Դևիդսոնն ունեցել է 4,225 փիրսինգ[66]։ 2009 թվականի փետրվարին The Daily Telegraph-ը հայտնել է, որ այդ քանակը հասել է 6,005-ի[65]։ «Ամենաշատ փիրսված տղամարդը» 2009 թվականի դրությամբ՝ Լուիս Անտոնիո Ագուերոն է, որը ունի 230 մշտական փիրսինգ, որոնցից միայն 175-ը նրա դեմքի շուրջ են[66]։

2003 թվականի հունվարին կանադացի Բրենթ Մոֆաթը համաշխարհային ռեկորդ է սահմանել մեկ սեանսի ընթացքում ամենաշատ փիրսինգների քանակով (18g վիրաբուժական ասեղներով 700 փիրսինգ 7 ժամ տևողությամբ 1 սեանսի ընթացքում՝ օգտագործելով խաղային փիրսինգ, որի օգնությամբ ծակվում է մարմինը, և երբեմն տեղադրվում են զարդեր, որոնք ժամանակավոր բնույթ են կրում)[67]։ Նույն տարվա դեկտեմբերին Մոֆաթը 900 փիրսինգ է արել 4½ ժամում[68]։ 2006 թվականի մարտի 4-ին այս ռեկորդը գրանցել է Կամ Ման, որը 1,015 ժամանակավոր մետաղե շրջաններ է ավելացրել իր մարմնին 7 ժամ և 55 րոպեների ընթացքում[66]։ Վիրաբուժական ասեղների օգնությամբ մարմնի փիրսինգների քանակով ռեկորդը սահմանվել է 2008 թվականի մայիսի 29-ին, երբ Ռոբերթ Ջիզուս Ռուբիոն թույլ է տվել ծակել նրա մարմինը 900 18 տրամաչափի ասեղներով՝ 0,5 սանտիմետր երկարությամբ (0,20 դյույմ)[69]։

Ժամանակակից փիրսինգի պրակտիկա խմբագրել

Ժամանակակից զարդեր մարմնի փիրսինգի համար խմբագրել

Մարմնի փիրսինգի համար զարդերը պետք է հիպոալերգիկ լինեն[70]։ Այստեղ օգտագործվում են մի շարք նյութեր, որոնք ունեն տարբեր ուժեղ և թույլ կողմեր։ Վիրաբուժական չժանգոտող պողպատը, նիոբիումը և տիտանն ամենահաճախ օգտագործվող մետաղներն են, որոնցից տիտանն առաջացնում է ամենաքիչ ալերգիկ արձագանքը[71]։ Պլատինը և պալադիումը նույնպես անվտանգ այլընտրանքներ են, նույնիսկ թարմ փիրսինգներում[72]։ Նախնական փիրսինգը երբեք չպետք է արվի ցանկացած տեսակի ոսկու հետ, քանի որ ոսկին խառնվում է այլ մետաղների հետ։ Ստերլինգ արծաթը նույնպես լավ այլընտրանք չէ փիրսինգի համար, քանի որ այն կարող է առաջացնել ալերգիա նախնական փիրսինգի ժամանակ[71]։ Ալերգիկ ռեակցիայի լրացուցիչ վտանգը կարող է առաջանալ, եթե ոսկերչական արտադրանքի գամասեղը կամ ճարմանդը պատրաստված է այլ մետաղից, քան հիմնական արտադրանքը։

Մարմնի փիրսինգի զարդերը չափվում են հաստությամբ և տրամագծով/երկարությամբ։ Շատ երկրներ օգտագործում են միլիմետրեր։ ԱՄՆ-ում օգտագործվում է Brown & Sharpe AWG չափող համակարգը, որն ավելի ցածր համարներ է տալիս հաստ կեսին[72]։ 00 տրամաչափը 9,246 միլիմետր (0.3640 դյույմ) է կազմում, իսկ 20-0 տրամաչափը՝ 813 միլիմետր (0.0320 դյույմ)[73]։

