Վիքիպեդիա

Մասնակից:Ջամալյան Վաչիկ/Ավազարկղ13

< Մասնակից:Ջամալյան Վաչիկ

UFC-ի պատմություն խմբագրել

Ծագում խմբագրել

 
Ռոյս Գրեյսին, զիջելով մրցակիցներին աճի և քաշի մեջ, հաղթել է UFC-ի երեք մրցաշարերում՝ օգտագործելով Բրազիլական ջիու-ջիթսու:

Ստեղծման առումով UFC-ն պարտական է Կալիֆոռնիա նահանգի գործարար Արտ Դեյվին։ 1991 թվականին Դեյվին, մարտարվեստի հետազոտություն անցկացնելով առևտրային հաճախորդի համար, հանդիպել է Ռոյս Գրեյսիին, որը Բրազիլիայի ջիու ջիթսի դպրոցն էր ղեկավարում Կալիֆոռնիայի Տորանս քաղաքում, և դարձել նրա աշակերտը:

Գրեյսիների ընտանիքը երկար պատմություն է ունեցել Բրազիլիայում խառը մարտարվեստների նախորդի՝ վալե-տուդոյի մրցախաղերի անցկացման մեջ: 1992 թվականին, ոգեշնչված տարբեր մարտարվեստների վարպետների նկատմամբ Գրեյսիի հաղթանակների տեսանյութերով, Դեյվին առաջարկել է Ռորիոնին և Ջոն Միլիուսին անցկացնել ութ մասնակիցներից բաղկացած մրցաշար, որը կոչվում է «Աշխարհների պատերազմ»։ Մրցաշարը առանց արգելքների պետք է ցուցադրեր մարտարվեստի տարբեր ոճերի դիմակայությունը՝ որոշելու լավագույն մարտարվեստը[1]։ Հայտնի կինոռեժիսոր և սցենարիստ Միլիուսը, ինչպես նաև Գրեյսիի աշակերտը, համաձայնել էր լինել այս մրցույթի ստեղծագործական տնօրենը: Դեյվին կազմել էր բիզնես պլան, և քսանութ ներդրողներ կազմել էին նախնական կապիտալը, որպեսզի ստեղծեն «WOW Promotions» ընկերությունը, այն մտադրությամբ, որ մրցաշարը վերածվելու է հեռուստատեսային շոուի[2]։

 
Ութանկյուն (կամ օկտագոն), վանդակը, որտեղ ընթանում են մարտերը, դարձել է UFC-ի խորհրդանիշը և չի փոխվել առաջին մրցաշարի ժամանակներից:

1993 թվականին «WOW Promotions»-ը հեռուստատեսային գործընկեր գտնելու համար բանակցություններ է սկսել մալուխային հեռուստատեսության TVKO (HBO ալիք), SET (Showtime ալիք) 7 Semaphore Entertainment Group (socr. SEG) ալիքների հետ։ TVKO և SET ալիքները հրաժարվել են, բայց SEG-պիոներ վճարովի մալուխային հեռուստատեսությունը դարձել է WOW-ի գործընկեր 1993 թվականի մայիսին[3]։ Ավելի շուտ SEG-ը արդեն թողարկել էր ոչ ավանդական մրցումներ, որոնցից է «Սեռերի մարտը»։ Այն տղամարդկանց և կանանց միջև թենիսի առաջնություն է, որի շրջանակներում տեղի է ունեցել Ջիմմի Քոնորսի և Մարտինա Նավրատիլովայի հանդիպումը[1]։ SEG-ը կապ է հաստատել արվեստի տնօրեն Ջեյսոն Կասոնի հետ՝ խնդրելով նրան ստեղծել «Ութանկյան» պատկեր, որի մեջ նախատեսվում էր մարտեր անցկացնել։ Հետագայում «Ութանկյունը», որը նաև հայտնի է որպես «Օկտագոն» (անգլ.՝ octagon), դարձել է մրցույթի խորհրդանիշ, իսկ Կասսոնը դարձել է UFC-ի նկարիչ և կազմակերպությունում աշխատել մինչև 2000 թվականը[1]: SEG-ը նաև որոշել է շոուի անունը՝ The Ultimate Fighting Championship[4]։

1993 թվականի նոյեմբերի 12-ին WOW-ը և SEG-ը համատեղել են առաջին մրցաշարը Մակնիկոլս մարզապալատում՝ Կոլորադոյում։ Մրցաշարին մասնակցել են քիքբոքսերներ Պատրիկ Սմիթը և Քևին Ռոզյեն, սավատայի ներկայացուցիչ Ժերար Գորդոն, շուտբոքսեր Քեն Շեմրոկը, կարատեիստ Զեյն Ֆրեյզերը, սումոիստ Թեյլա Տուլին, բռնցքամարտիկ Արտ Ջիմերսոնը և բրազիլական ջիու-ջիթսուի ներկայացուցիչ Ռոյս Գրեյսիը, Ռորիոնի կրտսեր եղբայրը, որն անձամբ ընտրվել է որպես Գրեյսիի ընտանիքի ներկայացուցիչ: Շոուին սպասում էր ակնթարթային հաջողություն․ 2800 մարդ ներկա էր Արենա Մաքնիկոլսի տրիբունաներին, և ևս 86 592 բաժանորդ դիտել է վճարովի ալիքով[5]։

Սպորտային երկրպագուների համար մրցության գլխավոր ինտրիգը եղել է այն հարցը, թե արդյոք ըմբիշը կարող է հաղթել բռնցքամարտիկին[6]։ Այդ ժամանակ մարտարվեստի ներկայացուցիչների մեծ մասը ուներ միայն մեկ ոճ և այլ մարտարվեստների պրակտիկաների դեմ պայքարի սահմանափակ փորձ[7]։ Առաջին մրցաշարում բոլորից արդյունավետ էր ըմբշամարտի ներկայացուցիչը։ Օգտագործելով բրազիլական ջիու-ջիթսի տեխնիկան՝ Ռոյս Գրեյսին հաղթանակ է տարել երեք մրցակիցների նկատմամբ և դարձել UFC 1-ի չեմպիոն[8]։

Ի սկզբանե կազմակերպիչները կրկնակի մրցաշարեր չէին նախատեսել, սակայն UFC 1-ի հաջողության պատճառով նրանք որոշել են կազմակերպել նոր մրցումներ։

