Մասիս (քաղաք)

քաղաք Հայաստանում
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Մասիս (այլ կիրառումներ)

Մասիս, քաղաք Հայաստանի Արարատի մարզում։

Քաղաք
Մասիս
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզԱրարատի մարզ
ՀամայնքԱրարատի մարզ, Հայկական մարզ և Մասիսի շրջան
Հիմնադրված է1953 թ.
Այլ անվանումներՈւլուխանլու, Զանգիբասար.
Մակերես5,7 կմ²
ԲԾՄ854±1 մետր
Պաշտոնական լեզուհայերեն
Բնակչություն24 674 մարդ (2021)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականունմասիսցի
Ժամային գոտիUTC+4
Հեռախոսային կոդ+374 (236)
Փոստային դասիչ0801 և 0802
Պաշտոնական կայքmasiscity.am
Մասիս (քաղաք) (Հայաստան)##
Մասիս (քաղաք) (Հայաստան)
Մասիս (քաղաք) (Արարատի մարզ)##
Մասիս (քաղաք) (Արարատի մարզ)

1950 թվականին Խորհրդային Հայաստանի Գերագույն խորհրդի որոշմամբ բնակավայրը Մասիս է կոչվել։ Մինչ այդ՝ ԽՍՀՄ ժամանակաշրջանում այն կոչվում էր Ուլուխանլի։ Այդ անունը ստացել էր այնտեղ բնակություն հաստատած մուսուլմանների կողմից։ Ներկայում ադրբեջանցիները շարունակում են Մասիս քաղաքն անվանել թուրքական անվամբ[1]։ Որոշ ժամանակ կոչվել է նաև Հրազդան ավան, Զանգիբասար։

Աշխարհագրական դիրքը

խմբագրել

Գտնվում է Արարատյան դաշտի կենտրոնական մասում՝ Հրազդան գետի ստորին հոսանքի ավազանում։ Հյուսիսից սահմանակից է Արարատի մարզի Այնթապ, Նոր Խարբերդ, արևմուտքից՝ Սայաթ-Նովա, հարավից՝ Նորամարգ, արևելքից՝ Մարմարաշեն, Նոր Կյուրին գյուղերին։

Մայրաքաղաք Երևանից հեռու է 14 կմ դեպի հարավ, իսկ մարզկենտրոն Արտաշատ քաղաքից՝ 20 կմ դեպի արևմուտք։

Պատմություն

խմբագրել

Մասիս քաղաքը զարգացել է, որպես Երևանի արբանյակ քաղաք։ 1960-ական թվականների վերջերից սկսած՝ քսան տարվա ընթացքում, Մասիսը նպաստավոր տնտեսաաշխարհագրական դիրքի և զարգացած երկաթուղային հանգույցի շնորհիվ ձեռք էր բերել հանրապետության խոշորագույն մատակարար քաղաքի կարգավիճակ։ 20-30 տարվա ընթացքում քաղաքը ապրել է բուռն զարգացում, սակայն վերջին տարիների ժողովրդագրական ցնցումները և սոցիալ-տնտեսական անկումները քաղաքին առաջադրել են լուրջ հիմնախնդիրներ։ Այնուհանդերձ՝ Մասիս քաղաքի բարենպաստ ֆիզիկաաշխարհագրական և տնտեսաաշխարհագրական դիրքը, ճանապարհային և երկաթուղային լավ զարգացած ցանցի, գյուղատնտեսության համար բարենպաստ բնական պայմանների, արդյունաբերության համար բավարար մարդկային ու արտադրական ենթակառուցվածքային ռեսուրսների և համայնքային իշխանությունների պատրաստակամության ու կենտրոնական իշխանությունների աջակցության շնորհիվ հնարավոր է ապահովել բարգավաճման ռեալ հնարավորություններ։

Պատմամշակութային հուշարձաններ

խմբագրել

Սուրբ Թադեոս եկեղեցի

խմբագրել

Մասիս քաղաքում է գտնվում Սուրբ Թադեոս եկեղեցին, որի հիմնարկեքը կատարվել է 1991 թվականին։ Գործարար Հրանտ Վարդանյանի նախաձեռնությամբ և ֆինանսավորմամբ 2005 թվականին սկսվեցին եկեղեցու շինարարական աշխատանքները։ 2015 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի ձեռամբ այն օծվել է։

Բնակչություն

խմբագրել

Բնակիչների մի մասի նախնիները գաղթել են Խոյից և Սալմաստից։

2021 թվականի մարդահամարի տվյալներով բնակչությունը կազմում է 24734 մարդ։

Մասիսի ազգաբնակչության փոփոխությունը[2].

Տարի 1897 1926 1939 1959 1970 1975 1980 2001 2004 2015
Բնակիչ 2800 2098 1195 3138 4961 8142 13248 21376 21400 20500

Կրթություն

խմբագրել

Մասիս քաղաքն ունի վեց դպրոց, վեց մանկապարտեզ, մեկ պետական գյուղատնտեսական քոլեջ, գրադարան, երաժշտական դպրոց, մարզադպրոց, մարզադաշտեր, հիվանդանոց, ծննդատուն, պոլիկլինիկա, կապի հանգույց։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; խմբագիրներ։ B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2(ադրբ.)
  2. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 6» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 Մայիսի 131-ին.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մասիս (քաղաք)» հոդվածին։