Թելքաօպտիկական փոխանջատիչներ
Թելքաօպտիկական[1] փոխանջատիչ, թելքաօպտիկական փոխարկիչ, կոմուտատոր, օգտագործվում են ազդանշանի անցումը մի թելքից մյուսն իրականացնելու համար։ Թելքաօպտիկական հաղորդման գծերի հստակ և օպերատիվ աշխատանքն անհնար է առանց օպտիկական ինֆորմացիոն հոսքերի արագ և արդյունավետ փոխանջատումների։ Դրանք իրականացվում են թելքաօպտիկական փոխանջատիչների միջոցով։
Նշանակություն խմբագրել
Թելքաօպտիկական փոխանջատիչները նախատեսված են մեխանիկական ներգործության կամ էլեկտրական ազդանշանների տակ օպտիկական հզորությունը թելքային լուսատարների միջև վերաբաշխելու համար։ Լուսատարային չափման համակարգերը պիտի համապատասխանեն հետևյալ պահանջներին. օպտիկական կորուստների և խաչահատվող խանգարումների ցածր մակարդակ, այս պարամետրերի ցածր կախվածություն մակաբուծական ազդեցություններից, հզորության սպառման ցածր մակարդակ, ինչպես նաև հուսալիություն և տեխնոլոգիամիտություն[2]։
Թելքաօպտիկական բոլոր փոխանջատիչները կարելի է բաժանել երկու խմբի.
- մեխանիկական, որոնցում օպտիկական էներգիայի վերաբաշխումը տեղի է ունենում թելքային լուսատարների, պրիզմաների, հայելիների, հեղուկների և այլ տարրերի շարժման արդյունքում.
- օպտիկական, որոնցում ըպտիկական ճառագայթի ուղղության փոփոխությունը տեղի է ունենում ճառագայթման տարածման համար անշարժ միջավայրի օպտիկական պարամետրերի փոփոխության արդյունքում[2]։
Գոյություն ունեն տարբեր տեսակի և բազմազան սկզբունքներով գործող թելքաօպտիկական փոխանջատիչներ.
- էլեկտրամեխանիկական
- Ջերմաօպտիկական
- Էլեկտրաօպտիկական
- Ակուստաօպտիկական
Էլեկտրամեխանիկական փոխանջատիչներ խմբագրել
Էլեկտրամեխանիկական թելքաօպտիկական փոխանջատիչի աշխատանքի սկզբունքը համանման է էլեկտրամագնիսական ռելեի աշխատանքին։ Ռելեի անշարժ մասի վրա միմյանց նկատմամբ որոշակի անկյան տակ ամրացվում են օպտիկական երկու թելքերի մուտքային ճակատները։ Նրանցից մեկի դիմաց, նույն առանցքի վրա տեղադրվում է ռելեի շարժական մասը, որի վրա ամրացվում է երրորդ թելքը։ Ռելեին փոխանջատման համապատասխան ազդանշան տալիս շարժական թելքի ճակատը տեղափոխվում է մի անշարժ թելքից մյուսի դիմաց։
Այս փոխանջատիչների ծախսած հզորությունը համեմատաբար փոքր է՝ 2-20 մՎտ, փոխանցման գործակիցը՝ դԲ։
Որպես թերություններ նշենք ցածր արագագործությունը, զգայնությունը արտաքին ազդեցությունների, հատկապես վիբրացիաների և այլ մեխանիկական գործոնների նկատմամբ, մեծ չափերը։
Ջերմաօպտիկական փոխանջատիչներ խմբագրել
Ջերմաօպտիկական փոխանջատիչների աշխատանքի հիմքում կարող են ընկած լինել տարբեր սկզբունքներ։
Էլեկտրաօպտիկական փոխանջատիչներ խմբագրել
Էլեկտրաօպտիկական փոխանջատիչների աշխատանքը հիմնված է այնպիսի նյութերի օգտագործման վրա, որոնք վերածվում են օպտիկապես անիզոտրոպ նյութերի, երբ նրանց վրա կիրառվում է էլեկտրական դաշտ։ Այդպիսի նյութերը կոչվում են էլեկտրաօպտիկական։ Դրանց թվին են պատկանում, օրինակ, LiNbO3, Ti։LiNbO32, LiTiO3, LiTaO3 նյութերը։ Անիզոտրոպության պատճառը էլեկտրական դաշտի ազդեցության տակ նյութի բեկման ցուցչի փոփոխությունն է։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Հայկական Հանրագիտարան». www.encyclopedia.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 27-ին.
- ↑ 2,0 2,1 Бутусов М.М., Галкин С.Л., Оробинский С.П. (1987). Волоконная оптика и приборостроение. Լենինգրադ. էջեր 258։ 328 էջ։.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
Աղբյուրներ խմբագրել
- Թելքաօպտիկական փոխանջատիչներ Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine(ռուս.)
- Օպտիկական փոխանջատիչներ(ռուս.)
- Թելքաօպտիկական փոխանջատիչ(ռուս.)