  Այս շոուն պետք է միակը լիներ իր տեսակի մեջ, բայց այն այնքան հեռուստադիտող էր հավաքել վճարովի հեռուստաալիքում, որ նրանք որոշել էին ևս մեկ մրցում անցկացնել։ Նրանք երբեք չէին մտածի, որ սպորտաձև են ստեղծում[9]։  

1995 թվականի ապրիլին Դեյվին և Գրեյսին SEG-ին վաճառել են ընկերության իրենց բաժինը և լուծարել WOW Promotions-ը։ Դեյվին շարունակում էր հարաբերությունները SEG-ի հետ որպես բուքմեյքեր և կազմակերպիչ, ինչպես նաև UFC-ի նախագահ մինչև 1997 թվականի դեկտեմբերը[10]։

Վաղ մրցաշարերի յուրահատկություններ խմբագրել

Չնայած կազմակերպությունը գործել է «Առանց կանոնների» հնչեղ կարգախոսով, դա այնքան էլ ճշգրիտ չէր, քանի որ UFC-ն ի սկզբանե ստեղծվել էր որոշակի սահմանափակումներով։ Թույլ չէին տալիս կծել և ճզմել աչքերը, իսկ մազերից բռնելը, գլուխը սեղմելը, աճուկային հարվածները և մատներով կառչելով թեև թույլատրվում էր, բայց չէին խրախուսվում[10]։ Ընդհանուր առմամբ, մարտիկները, հետևելով մարտարվեստների չգրված էթիկական օրենքներին, խուսափում էին նման հարվածներից։ Օրինակ, UFC 5-ի մրցաշարի որակավորման փուլում, մասնակիցներ Ջեյսոն Ֆեյրնը և Գայ Մեզգերը մենամարտից առաջ պայմանավորվել են մազերից չքաշել միմյանց, և երկուսն էլ մազերը կապել են[11]։ Որպես կանոն, աճուկին դիտավորյալ հարվածներ հազվադեպ էին լինում: Այս տեսակետից ամենահայտնին Քիթ Հեքնի և Ջո Սունի մենամարտն է, որը նույնպես անցկացվել է UFC 4-ում, և հանդիսատեսը հիշում է հենց այն բանի համար, որ գետնին գտնվելիս Քիթ Հեքնին միտումնավոր մի քանի ծակող հարվածներ էր հասցրել Սանուի աճուկին[12]։ Հետաքրքրական է, որ չնայած ծանր հարվածներին, Սան շարունակել է մենամարտը, սակայն վերջում պարտվել է խեղդվելու արդյունքում։ Ի դեպ, չնայած «կեղտոտ» համարվող հնարքների սահմանափակ օգտագործմանը, UFC-ն ձեռք է բերել ծայրահեղ դաժան սպորտի համբավ, ինչի մասին մարտերից առաջ բազմիցս զգուշացրել են լսարանին:

UFC-ի վաղ մրցաշարերն անցկացվել են բաց քաշային կարգում, և երկու մարտիկների միջև քաշի տարբերությունը երբեմն հասել է 180 կիլոգրամի, ինչպես Կիտ Հեքնիի[13] և Էմանուել Յարբորոյի[14] մենամարտում UFC 3-ի շրջանակներում[15]։ Այնուամենայնիվ, UFC-ի մարտերը արագ ապացուցել են, որ հասակը և քաշը հաղթանակի որոշիչ գործոն չեն, առաջին չորս մրցաշարերից երեքը հաղթել է 182 սանտիմետր, 78 կիլոգրամանոց Ռոյս Գրեյսը:

Հակասություններ ու բարեփոխումներ խմբագրել

 
Մինչ բարեփոխումները սենատոր Ջոն Մաքքեյնը UFC-ին դեմ էր հանդես գալիս

UFC-ն գրեթե անմիջապես լայն ժողովրդականություն է ձեռք բերել իր նորության, ռեալիզմի և տպագրության մեծ լուսաբանման շնորհիվ, թեև ոչ բոլորն են բարենպաստ: Մրցումների կոշտությունն ու ոճը, որտեղ SEG-ը նրանց առաջ է մղել, մասնավորապես, մրցաշարերը գովազդելով որպես «մարտեր առանց կանոնների», արագորեն գրավել են քննադատների ուշադրությունը[16]։ Սենատոր Ջոն Մաքքեյնին ուղարկել են UFC-ի առաջին մրցաշարի ձայնագրությամբ ժապավեն, որը Մաքքեյնն անմիջապես զզվելի է համարել։ Մաքքեյնն անձամբ է անցկացրել UFC-ի արգելման արշավը՝ դա անվանելով «մարդկային աքլորակռիվ», և նամակներ է ուղարկել ԱՄՆ-ի բոլոր 50 նահանգների կառավարություններին՝ մրցաշարերն արգելելու խնդրանքով[17]։

Արդյունքում UFC- ն զրկվել է Viewer's Choice-ի և մասնավոր TCI Cable-ի հանրային կաբելային ալիքով մարտեր հեռարձակելու հնարավորությունից: Այդ որոշումը շատ հակասական էր, Մաքքեյնը հետագայում մեղադրվում էր բռնցքամարտի փրոմոութերներից բազմաթիվ կաշառքներ ստանալու մեջ, որոնք նոր տեսարանում տեսնում էին պոտենցիալ մրցակցին[18]։ 36 նահանգներ արգելել էին «անկանոն մրտերի» անցկացումը իրենց տարածքում, ներառյալ Նյու Յորքը, որտեղ պետք է անցկացվեր UFC 12-ը[19]։ UFC-ն շարունակում էր հեռարձակվել DirecTV Pay-Per-View ալիքով, թեև հանդիսատեսը չնչին էր այլ մալուխային ալիքների հարթակների համեմատ:

Ի պատասխան քննադատության՝ UFC-ն ուժեղացրել է համագործակցությունը պետական մարզական հանձնաժողովների հետ և փոխել կանոնները՝ հանելով մենամարտի տհաճ տարրերը, սակայն պահպանելով հարվածային և ըմբշամարտի տեխնիկայի հիմնական տարրերը: UFC 12-ում քաշային կարգեր են մտցվել, և ձեռնոցները պարտադիր են դարձել սկսած UFC 14-ից, մինչդեռ արգելվում էին հակված հարվածներ, մազերի ձգում, այտերի ձգում, գլխի հարվածներ և աճուկների հարվածներ: UFC 15-ում լրացուցիչ սահմանափակումներ մտցվեցին։ Գլխի, պարանոցի և հետևի հատվածի հարվածները, ինչպես նաև փոքր հոդերի շահարկումը արգելվում էին: UFC 21-ում պայքարը բաժանվել էր հինգ րոպեանոց ռաունդների, և UFC- ն վերջապես տեսարժան մարտերից վերածվել էր մարզաձևի[10]։

