Մասիս (քաղաք)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Մասիս (այլ կիրառումներ)
Մասիս, քաղաքային համայնք Հայաստանի Հանրապետության Արարատի մարզում։
| Քաղաք | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Արարատի մարզ | ||
| Հիմնադրված է | 1953 թ. | ||
| Այլ անվանումներ | Ուլուխանլու, Զանգիբասար. | ||
| Մակերես | 5,7 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 854±1 մետր | ||
| Պաշտոնական լեզու | հայերեն | ||
| Բնակչություն | 24 674 մարդ (2021) | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Տեղաբնականուն | մասիսցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| Հեռախոսային կոդ | +374 (236) | ||
| Փոստային դասիչ | 0801 և 0802 | ||
| Պաշտոնական կայք | masiscity.am | ||
| |||
- Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Մասիս (այլ կիրառումներ)
| Քաղաք | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Երկիր | Հայաստան | ||
| Մարզ | Արարատի մարզ | ||
| Հիմնադրված է | 1953 թ. | ||
| Այլ անվանումներ | Ուլուխանլու, Զանգիբասար. | ||
| Մակերես | 5,7 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 854±1 մետր | ||
| Պաշտոնական լեզու | հայերեն | ||
| Բնակչություն | 24 674 մարդ (2021) | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Տեղաբնականուն | մասիսցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| Հեռախոսային կոդ | +374 (236) | ||
| Փոստային դասիչ | 0801 և 0802 | ||
| Պաշտոնական կայք | masiscity.am | ||
| |||
Մասիս, քաղաքային համայնք Հայաստանի Հանրապետության Արարատի մարզում։
Անուն Խմբագրել
1950 թվականին Խորհրդային Հայաստանի Գերագույն խորհրդի որոշմամբ բնակավայրը Մասիս է կոչվել։ Մինչ այդ՝ ԽՍՀՄ ժամանակաշրջանում այն կոչվում էր Ուլուխանլի։ Այդ անունը ստացել էր այնտեղ բնակություն հաստատած մահմեդականների կողմից։ Ներկայում ադրբեջանցիները շարունակում են Մասիս քաղաքն անվանել թուրքական անվամբ[1]։ Որոշ ժամանակ կոչվել է նաև Հրազդան ավան, Զանգիբասար։
Աշխարհագրական դիրքը Խմբագրել
Գտնվում է Արարատյան դաշտի կենտրոնական մասում՝ Հրազդան գետի ստորին հոսանքի ավազանում։ Հյուսիսից սահմանակից է Արարատի մարզի Այնթապ, Նոր Խարբերդ, արևմուտքից՝ Սայաթ-Նովա, հարավից՝ Նորամարգ, արևելքից՝ Մարմարաշեն, Նոր Կյուրին գյուղերին։
Մայրաքաղաք Երևանից հեռու է 14 կմ դեպի հարավ, իսկ մարզկենտրոն Արտաշատ քաղաքից՝ 20 կմ դեպի արևմուտք։
Բնակչություն Խմբագրել
Բնակիչների մի մասի նախնիները գաղթել են Խոյից և Սալմաստից։
2021 թվականի մարդահամարի տվյալներով բնակչությունը կազմում է 24734 մարդ։
Մասիսի ազգաբնակչության փոփոխությունը[2].
| Տարի | 1897 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1975 | 1980 | 2001 | 2004 | 2015 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 2800 | 2098 | 1195 | 3138 | 4961 | 8142 | 13248 | 21376 | 21400 | 20500 |
Պատմական ակնարկ Խմբագրել
Մասիս քաղաքը զարգացել է, որպես Երևանի արբանյակ քաղաք։ 1960-ական թվականների վերջերից սկսած՝ քսան տարվա ընթացքում, Մասիսը նպաստավոր տնտեսաաշխարհագրական դիրքի և զարգացած երկաթուղային հանգույցի շնորհիվ ձեռք էր բերել հանրապետության խոշորագույն մատակարար քաղաքի կարգավիճակ։ 20-30 տարվա ընթացքում քաղաքը ապրել է բուռն զարգացում, սակայն վերջին տարիների ժողովրդագրական ցնցումները և սոցիալ-տնտեսական անկումները քաղաքին առաջադրել են լուրջ հիմնախնդիրներ։ Այնուհանդերձ՝ Մասիս քաղաքի բարենպաստ ֆիզիկաաշխարհագրական և տնտեսաաշխարհագրական դիրքը, ճանապարհային և երկաթուղային լավ զարգացած ցանցի, գյուղատնտեսության համար բարենպաստ բնական պայմանների, արդյունաբերության համար բավարար մարդկային ու արտադրական ենթակառուցվածքային ռեսուրսների և համայնքային իշխանությունների պատրաստակամության ու կենտրոնական իշխանությունների աջակցության շնորհիվ հնարավոր է ապահովել բարգավաճման ռեալ հնարավորություններ։
Պատմամշակութային հուշարձաններ Խմբագրել
Սուրբ Թադեոս եկեղեցի, եկեղեցու պատմությունը Խմբագրել
Մասիս քաղաքում է գտնվում Սուրբ Թադեոս եկեղեցին, որի հիմնարկեքը կատարվել է 1991 թվականին։ Գործարար Հրանտ Վարդանյանի նախաձեռնությամբ և ֆինանսավորմամբ 2005 թվականին սկսվեցին եկեղեցու շինարարական աշխատանքները։ 2015 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի ձեռամբ այն օծվել է։
Կրթություն Խմբագրել
Մասիս քաղաքն ունի վեց դպրոց, վեց մանկապարտեզ, մեկ պետական գյուղատնտեսական քոլեջ, գրադարան, երաժշտական դպրոց, մարզադպրոց, մարզադաշտեր, հիվանդանոց, ծննդատուն, պոլիկլինիկա, կապի հանգույց։
Տես նաև Խմբագրել
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; խմբագիրներ։ B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2(ադրբ.)
- ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 6»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին։ Վերցված է 2015 Մայիսի 131