Փիրսինգի գործիքներ խմբագրել

Մարմնի մշտական փիրսինգը կատարվում է մարմնի մեջ անցքեր ստեղծելով՝ սուր առարկայի օգնությամբ այն ծակելու միջոցով։ Այն կարող է կատարվել անցքեր ծակելու միջոցով ինչպես ասեղի (սովորաբար բժշկական ասեղ), այնպես էլ հերձադանակի օգնությամբ։ Մեկ այլ տարբերակ է հյուսվածքներ հեռացնելը, օգտագործելով կամ մաշկային հորատիչ, կամ հերձադանակ։

Մարմնի փիրսինգի համար օգտագործվող գործիքները ներառում են․

Փիրսինգի ասեղ

Ստանդարտ մեթոդը Միացյալ Նահանգներում ներառում է անցքի ստեղծումն օգտագործելով բժշկական ասեղով, որը հասանելի է տարբեր երկարություններով, տրամաչափերով և նույնիսկ ձևավորումներով[74]։ Մինչ ուղիղ ասեղներն օգտակար են բազմաթիվ մարմնի մասերի համար, կոր ասեղներն օգտագործվում են այն տարածքներում, որտեղ ուղիղ ասեղները կատարյալ չեն համապատասխանում։ Ընտրված ասեղը, որպես կանոն, ունի նույն տրամաչափը (կամ երբեմն ավելի, ինչպես աճառի ժամանակ), ինչ նախնական զարդերը, որոնք պետք է հագնել, և ավելի բարձր տրամաչափերը ցույց են տալիս ավելի նուրբ ասեղներ։ Ասեղը ներմուծվում է մարմնի մեջ, հաճախակի ինքնուրույն, սակայն երբեմն օգտագործվում են պահիչներ ասեղի համար։ Մինչ ասեղը դեռևս մարմնի մեջ է, նախնական զարդը, որը պետք է հագնի փիրսինգի մեջ, ներս է մղվում անցքի մեջ, հետևելով ասեղի հետևի հատվածին[75]։ Որոշ երկրներում Միացյալ Նահանգներում տարածված փիրսինգի համար ասեղը համարվում է բժշկական սարք և անօրինական է մարմնի փիրսինգ անողների համար։

Մաշկային հորատիչ

Մաշկային հորատիչն օգտագործվում է հյուսվածքի շրջանաձև տարածքի հեռացման համար, ինչից հետո տեղադրվում են զարդերը։ Այն կարող է օգտակար լինել աճառի փիրսինգի համար։ Դրանք հայտնի են ականջների փիրսինգի օգտագործման համար, սակայն անօրինական են Միացյալ Նահանգների որոշ մասերում[76]։

 
Փիրսինգի ատրճանակները, ինչպիսին է օրինակ այս մեկը, պլաստիկ բռնակով, չեն օգտվում մասնագիտական բարեհաճությունից և նույնիսկ ականջների համար խորհուրդ չեն տրվում[77][78][79]
Փիրսինգի ատրճանակ

Արևմուտքում կանանց ճնշող մեծամասնության ականջները փիրսինգի ատրճանակով են ծակում[79]։ Փիրսինգի ատրճանակների անվտանգությունը վիճարկվում է[77]։ Արևմտյան Ավստրալիայի առողջապահության նախարարությունը խորհուրդ չի տալիս դրանք օգտագործել մարմնի այլ մասերի փիրսինգի համար, բացի ականջների մասերից[80], իսկ պրոֆեսիոնալ փիրսերների ասոցիացիան խորհուրդ է տալիս չօգտագործել փիրսինգի ատրճանակներ ոչ մի տեսակի փիրսինգի համար, պահանջելով իրենց ասոցիացիայի անդամներից չօգտագործել դրանք իրենց աշխատանքի ընթացքում[81]։

Խցան

Խցանը կարող է տեղադրվել ծակվող մարմնի մասի հակառակ կողմում՝ ասեղը տեղադրելու համար։

Նրբունելի

Նրբունելին կամ սեղմիչը կարող են օգտագործվել ծակվող մասը պահելու կամ կայունացնելու համար։ Շատ փիրսինգներ, որոնք կայունացվում են նրբունելիով, օգտագործում են «Փենինգտոնի» եռանկյունաձև նրբունելին։ Շատ նրբունելիներ բավականին մեծ անցքեր են ներառում, որպեսզի թույլ տան ասեղներ և զարդեր անցնեն ուղղակիորեն իրենց միջով[82]։ Նրբուլիները չեն օգտագործվում ազատ ձեռքի մեթոդով, որի ընթացքում փիրսինգն աջակցում է հյուսվածքը ձեռքով[83]։