UFC-ն նաև շարունակել է աշխատել պետական մարզական կոմիտեների հետ՝ մրցումներն առաջ մղելով նաև այլ նահանգներում, այդ թվում՝ Այովա, Միսիսիպի, Լուիզիանա, Վայոմինգ և Ալաբամա:

2000 թվականի սեպտեմբերի 30-ին Նյու Ջերսիում տեղի է ունեցել MMA կանոնների մրցաշար, որի անցկացմանը հասել է մեկ այլ խառը մարտարվեստների՝ International Fighting Championships-ի պրոմոհոլովակը: Երկու ամիս անց UFC-ն կազմակերպել է UFC 28-ը՝ Նյու Ջերսիի գլխավոր սպորտային կոմիտեի «Միացյալ կանոններով»[20]։ Բարեփոխումից հետո Մաքքեյնի կարծիքը փոխվել է․

  Սպորտն աճել է։ Կանոնները փոխվել են մարզիկներին ավելի լավ պաշտպանություն տալու և ավելի արդար մրցակցություն ապահովելու համար[21]։  

«Zuffa»-ի գնում խմբագրել

 
Դեյնա Ուայթ - UFC-ի գործող տնօրենը՝ սկսած 2001 թվականից

Մարտեր վարելու թույլտվություն ստանալուն հաջորդած տևական փորձությունից հետո SEG-ը սնանկացման եզրին էր: 2001 թվականին ընկերությունը UFC- ն ձեռք բերելու առաջարկ է ստացել բռնցքամարտի նախկին պրոմոութեր Դեյնա Ուայթից և Station Casinos ցանցի ղեկավար Ֆրենկից և Լորենցո Ֆերտիտտայից: Մեկ ամիս անց՝ 2001 թվականի հունվարին, Ֆերտիտանը գնել է UFC-ն 2 միլիոն դոլարով հատուկ ստեղծված «Zuffa» ընկերության միջոցով[22]։

Լորենցո Ֆերտիտան, որն ավելի վաղ Նևադա նահանգի մարզական հանձնաժողովի անդամ էր, իր կապերով «Zuffa»-ի համար ապահովել էր Նևադայում մարտեր անցկացնելու թույլտվություն[23]։ Դրանից կարճ ժամանակ անց UFC-ն վերադարձել է UFC 33 վճարովի կաբելային հեռուստատեսություն՝ երկրպագուներին ներկայացնելով միանգամից երեք տիտղոսային մենամարտ:

Պայքար հանուն գոյատևման և վերածնունդ խմբագրել

 
Կիսածանր քաշային կարգում նախկին չեմպիոն Տիտո Օրտիսն օգնել է UFC-ին հասնել իր հեղինակության նոր գագաթնակետին 2002 թվականին

«Zuffa» ապրանքանիշի գնումից հետո UFC-ի ժողովրդականությունը սկսել էր դանդաղ աճել, շնորհիվ մասամբ արդյունավետ գովազդի[24], կորպորատիվ ֆինանսական աջակցության, Թաջ Մահալի և MGM Grand Arena կազինոյի մեծ դահլիճներում մարտեր անցկացնելու հնարավորության, վճարովի կաբելային հեռուստատեսությանը վերադառնալու և տեսահոլովակի և DVD-ի մարտերի ձայնագրությունների թողարկումների շնորհիվ։

UFC-ն պայմանավորվածություն է ձեռք բերել Fox Sports Net (FSN) հեռուստաալիքի հետ, որը սկսել է մարտեր ցուցադրել խառը կանոններով, ինչպես նաև հեռարձակել է UFC 37.5 գլխավոր մենամարտը Չակ Լիդելի և Վիտոր Բելֆորտի միջև[25]։ Ավելի ուշ FSN-ը սկսել է ցուցադրել UFC մարտերի և լավագույն մարտերի ռեպորտաժները:

«Zuffa»-ի գնման ժամանակներից ի վեր կազմակերպության համար կրիտիկական իրադարձություն է դարձել UFC 40-ը, որը տեղի է ունեցել 2002 թվականի նոյեմբերի 22-ին: «MGM Grand Arena»-ի տոմսերն ամբողջությամբ վաճառվել են, իսկ մալուխային հեռուստատեսության հաճախորդները գնել են 150 000 դիտում, ինչը երեք անգամ գերազանցում էր նախորդ մրցաշարերի վաճառքին[26]։ Երեկոյի գլխավոր մենամարտն էր UFC-ի կիսածանր քաշային կարգում այն ժամանակվա չեմպիոն Տիտո Օրտիսի և նախկին չեմպիոն Քեն Շեմրոքի դիմակայությունը, որը ժամանակավորապես լքուել էր MMA-ն՝ տեղափոխվելով ռեսլինգ: UFC 40-ն իրենց ուշադրությանն է արժանացրել նույնիսկ այնպիսի մեդիա հսկաներ, ինչպիսիք են ESPN-ը և USA Today-ը՝ համապատասխանաբար տրամադրելով մարտերի ակնարկներ հանդիսատեսի և ընթերցողների համար[27]։ Չի բացառվում, որ հենց UFC 40-ի հաջողությունն ու Օրտիս-Շեմրոկի մենամարտի ակնկալիքը UFC-ին փրկել են սնանկությունից, «Zuffa»-ի նախորդ շոուների գնումների մակարդակը միջինում չի գերազանցել 45 000 հեռարձակումը, և կազմակերպությունը մեծ վնասներ է կրել[27]։ UFC 40 արդյունքները թույլ են տվել կազմակերպություններին հուսալ, որ MMA-ի ապագան կարող է լինել հաջողակ[28]։ Սակայն, չնայած մեկ շոուի հաջողությանը, «Zuffa»-ն նախկինի պես լուրջ ֆինանսական դժվարություններ է ունեցել, UFC-ի գնման ժամանակներից ընկերությունը կրել է 34 մլն դոլարի վնասներ[29]։

