Պատկեր:Children in Virunga National Park.jpg|Հութու երեխաներ Վիրունգայի ազգային այգում </gallery>File:Children in Virunga National Park.jpg|thumb|Hutu and other Rwandan children in Virunga National Park]]

Հութու
Ընդհանուր քանակ

18․5 մլն

Բնակեցում
Ռուանդա,

Բուրունդու,

Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն

Լեզու(ներ)
ռուանդերեն
Հավատք(ներ)

կաթոլիզմ, բողոքականություն,

սունիզմ

Հութու (ռուանդերեն՝ /ˈhuːtuː/), չհիշատակվում է նաև բհուտու կամ բահուտուճ, էթնիկ կամ սոցիալական խումբ է կենտրոնական Աֆրիկայում, Ռուանդայի և Բուրունդիի հիմնական բնակչությունն է։ ԱՄՆ Կենտրոնական հետախուզական վարչության տվյալների համաձայն` Ռուանդայի բնակչության 84%-ը և Բուրունդիի բնակչության 85%-ը հութու են:

Պատմականորեն հութուի հիմնական զբաղմունքը հողագործությունն է եղել։ Խոսում են հիմնականում բանտու խմբի լեզուներով, գերիշխող կրոնը կաթոլիկությունն է:

Պատմություն

խմբագրել

Հութուներն I դարում հյուսիսից տեղափոխվել են Աֆրիկական Մեծ լճերի տարածք՝ տեղահանելով տվաներին, որոնք այդ ժամանակ գերիշխող դիրք էին զբաղեցնում տարածաշրջանում:

15-րդ դարում հութուներին նվաճել են թութսիները։ Թութսիի իշխանությունը հութուի նկատմամբ պահպանվում էր Բելգիայի կողմից մինչև 1962 թվականը, մինչև տարածաշրջանը բաժանվել է Ռուանդայի և Բուրունդիի միջև՝ ձեռք բերելով անկախություն:

Հակամարտություն թութսիի հետ

խմբագրել

Ռուանդայի ցեղասպանության ժամանակ հութուի և թութսի բաժանումն ավելի շատ սոցիալական բնույթ էր կրում, այդ էթնիկ խմբերի միջև այլևս լեզվական և մշակութային տարբերություններ չկային, իսկ ֆիզիկական տարբերությունները հիմնականում ջնջվել էին ազգամիջյան ամուսնությունների պատճառով։ Չնայած դեռ տարածված է այն պատկերացումը, որ հութունները հասակով ավելի կարճ են, նրանց մաշկն ավելի մուգ է[1]: File:Hutu.jpg|thumb|right|50px|A traditional Hutu throwing knife.]] Բելգիայի գաղութային կառավարության ժամանակներից ի վեր ազգությունը գրանցվել է ռուանդացու նույնականացման քարտով, ընդ որում երեխայի ազգության մասին գրառումը համապատասխանում էր նրա հոր ազգության մասին գրառմանը: Այսինքն՝ եթե հայրը գրանցված էր որպես հութու, ապա նրա բոլոր երեխաները համարվում էին հութու, նույնիսկ եթե նրանց մայրը թութսիից էր[1]:

1962 թվականին Բուրունդիի անկախացումից հետո հութուները առավելություն են ստացել Ռուանդայի իշխանության մեջ։ Հաջորդ տասնամյակների ընթացքում երկրում երկու ցեղասպանություն է տեղի ունեցել։ 1972 թվականին տեղի են ունեցել թութսի բանակի կողմից հութուների զանգվածային սպանությունները (զոհերի ընդհանուր թիվը պաշտոնական տվյալներով հաշվարկվել է մինչև 15,000, ըստ հութուի և հետազոտողների՝ մինչև հարյուր հազար)[2], իսկ 1994 թվականին՝ հութուի կողմից թութսիների զանգվածային սպանությունները: Սպանվել է 800 000-ը[3], ընդհանուր առմամբ հակամարտության հետևանքով զոհվել է մոտ մեկ միլիոն մարդ (Ռուանդայի բնակչության 14% - ը)[4] ։ Երկու Ցեղասպանություններն էլ նկարագրված են Բուրունդիում հետաքննությունների միջազգային հանձնաժողովի եզրափակիչ զեկույցում և 2002 թվականին[5] ներկայացվել են ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին։

Հութուի և թութսիի միջև հակամարտությունների պատճառով Աֆրիկական Մեծ լճերի շրջանում իրավիճակը մնում է լարված։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 Carl H. Wilkens, I’m not leaving, 2011. ISBN 978-1-4507-8080-3
  2. Տես՝
  3. «How the genocide happened». BBC News. 2004-04-01.
  4. «Minorities Under Siege: Pygmies today in Africa». UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 2006.
  5. International Commission of Inquiry for Burundi (2002). Paragraphs 85,496.

Տես նաև

խմբագրել