Մարիուս Իվանովիչ Պետիպա (մարտի 11, 1818(1818-03-11)[1][2][3][…], , Մարսել[4] - հուլիսի 1 (14), 1910[2][5], Գուրզուֆ (քաղաքատիպ ավան, Ուկրաինա), Q14558467?, Յալթայի գավառ, Տավրիկյան նահանգ, Ռուսական կայսրություն[6][5]), ռուս բալետի արտիստ, բալետմայստեր։ Ծագումով՝ ֆրանսիացի։

Մարիուս Պետիպա
ֆր.՝ Michel-Victor-Marius-Alphonse Petipa
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 11, 1818(1818-03-11)[1][2][3][…]
Ծննդավայր, Մարսել[4]
Մահացել էհուլիսի 1 (14), 1910[2][5] (92 տարեկան)
Մահվան վայրԳուրզուֆ (քաղաքատիպ ավան, Ուկրաինա), Q14558467?, Յալթայի գավառ, Տավրիկյան նահանգ, Ռուսական կայսրություն[6][5]
ԳերեզմանՏիխվինսկոե գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա և  Ռուսական կայսրություն
ԿրթությունԲրյուսելի թագավորական կոնսերվատորիա
ԵրկերՔնած գեղեցկուհի, Մարդուկ-Ջարդուկը, Կարապի լիճ, Դոն Կիխոտ և Բայադերկա
Մասնագիտությունպարող, բալետմայստեր, պարուսույց, լիբրետիստ, բալետի պարող և ուսուցիչ
ԱշխատավայրՄեծ թատրոն
ԱմուսինՄարիա Սուրովշչիկովա-Պետիպա և Լուբով Սավիցկայա
Ծնողներհայր՝ Ժան-Անտուան Պետիպա
Պարգևներ և
մրցանակներ
Սուրբ Վլադիմիրի 4-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Աննայի 2-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Ստանիսլավի 3-րդ աստիճանի շքանշան Ակադեմիական արմավենիների ֆրանսիական շքանշան և Ռումինիայի թագի շքանշան
ԵրեխաներՄարիա Պետիպա, Marius Mariusovich Petipa?, Mariy Petipa? և Nadezhda Petipa?
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Marius Petipa Վիքիպահեստում

1838 թվականից ելույթ է ունեցել Ֆրանսիայում, ԱՄՆ-ում, Իսպանիայում։ 1847 թվականից ապրել է Ռուսաստանում։ 1847—1855 թվականներին եղել է Մարիինյան թատրոնի արտիստ։ 1855-1887 թվականներին դասավանդել է Պետերբուրգի թատերական ուսումնարանում։ 1862 թվականից Պետերբուրգի բալետային խմբի բալետմայստեր, 1869-1903 թվականներին գլխավոր բալետմայստեր։ Ստեղծել է 60-ից ավելի բալետ, այդ թվում՝ Պունիի «Փարավոնի դուստրը»(1862), «Կանդավլոս արքան» (1868), Մինկուսի «Դոն Կիխոտ»(1869), «Բայադերկա»(1877Երաժշտությունը, թեկուզ և սիմֆոնիգմից հեռու, Պետիպան դարձրել է պարի սիմֆոնիզացիայի հիմք (օրինակ, «Ստվերներ» տեսարանը «Բայադերկա»)։ Այդ փորձերը հիմնավորված դրսևորվել են Չայկովսկու «Քնած գեղեցկուհին» (1890),Գլազունովի «Ռայմոնդա» (1898) բալետներում։ Պետիպաի ստեղծագործական համագործակցությունը ռուս խոշոր կոմպոզիտորներ Չայկովսկու և Գլազունովի հետ 19 դարի ակադեմիական բալետային թատրոնը հասցրել է նոր բարձունքի, հարստացրել կառուցվածքային ձևերով և արտահայտչամիջոցներով։ ՍՍՀՄ-ում և արտասահմանում շարունակում են բեմադրել Պետիպայի լավագույն բալետները։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիուս Պետիպա» հոդվածին։