Ասեղային ընդունիչ խողովակներ

Դատարկ խողովակները, որոնք պատրաստված են մետաղից, դիմացկուն ապակուց կամ պլաստիկից, ասեղային ընդունիչ խողովակները, ինչպիսիք են օրինակ նրբունելիները, օգտագործվում են հյուսվածքն աջակցելու համար փիրսինգի մասում և հաճախ օգտագործվում են միջնապատերի կամ աճառի փիրսինգի համար[84]։ Այս խողովակները ոչ միայն նախատեսված են հյուսվածքների աջակցության համար, այլև ընդունում են ասեղը, երբ այն անցնում է հյուսվածքների միջով՝ ապահովելով պաշտպանությունը սուր ծայրից։ Ասեղային ընդունիչ խողովակները չեն օգտագործվում փիրսինգի ազատ ձեռքի մեթոդի ժամանակ[83]։

Անեսթեզիա
Անեսթեզիան (անզգայացում) տրամադրվում է որոշ փիրսերների կողմից, հատկապես Մեծ Բրիտանիայում և Եվրոպայում[85]։ Անեսթեզիան կարող է լինել տեղական կամ ներարկվող։ Միացյալ Նահանգներում փիրսերները և այլ ոչ բժշկական անձնակազմը օրինական իրավունք չունեն ներարկել անզգայացնող միջոցներ։

Մարմնի փիրսինգի հետ կապված ռիսկեր խմբագրել

 
Հիպերտրոֆիկ սպի, որն առաջացել է շրթունքների վրա՝ այն ծակելուց յոթ շաբաթ անց։

Փիրսինգը ռիսկերով պայմանավորված ինվազիվ գործընթաց է։ 2005 թվականին Անգլիայում անցկացված հարցումի ժամանակ, որին մասնակցել է փիրսինգ ունեցող 16 տարեկանից բարձր 10 503 մարդ՝ փաստել են, որ նրանցից 31%-ի դեպքում գրանցվել են բարդություններ, իսկ՝ 15․2%-ին անհրաժեշտ են եղել մասնագիտական օգնություն։ 0.9%-ի մոտ եղել են շատ մեծ բարդություններ և հոսպիտալիզացման կարիք է եղել։

