Մանուել Տոլսա (իսպ.՝ Manuel Tolsá, մայիսի 4, 1757(1757-05-04)[1], Էնգուերա, Իսպանիա - դեկտեմբերի 25, 1816(1816-12-25), Մեխիկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ), մեքսիկացի նեոդասական ճարտարապետ և քանդակագործ։

Մանուել Տոլսա
Մանուել Տոլսայի դիմանկարը, հեղինակ՝ Ռաֆայել Խիմենո Պլանես
Ի ծնեՄանուել Տոլսա
Ծնվել է1757 մայիսի 4
ԾննդավայրԻսպանիա Էնգուերա, Վալենսիա շրջան
Մահացել էդեկտեմբերի 24, 1816(1816-12-24) (տարիքը 59)
Վախճանի վայրըՄեքսիկա Մեխիկո
Քաղաքացիություն Իսպանիա և  Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
ԿրթությունՍան Կարլոսի կերպարվեստի թագավորական ակադեմիա և Սան Ֆեռնանդոյի գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա
Ստեղծագործություն(ներ)Hospicio Cabañas?, Կառլ IV-ի ձիարձան և Palacio de Minería?
Մասնագիտությունճարտարապետ, քանդակագործ, նկարիչ և համալսարանի դասախոս
Գործունեությունըքանդակագործ
ճարտարապետ
ազդվել էVicent Gascó i Massot? և Antoni Gilabert Fornés?
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Manuel Tolsá Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Մանուել Տոլսան սովորել է Վալենսիայի Սան Կառլոս Թագավորական ակադեմիայում և Մադրիդի Սան Ֆեռնանդոյի Թագավորական ակադեմիայում։ Քանդակագործություն է ուսուցանել Խոսե Պուչոլի մոտ, ճարտարապետություն՝ Ռիբելեսի, Գասկոյի և Ջիլաբերտի մոտ։ Իսպանիայում եղել է թագավորական պալատի քանդակագործ և Սան Ֆեռնանդոյի ակադեմիկոս։ 1790 թվականին նշանակվել է Մեխիկոյի Սան Կառլոս ակադեմիայի տնօրեն։ 1791 թվականին Կադիսից ճամփորդելով իր հետ Նոր Իսպանիա է բերել գրքեր, դասախոսական ցուցումներ, Վատիկանի թանգարանից դասական քանդակագործության գիպսե պատճեններ։ Ամուսանցած է եղել Մարիա Լուիզա դե Սանս Տելսեզ Գիրոն ի Էսպինոզայի հետ։

Մեխիկո ժամանելով՝ Տալսան քաղաքի կառավարման խորհրդի կողմից նշանակվում է ջրային համակարգերի մատակարարման և ոռոգման վերահսկիչ, և նրան է հանձնարարվում Ալամեդա սենտրալ զբոսայգու կանաչապատումը։ Այս պաշտոնի համար նա փոխհատուցում չէր ստանում։ Այնուհետև նա իրեն նվիրում է արվեստին։

Ստեղծել է նաև կահույք, զարդեր խորանների համար, բացել բաղնիքներ։ Սան Կառլոս ակադեմիային է նվիրել շուրջ 300 մետաղադրամ և մեդալ[2]։

Մահ խմբագրել

Տոլսան մահացել է 1816 թվականին՝ ստամոքսի խոցից։ Աճյունն ամփոփված է եղել Սանտա Վերակրուս եկեղեցում, հետագայում տեղափոխել են Սան Ֆեռնանդո։

 
El Caballito ձիարձանը Մանուել Տոլսա հրապարակում
 
Hospicio Cabañas համաշխարհային ժառանգություն 1997 թվականից

Ստեղծագործություններ Մեքսիկայում խմբագրել

  • Մեխիկոյի տաճարի աշխատանքներ (գմբեթ և ճակատային հատված)։ Աշխատանքներն ավարտել է 1811 թվականին։
  • Մեխիկոյի հանքային թանգարան (1797-1813)
  • Կառլ IV-ի ձիարձան (1796-1803)
  • Վուենավիստային հին պալատը (այժմ՝ Սան Կառլոս թանգարան)
  • Պուեբլայի տաճարի գլխավոր խորանը
  • Սան Դոմինգո եկեղեցու գլխավոր խորանը
  • Լա Պրոֆեսա եկեղեցու գլխավոր խորանը
  • La Purísima Concepción եկեղեցու գլխավոր խորանը
  • San Felipe de Jesús-ին նվիրված Carmelite մենաստանի գլխավոր խորանը (չի պահպանվել)
  • Դեպի Տոլուկա տանող ճանապարհի սկզբնամասի ցայտաղբյուր, կոթող և բուրգ (չի պահպանվել)
  • Կիսանդրի Էռնան Կորտեսի գերեզմանին
  • Մորելիա տաճարում Հիսուսի բրոնզե արձաններ
  • Լորետո եկեղեցու նեոդասական դիզայն

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  2. "Tolsá, Manuel," Enciclopedia de México, v. 13. Mexico City: 1987.

Արտաքին հղումներ խմբագրել