The Ultimate Fighter և ամրագրում հեռուստատեսությունում խմբագրել

Փլուզումից խուսափելու համար UFC-ն դուրս էր եկել վճարովի մալուխային հեռարձակման հիմնական հեռուստաալիքներից: Հիշատակվելով «Ամերիկյան խաղատուն» ռեալիթի շոուի մեջ[30] և համոզվելով դրա արդյունավետության մեջ՝ որպես հանրայնացման գործիք, Ֆերտիտա եղբայրները որոշում են կայացրել ստեղծել իրենց սեփական ծրագիրը UFC-ի համար։

Նրանց գաղափարը, որն ստացել է «The Ultimate Fighter» անվանումը, ռեալիթի-շոու է, որը ցույց է տալիս MMA-ի հեռանկարային մարտիկներին, որոնք պայքարում են վեցանիշ պայմանագիր ստանալու և UFC-ում ելույթ ունենալու իրավունքի համար, առաջարկվել է մի քանի հեռուստատեսությունների, բայց ամենուր մերժվել է։ Համաձայնվել է միայն Spike TV ալիքը, այն էլ միայն այն բանից հետո, երբ Ֆերտիտային առաջարկել են իրենց վրա վերցնել 10 մլն դոլար արտադրական ծախսերը[29]։

2005 թվականի հունվարին «The Ultimate Fighter»-ը մեկնարկել է Spike TV-ում։ Շոուն անմիջապես ձեռք է բերել ժողովրդականություն, իսկ կիսածանր քաշային կարգում Ֆորրեստ Գրիֆինի և Ստեֆան Բոնարի միջև եզրափակիչ մենամարտը հետագայում ճանաչվել է «2005 թվականի լավագույն մենամարտ»՝ MMA Weekly կայքում ավելի քան 19 000 երկրպագուների անցկացրած հարցման արդյունքում և 2009 թվականին ճանաչվել է «UFC-ի պատմության լավագույն մարտը»[31][32]։ Դեյնա Ուայթը մենամարտը անվանել է որպես «UFC-ի պատմության ամենակարևոր մենամարտը», որը փրկել է փրոմոուշենին[33][34]։

Գրիֆին-Բոնար մենամարտից կարճ ժամանակ անց՝ 2005 թվականի օգոստոսին, թողարկվել է հաղորդման երկրորդ սեզոնը, իսկ 2006 թվականին թողարկվել է ևս երկու սեզոն: 2010 թվականի դրությամբ Spike-ը և UFC-ն շարունակում էին շոուի թողարկումը[35]։ Spike-ը նաև գործարկել է մեկժամյա «UFC Unleashed» հաղորդումը՝ նախորդ տարիների լավագույն մարտերով: 2005 թվականի օգոստոսին նորամուտն է նշել նաև «UFC Fight Night» հաղորդումը, որն անվճար հեռարձակում էր ուղիղ եթերով որոշ մարտեր։ Այս նորամուծությունների հետ մեկտեղ սկսել է թողարկվել «Countdown» հաղորդումը, որը թողարկվում էր վճարովի իրադարձություններից առաջ և ուժեղացնում էր հետաքրքրությունը մարտերի և ընդհանուր առմամբ UFC-ի նկատմամբ:

Կազմակերպության ժողովրդականություն և ընդլայնում խմբագրել

 
UFC 88-ի պաստառը Նյու Յորքի Թայմս Սքվերում՝ Չակ Լիդդելի և Ռաշադ Էվանսի պատկերով

Spike հեռուստաընկերությունում հայտնվելուց հետո UFC-ի ժողովրդականությունը մի քանի անգամ աճ է գրանցել: 2005 թվականի ապրիլի 16-ին UFC 52-ի վճարովի գնումները, «The Ultimate Fighter»-ի դեբյուտային սեզոնի եզրափակչից ի վեր առաջին իրադարձությունը, գերազանցել է 300,000-ը՝ կրկնապատկելով նախկին ռեկորդը, որը սահմանվել էր UFC 40-ի շրջանակներում[36]։ Երեկոյի գլխավոր մենամարտը UFC-ի փառքի սրահի ապագա երկու անդամների՝ Ռենդի Կուտուրի և Չակ Լիդելի դիմակայությունն էր: 2006 թվականի փետրվարին UFC 57-ում «The Ultimate Fighter»-ի երկրորդ սեզոնի ավարտին մարտիկների միջև հաջորդ մենամարտը հանգեցրել է 410,000 մալուխային հեռուստատեսության գնումների, որոնք շարունակում էին բարձրանալ մինչև 2006 թվականը: Մայիսի 27-ին UFC 60-ը, որի հիմնական մենամարտում լեգենդար Ռոյս Գրեյսին 11 տարվա ընթացքում առաջին անգամ վերադարձել էր օկտագոն՝ հանդիպելու Մեթ Հյուզին, հավաքել էր 620,000 պատվեր: Հուլիսյան UFC 61-ը, որում Քեն Շամրոքը և Տիտո Օրտիսը կրկին հանդիպել էին, ստացել էր 775,000 պատվեր[37]։ Սակայն այդ առումով ռեկորդային է եղել UFC 66-ը, որը 2006 թվականի վերջին հանդիսատեսին է մատուցել Օրտիս-Լիդդելի մենամարտը, պատվերների քանակը գերազանցել է 1,1 միլիոնը[38]։

Հանրաճանաչության աճը ստիպել էր UFC-ին ընդլայնել իր ղեկավարության կազմը: 2006-ի մարտին UFC-ն հայտարարել էր Նևադայի նահանգի մարզական հանձնաժողովի նախկին գործադիր տնօրեն Մարկ Ռաթներին որպես փոխնախագահ վարձակալության մասին[39]։ Ջոն Մաքքեյնի երբեմնի նախկին դաշնակից Ռատներըը «մարտերն առանց կանոնների» արգելելու իր ձգտման մեջ դարձել է ԱՄՆ-ում MMA-ի արտոնված մարտերի զարգացման կատալիզատորը՝ կարդալով դասախոսությունների դասընթացներ ԱՄՆ-ի ատլետիկ հանձնաժողովների համար, UFC-ի իմիջը բարելավելու և MMA-ի օրինականացման փորձերի մեջ, որտեղ սպորտը դեռևս արգելված է[40]։