Որոշակի ռիսկերի օրինակներ․

  • Ալերգիկ ռեակցիաներ փիրսինգի զարդերի նկատմամբ առաջանում են դրանց մեջ գտնվող մետաղից՝ մասնավորապես նիկելից։ Այս ռիսկը հնարավոր է նվազագույնի հասցնել՝ օգտագործելով տիտանի կամ նիոբիում կամ նման իներտ մետաղներից պատրաստված բարձրորակ զարդեր[86][87]։
  • Մանրէային կամ վիրուսային վարակները, հիմնականում լինում են՝ Staphylococcus aureus, A խմբի սթրեփթոկոկները և Pseudomonas spp։ 2006 թվականին կատարված կլինիկական մանրէաբանության և ինֆեկցիոն հիվանդությունների Եվրոպական 16-րդ համագումարի զեկույցում նշվում է, որ մանրէային վարակները հազվադեպ են լուրջ լինում, բայց այդ փիրսինգի տասից քսան տոկոսը հանգեցնում է տեղական բարորակ բակտերիալ վարակի[88]։ Մայոյի հիվանդանոցում այն կազմել է դեպքերի 30%-ը[89]։ Վարակման վտանգը առավելապես բարձր է սրտի բնածին հիվանդություններ, ինֆեկցիոն էնդոկարդիտ, հեմոֆիլիա և շաքարախտ ունեցող անձանց մոտ, նրանց՝ ովքեր ունեն մանրէների զարգացման առավել մեծ հնարավորություններ[90], ինչպես նաև կորտիկոստերոիդներ ընդունողները[46]։ 2006 թվականին Ինդիանայում շաքարախտով մի կնոջ մոտ հեռացրել են կրծքագեղձը`փիրսինգից անցած վարակի պատճառով[91]։ Վիրուսային վարակները կարող են ներառել հեպատիտ B, հեպատիտ C և նույնիսկ ՄԻԱՎ[86], չնայած 2009 թվականի դրությամբ չի հայտնաբերվել փիրսինգի հետևանքով ՄԻԱՎ-ի առաջացման դեպքեր[92]։ Թեպետ հազվադեպ, բայց լեզվի փիրսինգով պայմանավորված վարակը կարող է նաև ճակատագրական լինել[93][94][95]։ Candida albicans-ի տարածման ավելի մեծ հնարավորություն է նկատվել լեզվի վրա փիրսինգ ունեցող երիտասարդ անձանց մոտ, քան այն մարդկանոց մոտ ովքեր լեզվի վրա չունեն որևէ փիրսինգ[96]։
  • Սերիայի ավելցուկային հյուսվածք, ներառյալ հիպերտրոֆիկ սպի և քելոիդի առաջացում[86]։ Մինչ փիրսինգը հեռացումը՝ դրանք կարող են թողնել անցք, նշան կամ սպի[97]։
  • Ֆիզիկական վնասվածքներ, ներառյալ փիրսինգի վայրի հեռացումը, շփումը կամ վնասումը, ինչը կարող է առաջացնել այտուց և երկարացնել բուժումը[97][98]։ Ռիսկերը հնարավոր է նվազագույնի հասցնել`պատշաճ կարգի զարդեր օգտագործելուց և այն անտեղի չփոխելուց, նաև փիրսինգի չդիպչելով, քանի որ դա պահանջվում է հետագա խնամքի համար և գիտակցելով շրջակա միջավայրի գործոնների (օրինակ՝ հագուստի) ազդեցության մասին, որոնք կարող են ազդել փիրսինգի վրա[98]։
  • Բերանի տրավմա, ներառյալ գեղձի հյուսվածքի և ատամնաբուժական կոտրվածքների և մաշվածության առկայություն։ Գինգիվալ հյուսվածքի վնասումն ազդում է շրթունքների և (կամ) ներթափանցիկ տեսքով օրգանների 19% - 68%-ի վրա[99][100]։ Որոշ դեպքերում ալվեոլային ատամի ստորին ոսկորը նույնպես կարող է վնասվել՝ վտանգելով տեղում առկա ատամների կայունությունն ու ամրությունը և պահանջում է պարբերական վերականգնման վիրահատություն[101][102]։ Ատամնաբուժական կոտրվածքն ու մաշվածությունն առաջանում են շրթունքների և (կամ) ներբնական զարդերով առարկաների 14%-ից 41%-ի վրա[100]։

Մարմնի ժամանակակից փիրսինգի ստուդիաներն ընդհանուր առմամբ, բազմաթիվ նախազգուշական միջոցներ են ձեռնարկում՝ փիրսինգ ունեցող մարդու և փիրսերների առողջությունը պաշտպանելու համար։ Հնարավոր է, որ փիրսերները կեղտոտում են փիրսինգի գտնվելու վայրը, ինչպես նաև ձեռքերը, չնայած որ ընթացակարգի ընթացքում նրանք հաճախ կրում են ձեռնոցներ (իսկ որոշ տարածքներում դա պատրադիր է, քանի որ դա նախատեսված է օրենքով)[103]։ Բավական հաճախակի պետք է փոխել այդ ձեռնոցները, հաճախ`յուրաքանչյուր զույգը մեկ զույգ` զարդերի աղտոտումից խուսափելու համար։ Օրինակ՝ այն բանից հետո, երբ փիրսերները ձեռնոցներ կրելուց հետո մաքրում են այն տարածքը, որտեղ պետք է փիրսինգ լինի հաճախորդի վրա, փիրսերները կարող են փոխել ձեռնոցները՝ տարածքը չաղտոտելուց խուսափելու համար։ Օրենքով ստերիլ ձեռնոցներ կրելը պահանջվում է որոշ ոլորտներում, ինչպիսիք են Ֆլորիդայի և Հարավային Կարոլինայի նահանգների մասնագիտական փիրսինգի ընթացակարգերում։ Գործիքներն ու զարդերը պետք է ստերիլիզացված լինեն ավտոկլավներում[104], իսկ ոչ ավտոյլավային մակերեսները պետք է պարբերաբար մաքրվեն ախտահանիչ միջոցներով և հաճախորդների միջև։

Բացի այդ պրոֆեսիոնալ փիրսերների ասոցիացիան առաջարկում է Առաջին օգնության դասընթացները արյան մեջ պարունակվող պաթոգենների համարորպես մասնագիտական պատրաստվածություն[79]։

Բուժման գործընթաց և մարմնի խնամք փիրսինգից հետո խմբագրել

Հեղինակավոր փիրսինգի ստուդիաները պետք է տրամադրեն հաճախորդներին գրավոր և բանավոր հետագա խնամքի հրահանգներ, ինչպես նախատեսված է օրենքի համապատասխան ոլորտներում[105]։

Փիրսինգից հետո բուժման գործընթացը բաժանվում է երեք փուլի[106][107]․

  • Բորբոքային փուլը, որի ընթացքում վերքը բաց է և արյունահոսում է, բորբոքում և ցավ՝ այս ամենը պետք է ակնկալել։
  • Աճի կամ պրոլիֆերատիվ փուլը, որի ընթացքում մարմինը արտադրում է բջիջներ և սպիտակուցներ՝ ծակելուց հետո բուժվելու համար, և եզրերը նեղանում են ծակված մասի շուրջ, ձևավորելով սպի հյուսվածքի թունելը, որը կոչվում է խուղակ։ Այս փուլը կարող է տևել մեկ շաբաթ, ամիս կամ ավելի երկար, քան մեկ տարի։
  • Հասունացման կամ վերամոդելավորման փուլը, երբ բջիջները, որոնք պաստառում են փիրսինգը, ամրապնդվում և կայունանում են։ Այս փուլը լիովին ավարտվելու համար տևում է ամիսներ կամ տարիներ։

Նորմալ է, որ սպիտակ կամ մի փոքր դեղին արտանետումը նկատելի լինի զարդերի վրա, քանի որ շրթունքային խցուկներն արտադրում են յուղոտ նյութեր, որոնք նախատեսված են վերքը պաշտպանելու և խոնավացնելու համար[108]։ Թեև այս բջիջները կարող են որոշ ժամանակ առաջանալ, պետք է սպասել միայն փոքր քանակությամբ թարախի առաջացման, որը բորբոքման կամ վարակի նշան է և միայն նախնական փուլում[108]։ Թեև երբեմն դժվար է տարբերակել, ծծումբը «ավելի պինդ և ծանրակշիռ է և ունի տարբերվող փտած հոտ»՝ համաձայն «Փիրսինգ Աստվածաշնչի»[108]։

Սովորաբար փիրսինգի բուժման համար ժամանակահատվածը մեծապես տարբերվում է՝ ըստ փիրսինգի տեղադրման վայրի։ Գենիտալ փիրսինգն ավելի արագ է բուժվում՝ կլիտորային գլխարկի փիրսինը և արքայազն Ալբերտի փիրսինգը բուժվում են մեկ ամսվա ընթացքում, սակայն որոշների համար կարող են ավելի երկար ժամանակ պահանջվել[109]։ Պորտի փիրսինգը կարող է բուժվել ամենադանդաղը, ընդ որում մեկ աղբյուրից հայտնում են, որ վեց ամսից երկու տարի կարող է տևել[109]։ Նավթային փիրսինգի երկարատև բուժումը կարող է կապված լինել հագուստի շփման հետ[46]։

Բուժման ժամանակահատվածը տարբեր է` կախված մարմնի այն մասից, որում կատարվում է փիրսինգ։ Որոշ մասեր ավելի հավանական է, որ վարակվեն կամ խնդիրներ ունենան։ Մարմնի փիրսինգներ և բուժման համար անհրաժեշտ ժամանակ․