UFC-ի ժողովրդականությունը նկատվել է նաև BodogLife.com ինտերնետ տոտալիզատորի կողմից, որը 2007 թվականի հուլիսին հայտարարել է, որ այդ տարի, առաջին անգամ UFC-ի պատմության մեջ գերազանցել է բռնցքամարտը խաղադրույքների քանակով[41]։ Այդ պահին UFC-ն արդեն գերազանցել էր ինդուստրիայի ռեկորդները՝ 2006 թվականին վաստակելով ավելի քան 223,8 միլիոն դոլար[42]։ 2007-ին UFC-ն նաև ավելի հաճախ է սկսել գրավել լրատվամիջոցների արձագանքները, կազմակերպության մարտիկ Ռոջեր Հուերտան հայտնվել է Sports Illustrated-ի շապիկին, իսկ նրա գործընկեր Չակ Լիդելը՝ ESPN-ի շապիկին[43]։

2010 թվականի դրությամբ UFC-ի մարտերն ու ծրագրերը հեռարձակվել են 130 երկրներում 20 լեզուներով, մինչդեռ UFC-ն նախատեսում է հետագայում ընդլայնել ԱՄՆ-ի սահմաններից դուրս։ Կանադայում և Մեծ Բրիտանիայում գործում են ընկերության պաշտոնական ներկայացուցչությունները: UFC-ն արդեն հասցրել է մարտեր անցկացնել Գերմանիայում, Իռլանդիայում, Ավստրալիայում և Արաբական Միացյալ Էմիրություններում, մինչդեռ Ճապոնիան, Աֆղանստանը, Չինաստանը, Մեքսիկան և Ֆիլիպինները ապագա իրադարձությունների անցկացման թեկնածուների թվում են[44][45][46]։

Pride-ի ձեռքբերում խմբագրել

 
Շոու Pride մրցաշարում

2007 թվականի մարտին UFC-ն և նրա ճապոնական մրցակիցը` Pride Fighting Championships-ը, հայտարարել էին գործարքի մասին, որի համաձայն` Pride-ի ակտիվները ձեռք են բերվել Ֆերտիտա եղբայրների և UFC-ի կողմից 70 միլիոն դոլարից պակաս գումարով[47][48]։ Լորենցիո Ֆերատիտին Pride-ի ձեռքբերումը համարել է նշանակալից իրադարձություն, որը կփոխի MMA-ի դեմքը՝ ստեղծելով հսկայական սպորտային ասոցիացիա, ինչպիսին է NFL-ը[47]։

Նախատեսվում էր, որ կազմակերպությունները միջոցառումներ կանցկացնեն միմյանց զուգահեռ՝ պարբերաբար կազմակերպելով համատեղ միջոցառումներ իրենց չեմպիոնների և դիմորդների շրջանում: Այնուամենայնիվ, Դեյնա Ուայթը հետագայում հայտարարել է, որ Pride-ի բիզնես մոդելը չի տալիս իր արդյունքը[49], և շատ մարտիկներ, ինչպիսիք են Անտոնիո Ռոդրիգո Նոգեյրան, Մաուրիցիու Ռուան, Միրկո «Կրոկոպ» Ֆիլիպովիչը, Վանդերլեյ Սիլվան և այլոք, հանդես կգան UFC-ի հովանու ներքո[50]։ Pride-ից տեղափոխված մարտիկներից շատերը, մասնավորապես, Անտոնիո Ռոդրիգո Նոգեյրան, Մաուրիսիու Ռուան, Անդերսոն Սիլվան և Կուինտոն Ջեքսոնը, հետագայում նվաճել են UFC-ի չեմպիոնական տիտղոսը:

2007 թվականի հոկտեմբերի սկզբին Pride Worldwide-ը փակել է մասնաճյուղը՝ աշխատանքից հեռացնելով 20 մարդու, որոնք այնտեղ աշխատում էին Dream Stage Entertainment (DSE) մայր ընկերության փակումից ի վեր: Այսպիսով, UFC-ն վերացրել է իր ամենավտանգավոր մրցակցին և դարձել MMA-ի ամենամեծ պրոմոուշենը աշխարհում:[51]։

Հետագա զարգացում խմբագրել

 
Ռիչ Ֆրանկլինը (ձախից) Վանկուվերում նոկաուտի է ենթարկել Չակ Լիդելին UFC 115-ում

2008 թվականին UFC-ն հայտարարել էր ամերիկյան երկու խոշոր բրենդների՝ Harley-Davidson մոտոցիկլետների արտադրողի և Anheuser-Busch գարեջրային կոնգլոմերատի՝ ԱՄՆ-ում ամենահայտնի Bud Light գարեջրի ապրանքանիշերից մեկի արտադրողի հետ հովանավորչական գործարքների կնքման մասին[52][53]։

 
Շեյն Քարվինը կշռվում է UFC 116-ում Բրոք Լեսնարի հետ մենամարտից առաջ

2008 թվականի հունիսին Լորենցո Ֆերտիտան հայտարարել էր Station Casinos-ից հեռանալու մասին և մտադիր էր ամբողջովին նվիրվել UFC-ի միջազգային զարգացմանը: Նման փոփոխությունը մեծ նշանակություն ուներ UFC-ի համար, քանի որ Ֆերտիտան ապահովել էր պայմանագրերի կնքումը չինական, ֆրանսիական, մեքսիկական և գերմանական հեռուստացանցերի հետ, ինչպես նաև կազմակերպել էր եկամուտների այլընտրանքային աղբյուրներ UFC ապրանքանիշի հիման վրա, ի թիվս այլ բաների, այդ թվում՝ տեսախաղերի և մարտիկների տիկնիկների[54]։

UFC-ի ժողովրդականությունն ավելացել է 2009 թվականին՝ հասնելով գագաթնակետին UFC 100-ի շրջանակներում, որը հավաքել է վճարովի հեռուստատեսության ավելի քան 1 700 000 պատվեր[55]։ Միջոցառման շարքում ընդգրկված էին ըմբշամարտի NCAA նախկին չեմպիոն, WWE աստղ Բրոք Լեզնարը, UFC-ի նախկին չեմպիոն Ֆրենկ Միրան, կանադական MMA գերաստղ Ժորժա Սենտ-Պիեռը, Pride-ի լեգենդ Դեն Հենդերսոնը և այլ կարկառուն մարտիկներ:

UFC 100-ը եզակի էր նաև այն առումով, որ լրատվամիջոցների, մասնավորապես ESPN-ի հետաքրքրությունը, շատ մեծ էր։ ԱՄՆ-ի ամենամեծ սպորտային հոդվածագիրը, որն ավանդաբար կենտրոնանում էր բեյսբոլի, բասկետբոլի և ամերիկյան ֆուտբոլի վրա, մանրամասնորեն լուսաբանել էր իրադարձությունը շատ առաջ և դրանից հետո[56]։ 2010 թվականի մայիսից ESPN-ը սկսել է թողարկել «MMA Live» ծրագիրը, որը լուսաբանում էր UFC-ի և MMA-ի համաշխարհային իրադարձությունները[57]։

Հետագա աճը կանգ էր առել տարվա երկրորդ կեսին, երբ շատ մարտիկներ ստացել էին վնասվածքներ կամ առողջական այլ խնդիրներ ունեին[58][59]՝ հարկադրելով կազմակերպիչներին մշտապես պահել կազմերը իրադարձություններից առաջ։ UFC 108-ն այս առումով հայտնիություն է ձեռք բերել վնասվածքի կամ հիվանդության պատճառով[60]։ Մենամարտի մասնակիցների կազմը փոխվել է ինը անգամ։

Սակայն 2010 թվականի սկզբին կազմակերպությունը կրկին սկսել էր ակտիվանալ: Սեն Պիեռի և Անդերսոն Սիլվան հաջողությամբ պաշտպանել էին իրենց չեմպիոնական տիտղոսը, իսկ Մաուրիսիու Ռուան չեմպիոնական գահին փոխարինեց Լյոտո Մաչիդային՝ առաջին ռաունդում նոկաուտի ենթարկելով իր հայրենակցին: «The Ultimate Fighter»-ի տասներորդ սեզոնի մարզիչների, Քուինթոն Ջեքսոնի և Ռաշադ Էվանսի միջև մրցակցությունը վերածվել էր UFC 114-ի գլխավոր մենամարտի, որը հավաքել էր ավելի քան մեկ միլիոն պատվեր[61][62]։ 2010 թվականի ամռանը UFC-ն իր երկրպագուներին առաջարկել էր մենամարտ, որում հանդիպել էին ծանր հիվանդությունից հետո վերադարձած Բրոկ Լեզնարը և ժամանակավոր չեմպիոնական գոտու հավակնորդ Շեյն Քարվինը: Մեծ դժվարությամբ դիմակայելով առաջին ռաունդում Կարվինի հասցրած հարվածներին՝ Լեսնարը կարողացել է մրցակցի նկատմամբ կիրառել երկրորդ ռաունդում խեղդող հնարք և պահպանել իր գոտին[63]։ Միջոցառման վճարովի հեռարձակումների վաճառքը գերազանցել է 1 250 000 պատվերները[64]՝ ներառյալ Եսիհիրո Ակիյամայի և Քրիս Լեբենի, ինչպես նաև Ստեֆան Բոնարի և Քշիշտոֆ Սոշինսկու միջեւ մարտերը, նպաստել են ԶԼՄ-ներում UFC-ի դրական լուսաբանմանը, ինչի արդյունքում որոշ մարտեր կրկին հեռարձակվել են Spike TV-ով[65][66][67]։

Միաձուլում WEC-ի հետ խմբագրել

2006 թվականի դեկտեմբերին «Zuffan» ձեռք էր բերել Կալիֆոռնիայի World Extreme Cagefighting (WEC) պրոմոուշենը՝ դրանով իսկ խափանելով մրցակցող International Fight League (IFL) կազմակերպության մուտքը Versus հեռուստաալիք: Այդ ժամանակ Spike-ը բացառիկ իրավունքներ ուներ ցույց տալու UFC մարտերը, և WEC-ի գնումը թույլ էր տալիս արգելափակել IFL-ը՝ չխախտելով պայմանագրի պայմանները[68]։

4 տարվա ընթացքում WEC-ը գործում էր որպես UFC-ի դուստր ընկերություն։ 2008 թվականին ընկերությունը վերացրել է իր ամենածանր քաշային կարգերը՝ միջին քաշն ու կիսամիջինը, ինչի արդյունքում մարտերը սկսել էին անցկացվել թեթևագույնից մինչև կիսամիջին քաշային կարգերում[69]։ Այդ ամենը շարունակվել է մինչև 2010 թվականի հոկտեմբերը, երբ Դեյնա Ուայթը հայտարարել է երկու կազմակերպությունների միաձուլման մասին, ինչը փաստացի դարձել է WEC-ի փակումը և այդ կազմակերպությունից բոլոր մարտիկների անցումը UFC-ին[69][70]։

Նոր կառույցը ուժի մեջ է մտել 2011 թվականի հունվարի 1-ից[71]։ Ըստ UFC-ի նախագահի, WEC-ի գործող չեմպիոնները 2010 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ պահպանել են իրենց տիտղոսները, այդպիսով UFC-ի առաջին չեմպիոնները կիսաթեթև և թեթևագույն քաշային կարգերում համապատասխանաբար դարձել են Ժոզե Ալդուն և Դոմինիկ Կրուսը[69][72]։ Միակ դիվիզիոնը, որտեղ երկու փրոմոուշենների միջև հատումներ են առաջացել, թեթև քաշ է, որտեղ Ֆրենկի Էդգարը UFC-ի տիտղոսակիր էր, իսկ Էնթոնի Պետիսը՝ WEC-ի, որը նվաճել էր 2010 թվականի դեկտեմբերի 16-ին Բեն Հենդերսոնի դեմ մենամարտում: Ի սկզբանե պլանավորվում էր, որ մենամարտի հաղթող Հենդերսոն-Պետտիս մենամարտը տեղի կունենա ավելի վաղ պլանավորված դիմակայության հաղթողի՝ Էդգար-Մեյնարդի հետ տիտղոսային մենամարտում[69][72]։ Սակայն Էդգարի և Մեյնարդի մենամարտն ավարտվել է ոչ ոքի, ինչի արդյունքում երկու մարտիկների միջև նշանակվել էր կրկնակի մենամարտ՝ հետաձգելով գոտիների միավորումը անորոշ ժամանակով[73]։

«Strikeforce»-ի ձեռքբերում խմբագրել

2011-ի մարտին Դեյնա Ուայթը հայտարարել է «Strikeforce»-ի ձեռքբերման մասին: Ըստ Ուայթի՝ Strikeforce-ը կշարունակի գործել, ինչպես նախկինում, սակայն այս պահին չի գործում[74]։