Փիրսինգ արած մարմնի մաս Բուժման ժամանակ
Ականջաբլթակ 6 շաբաթ
Ականջի աճառ 4 ամսից մինչև 1 տարի
Հոնք 6-ից մինչև 8 շաբաթ
Քթածակ 2-ից մինչև 4 ամիս
Լեզու 4-ից մինչև 6 շաբաթ
Շուրթ 2-ից մինչև 3 ամիս
Ծծակ 6 շաբաթից մինչև 6 ամիս
Պորտ 9 ամսուց մինչև 1 տարի
Կանացի սեռական օրգաններ 4-ից մինչև 10 շաբաթ
Տղամարդու սեռական օրգաններ 6 ամսից մինչև 1 տարի

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 (Angel 2009, էջ 2)
  2. ↑ 2,0 2,1 (Hesse 2007, էջ xvii)
  3. ↑ (Hesse 2007, էջ 78)
  4. ↑ (Ullman 2008)
  5. ↑ 5,0 5,1 (Angel 2009, էջ 12)
  6. ↑ (Gay & Whittington 2002, էջ 53)
  7. ↑ (White 1970, էջ 116)
  8. ↑ (Wilkinson 1837, էջեր 370–371)
  9. ↑ (Wilkinson 1837, էջ 79)
  10. ↑ (Wilkinson 1837, էջեր 79–80)
  11. ↑ (Smith 1908, էջ 233)
  12. ↑ (Prisant 2003, էջ 406)
  13. ↑ 13,0 13,1 (Smith 1908, էջեր 234–235)
  14. ↑ 14,0 14,1 (Hesse 2007, էջ 26)
  15. ↑ 15,0 15,1 (DeMello 2007, էջ 205)
  16. ↑ (Hastings 2003, էջ 397)
  17. ↑ (King 2007, էջ 5)
  18. ↑ (Weule & Werner 1909, էջեր 55–56)
  19. ↑ (Wood 1874, էջեր 395–396)
  20. ↑ (Phillips & Carillet 2006, էջ 207)
  21. ↑ 21,0 21,1 (Angel 2009, էջ 16)
  22. ↑ 22,0 22,1 Brandon Voss (2007 թ․ հոկտեմբերի 9). «Father Knows Best». The Advocate. Վերցված է 2007 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  23. ↑ "Running the Gauntlet" Արխիվացված 2012-07-09 archive.today, cited in "In the Flesh: Body Piercing as a Form of Commodity-Based Identity and Ritual Rite of Passage," honors thesis by Amelia Guimarin, under the direction of Prof. Teresa Caldiera, Anthropology, UC Irvine, 2005
  24. ↑ 24,0 24,1 (Angel 2009, էջ 15)
  25. ↑ (Pitts 2003, էջ 95)
  26. ↑ 26,0 26,1 (Camp 2007)
  27. ↑ (Angel 2009, էջեր 15–16)
  28. ↑ 28,0 28,1 (Currie-McGhee 2006, էջ 11)
  29. ↑ (DeMello 2007, էջ 219)
  30. ↑ (DeMello 2007, էջեր 218–219)
  31. ↑ (De Cuyper et al. 2010, էջ 44)
  32. ↑ (DeMello 2007, էջ 92)
  33. ↑ Septum Rings Are Trending on the Street Style Crowd at Fashion Week - SC
  34. ↑ A Pro Piercer Answers All The Questions You're Way Too Nervous To Ask - Elite Daily
  35. ↑ The unexpected rise of 2016's biggest trend: the nipple piercing - Mic
  36. ↑ (Spencer 2015)
  37. ↑ (Hull Daily staff 2015)
  38. ↑ (Duff 2015)
  39. ↑ (Lough 2015)
  40. ↑ (McClatchey 2015)
  41. ↑ (Bone et al. 2008, էջեր 1426–1428)
  42. ↑ 42,0 42,1 (Currie-McGhee 2006, էջ 29)
  43. ↑ (Currie-McGhee 2006, էջեր 30, 34)
  44. ↑ 44,0 44,1 (Currie-McGhee 2006, էջ 34)
  45. ↑ (Currie-McGhee 2006, էջ 28)
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 (Meltzer 2005)
  47. ↑ (Miller 2004, էջ 121)
  48. ↑ (Porterfield 2003, էջ 356)
  49. ↑ (American Museum of Natural History, էջեր 21–22)
  50. ↑ (Ooi 2004, էջ 1139)
  51. ↑ (Currie-McGhee 2006, էջ 36)
  52. ↑ (Romanienko 2011, էջեր 33–50, 131–139)
  53. ↑ Body Piercing Client Consent Form Արխիվացված 2020-04-20 Wayback Machine. Stockton-on-Tees Council. [Retrieved 2019-01-30].
  54. ↑ (BBC 2011)
  55. ↑ (Children and Community Services Act 2004 - Sect 104A)
  56. ↑ (Government of Western Australia)
  57. ↑ 57,0 57,1 (NCSL 2012)
  58. ↑ (Miller 2004, էջեր 17–18)
  59. ↑ (Miller 2004, էջ 19)
  60. ↑ (Currie-McGhee 2006, էջեր 76–77)
  61. ↑ 61,0 61,1 (Currie-McGhee 2006, էջ 77)
  62. ↑ (Angel 2009, էջ 13)
  63. ↑ (Church of Jesus Christ of Latter-day Saints 2009)
  64. ↑ «This Celebrity-Beloved Jeweler is Opening up a Dubai Boutique». Vogue Arabia (բրիտանական անգլերեն). 2018 թ․ նոյեմբերի 5. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 15-ին.
  65. ↑ 65,0 65,1 (Daily Telegraph 2009)
  66. ↑ 66,0 66,1 66,2 (Glenday 2009, էջ 105)
  67. ↑ (Folkard 2004, էջ 50)
  68. ↑ (Daily Times 2004)
  69. ↑ (Guinness World Records 2009)
  70. ↑ (Miller 2004, էջ 21)
  71. ↑ 71,0 71,1 (Miller 2004, էջ 25)
  72. ↑ 72,0 72,1 (Miller 2004, էջ 26)
  73. ↑ (Miller 2004, էջ 27)
  74. ↑ (Angel 2009, էջ 57)
  75. ↑ (Miller 2004, էջ 103)
  76. ↑ (Angel 2009, էջ 241)
  77. ↑ 77,0 77,1 (Angel 2009, էջ 21)
  78. ↑ (Miller & 2004 92)
  79. ↑ 79,0 79,1 79,2 (Currie-McGhee 2006, էջ 56)
  80. ↑ (Department of Health, Western Australia 2006)
  81. ↑ (APP)
  82. ↑ (Angel 2009, էջեր 58–59)
  83. ↑ 83,0 83,1 (Angel 2009, էջ 60)
  84. ↑ (Angel 2009, էջ 59)
  85. ↑ (Angel 2009, էջ 61)
  86. ↑ 86,0 86,1 86,2 (Koenig & Carnes 1999, էջեր 379–385)
  87. ↑ (Brody 2000)
  88. ↑ (Medical News Today 2006)
  89. ↑ (Currie-McGhee 2006, էջ 46)
  90. ↑ (Currie-McGhee 2006, էջեր 46–48)
  91. ↑ (Alvarez 2006)
  92. ↑ (Angel 2009, էջ 22)
  93. ↑ (BBC News 1999)
  94. ↑ (Siegel 2008)
  95. ↑ (Mason 2009)
  96. ↑ (Zadik & et al. 2010)
  97. ↑ 97,0 97,1 (Mayo Clinic staff 2008)
  98. ↑ 98,0 98,1 (Angel 2009, էջ 186)
  99. ↑ (Levin, Zadik & Becker 2005)
  100. ↑ 100,0 100,1 (Levin & Zadik 2007)
  101. ↑ (Zadik & Sandler 2007)
  102. ↑ (Levin 2007)
  103. ↑ (Angel 2009, էջ 56)
  104. ↑ (Angel 2009, էջ 37)
  105. ↑ (Angel 2009, էջ 181)
  106. ↑ (Angel 2009, էջեր 181–182)
  107. ↑ (Angel 2009, էջեր 180–181)
  108. ↑ 108,0 108,1 108,2 (Angel 2009, էջ 182)
  109. ↑ 109,0 109,1 (Miller 2004, էջ 106)
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարմնի փիրսինգ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարմնի_փիրսինգ&oldid=9266205» էջից