Ֆինանսական կարգավիճակ խմբագրել

Չնայած վճարովի հեռարձակման պատվերների թվի աճին՝ «Zuffa»-ի ֆինանսական ցուցանիշները և բիզնես մոդելը գաղտնի են մնում լայն հանրությունից: Որպես հանրային ընկերություն՝ «Zuffa»-ն պարտավոր չէ հրապարակել իր ֆինանսական արդյունքները և դա չափազանց հազվադեպ է անում՝ մանրակրկիտ վերահսկելով տեղեկատվությունը[75]։

Բացի ընկերության սեփականատերերի և կառավարիչների սահմանափակ շրջանակից, «Zuffa»-ի ցուցանիշներին հասանելի է Standard & Poor 's (S&P) գործակալությունը, որը խոշորագույն վարկանիշային գործակալություններից մեկն է: S&P-ն հետևում է ընկերության ֆինանսական արդյունքներին, բայց իրավունք չունի դրանք հրապարակել։ Գործակալությունը նկարում է միայն ընդհանուր պատկերը՝ անդրադառնալով կարևորագույն ցուցանիշներին, ինչպիսիք են իրացվելիությունը և շահութաբերությունը, և իր կարծիքն է հայտնում ընկերության ապագայի վերաբերյալ: S&P-ի կողմից թողարկվող կարճ հաշվետվություններից հայտնի է, որ «Zuffa»-ի եկամուտների մոտավորապես 75 տոկոսը ստանում է միջոցառումների կազմակերպումից, որոնց մեծ մասը կազմում են հեռուստատեսային հեռարձակումների գնումները: Իր հերթին, այդ եկամուտների 40 տոկոսը ստանում է հեռուստատեսային ընկերությունը։ «Zuffa»-ի եկամուտների մնացած 25 տոկոսը ստանում է Spike TV-ի հետ պայմանագրի շնորհիվ[75]։ Քանի որ իրադարձությունների ֆիքսված ժամանակացույց գոյություն չունի, եկամուտներն ամեն ամիս տատանվում են։ Միջին հաշվով, մեկ ամսվա ընթացքում տեղի է ունենում մոտավորապես մեկ մեծ իրադարձություն առաջատար մարտիկների մասնակցությամբ, և մեկ-երկու պակաս մասշտաբային միջոցառում, ինչպիսիք են «UFC Fight Night»-ը, որն անվճար հեռարձակվում է Spike TV-ով, սակայն դրա հետ մեկտեղ ներկայացնում է միջին կամ սկսնակ մարտիկների մենամարտերը:

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Gentry III, Clyde, No Holds Barred: Ultimate Fighting and the Martial Arts Revolution, Milo Books, 2003, paperback edition, ISBN 1-903854-30-X, page 38-39
  2. ↑ Gentry III, Clyde, No Holds Barred: Evolution, Archon Publishing, 2001, 1st ed., ISBN 0-9711479-0-6, pages 24-29.
  3. ↑ Gentry III, Clyde, No Holds Barred: Evolution, Archon Publishing, 2001, 1st ed., ISBN 0-9711479-0-6, page 41
  4. ↑ Gentry III, Clyde, No Holds Barred: Evolution, Archon Publishing, 2001, 1st Edition, ISBN 0-9711479-0-6, page 29
  5. ↑ «UFC 1-5: A brief look at The Ultimate Fighting Championship». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 13-08-2010-ին.
  6. ↑ Willoughby, David P., The Super Athletes, A.S. Barnes & Co., Inc., 1970, ISBN 0-498-06651-7, page 380.
  7. ↑ Gentry, Clyde, No Holds Barred: Ultimate Fighting and the Martial Arts Revolution, (Milo Books: Preston, 2005), p.73
  8. ↑ «Royce Gracie MMA Stats, Pictures, News, Videos, Biography». Վերցված է 11-08-2010-ին.
  9. ↑ «How the Ultimate Fighting Championship Works» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 11-08-2010-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 «UFC History - Complete Martial Arts.com». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 11-08-2010-ին.
  11. ↑ «MMA - History of the UFC: UFC IV». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 11-08-2010-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. ↑ «UFC 4 Legal Groin Shots!». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 11-08-2010-ին.
  13. ↑ «Fighter profile for Keith Hackney». Sherdog. Վերցված է 5-12-2006-ին.
  14. ↑ «Fighter profile for Emmanuel Yarborough». Sherdog. Վերցված է 5-12-2006-ին.
  15. ↑ «Fight card for UFC 3». Sherdog. Արխիվացված է օրիգինալից 2007-01-15-ին. Վերցված է 5-12-2006-ին.
  16. ↑ «The How the Ultimate Fighting Championship Works». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 11-08-2010-ին.
  17. ↑ Plotz, David (07-11-1999). «Fight Clubbed». Slate.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 21-03-2007-ին.
  18. ↑ «John McCain – Enter the Opportunist Sports Biggest Enemy». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 14-12-2007-ին.
  19. ↑ Gentry III, Clyde, No Holds Barred: Ultimate Fighting and the Martial Arts Revolution, Milo Books, 2003, Paperback Edition, ISBN 1-903854-30-X, pages 106, 123
  20. ↑ «New Jersey Commission Corrects Mainstream UFC Stories». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 12-08-2010-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |first name= ignored (օգնություն); Unknown parameter |last name= ignored (օգնություն)
  21. ↑ Davies, Gareth A. (20-11-2007). «UFC night proves a hit». London: The Daily Telegraph. Արխիվացված է օրիգինալից 2007-11-21-ին. Վերցված է 16-01-2008-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  22. ↑ «Mixed Martial Arts: A New Kind Of Fight». CBS News. 10-12-2006. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 11-12-2006-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |first name= ignored (օգնություն); Unknown parameter |last name= ignored (օգնություն)
  23. ↑ «New Jersey Commission Corrects Mainstream UFC Stories]». Ivan's Blog. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 5-12-2006-ին.
  24. ↑ «UFC Retrospective Series Part 3: The New Ownership». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 12-08-2010-ին.
  25. ↑ «Chuck Liddell on the Best Damn Sports Show Tonight». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 13-08-2010-ին.
  26. ↑ «UFC's Pay-Per-View Buys Explode in 2006». Ivan's Blog. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 11-11-2006-ին.
  27. ↑ 27,0 27,1 «UFC 40: Signs of life - UFC - Yahoo! Sports». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 13-08-2010-ին.
  28. ↑ «Flashback to UFC 40 – the shape of things to come». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 13-08-2010-ին.
  29. ↑ 29,0 29,1 «The ultimate fighting machines». CNNMoney.com. 11-8-2006. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 11-11-2006-ին.
  30. ↑ «MMA facts». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 13-08-2010-ին.
  31. ↑ «2005 FIGHT OF THE YEAR ANNOUNCED - MMA WEEKLY - Mixed Martial Arts & UFC News, Photos, Rankings & more». MMA Weekly. 25-12-2005. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 23-02-2009-ին.
  32. ↑ «"The Ultimate 100"». Spike TV. 11-07-2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 16-09-2010-ին.
  33. ↑ Meltzer, Dave. «UFC's greatest hits: the middle years - MMA - Yahoo! Sports». Sports.yahoo.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 23-02-2009-ին.
  34. ↑ «Trigg gears up for one more run». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 19-08-2010-ին.
  35. ↑ «UFC and Spike TV Announce Continued Partnership». 22-03-2006. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին.
  36. ↑ «UFC 52 Chuck strikes back». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 13-08-2010-ին.
  37. ↑ «UFC 61 SURPASSES $30 MILLION IN PPV SALES». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 13-08-2010-ին.
  38. ↑ «Report: UFC 66 Falls Short of 1.2 Million PPV Buys». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 13-08-2010-ին.
  39. ↑ «Marc Ratner sees UFC taking active role in officiating recruitment». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 13-08-2010-ին.
  40. ↑ Eligon, John (24-11-2006). «A Boxing Regulator Changes Corners». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 26-05-2010-ին.
  41. ↑ Goff, Justin (11-07-2007). «UFC set to surpass boxing in betting revenue». MMAbettingblog.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 05-03-2008-ին.
  42. ↑ «Sun Discusses Company Milestones and Provides Year End Summary». Արխիվացված է օրիգինալից 2008-06-15-ին. Վերցված է 15-08-2010-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  43. ↑ McCray, Brad (22-07-2007). «Mixed martial arts notebook: Well-traveled UFC president has big plans for the sport». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 22-07-2007-ին.
  44. ↑ «UFC Announced European Expansion». 14-08-2006. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |first name= ignored (օգնություն); Unknown parameter |last name= ignored (օգնություն)
  45. ↑ «- DANA WHITE SAYS UFC EXPANDING TO GERMANY». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 15-08-2010-ին.
  46. ↑ «UFC eyes cards in Afghanistan and China». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 15-08-2010-ին.
  47. ↑ 47,0 47,1 «UFC buys Pride for less than $70M». 27-03-2007. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 15-08-2010-ին.
  48. ↑ The Hot List, ESPNews, дата эфира 27 марта, 2007
  49. ↑ «Dana White: Pride is a mess». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 08-15-2010-ին.
  50. ↑ Hunt, Loretta (26-08-2007). «The Fight Network». The Fight Network. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 18-09-2007-ին.
  51. ↑ Kotani, Taro (05-10-2007). «Pride WORLDWIDE JAPAN OFFICE OFFICIALLY CLOSED». MMAWeekly.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 05-10-2007-ին.
  52. ↑ «Harley-Davidson Sponsors UFC». UFC.com. 19-01-2008. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 28-02-2008-ին.
  53. ↑ «Bud Light Enters the Octagon As Exclusive Beer Sponsor of UFC». UFC.com. 28-02-2008. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 28-02-2008-ին.
  54. ↑ «UFC full speed ahead with Fertitta on board». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 16-08-2010-ին.
  55. ↑ «Carwin's star rises as UFC 106 nears». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 16-08-2010-ին.
  56. ↑ «Bloody Elbow Exclusive: Major ESPN Executive Attends UFC 100 as a guest of Dana White». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 16-08-2010-ին.
  57. ↑ «MMA Live moves to ESPN2 on May 6?». Արխիվացված է 230191 օրիգինալից 2011-08-20-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
  58. ↑ «Despite recent rash of injuries, White says UFC's handling of Fighters Won't Change». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 16-08-2010-ին.
  59. ↑ «Injuries take toll on UFC schedule». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 16-08-2010-ին.
  60. ↑ «Brock Lesnar's Career Wasn't the Only Thing in Jeopardy». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 16-08-2010-ին.
  61. ↑ «Rampage Jackson, Rashad Evans and the politics of race in mma». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 15-08-2010-ին.
  62. ↑ «Meltzer: UFC 114 Surpasses 1 Million PPV Buys». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 16-08-2010-ին.
  63. ↑ «UFC Quick Quote: Brock Lesnar». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 16-08-2010-ին.
  64. ↑ «UFC 116 PPV Buy Rate Estimated At 1.15-1.25 Million». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 16-08-2010-ին./
  65. ↑ «UFC – The Greatest PPV Ever». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 16-08-2010-ին./
  66. ↑ «Carwin vs Lesnar fight results and highlights». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 16-08-2010-ին.
  67. ↑ «UFC main card review and fighter report cards». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին.
  68. ↑ «Brown-Faber rematch puts WEC at crossroads». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |accesdate= ignored (|access-date= suggested) (օգնություն)
  69. ↑ 69,0 69,1 69,2 69,3 «Слияние UFC и WEC объявлено официально». 29 октября 2010. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-11-ին. Վերցված է 1 ноября 2010-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  70. ↑ «Exclusive: Dana White Announces UFC-WEC Merger». 28 октября 2010. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 1 ноября 2010-ին.
  71. ↑ «Бойцы и менеджеры говорят о слиянии WEC и UFC». 31 октября 2010. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-21-ին. Վերցված է 1 ноября 2010-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  72. ↑ 72,0 72,1 Mayes, Brian (30 октября 2010). «In UFC-WEC Merger, Zuffa Makes One of Boxing's Classic Mistakes». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 1 ноября 2010-ին.
  73. ↑ «UFC prez says Anthony Pettis vs. Clay Guida in the works, date unknown». 11 января 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-29-ին. Վերցված է 12 января 2011-ին.
  74. ↑ «Zuffa Purchases Strikeforce». 2011-03-11. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-20-ին. Վերցված է 2011-03-12-ին.
  75. ↑ 75,0 75,1 «Behind the Curtain: Zuffa's Finances Come Into Focus». Վերցված է 20-08-2010-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |first name= ignored (օգնություն); Unknown parameter |last name= ignored (օգնություն)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Ջամալյան_Վաչիկ/Ավազարկղ13&oldid=7499397» էջից