Մայր Հայաստան (հուշարձան, Գյումրի)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Մայր Հայաստան (այլ կիրառումներ)
«Մայր Հայաստան», հուշարձան Գյումրիի հարավարևմտյան մասում՝ Սև բերդին կից։ Տեղադրվել է 1975 թվականին։ Հուշարձանն ընդգրկված է Գյումրիի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկում։
 | |
|---|---|
 | |
 | |
 | |
| Տեսակ | հուշարձան և մշակութային արժեք |
| Քանդակագործ | Արա Սարգսյան և Երեմ Վարդանյան |
| Ճարտարապետ | Ռաֆիկ Եղոյան |
| Ստեղծում | 1975 |
| Երկիր |  Հայաստան[1] |
| Բնակավայր | Գյումրի[1] |
| Նյութ | պղինձ |
| Ներկա վիճակ | կանգուն |
| ՀՀ ՊՄԱՀ | 8.1/20 |
պատկերված են
| |
 Statue of Mother Armenia, Gyumri Վիքիպահեստում | |
Պատմություն խմբագրել
Գյումրիի «Հայաստան» արձանը հանդիսավոր կերպով բացվել է 1975 թ. մայիսի 9-ին Հայրենական մեծ պատերազմի 30-ամյակի առթիվ՝ հավերժացնելու պատերազմում մասնակցած բազմաթիվ գյումրեցիների հիշատակը։
Իր բնույթով հուշարձանը հանդիսանում է Երևանի Հաղթանակի հուշարձանի տարբերակը և ունի երկակի իմաստ։ Այն կոչված է ճարտարապետության և քանդակագործության մոնումենտալ միջոցներով մեծարել հաղթանակը, հավերժացնել ընկածների հիշատակը, ինչպես նաև գովերգել աշխատանքը[2]։
Հուշարձանի տվյալներ խմբագրել
Հուշարձանն կազմված է երկու մասից՝ 21մ բարձրությամբ պատվանդանից և 20 մբարձրությամբ արձանից բաղկացած ծավալատարածական կոմպոզիցիա։ Հուշարձանի հեղինակների՝ ԽՍՀՄ Գեղարվեստի ակադեմիայի իսկական անդամ, ԽՍՀՄ ժողովրդական նկարիչ, քանդակագործ Արա Սարգսյանի և վաստակավոր ճարտարապետ Ռաֆայել Եղոյանի համատեղ մտահաղացմամբ հուշարձանի երկու բաղկացուցիչ մասերը իրենց դիրքով և չափերով ներդաշնակվում են միմյանց հետ և ներկայանում են համակցված ամբողջությամբ։
Երկկողմանի քարե աստիճանները դրանց միջև սանդղաձև տեղաբաշխված ավազանների հետ, որոնք սկիզբ են առնում ընդարձակ դաշտից և հասնում մինչև հուշարձանի հիմքը, հաղորդում են ողջ կոմպոզիցիային հանդիսավորություն և նպաստում են դրա ընդհանուր ընկալմանը։
Մուգ գույնի տուֆից կառուցված պատվանդանը սրընթաց է։ Այն վեր է հառնում բարձր բլուրի վրա՝ միաձուլվելով երկնքին։ Այդ սրընթացությունն ավելի է ընգծվում շնորհիվ բոլոր ճակատների՝ ծավալային առումով ուղղահայաց մասնատման։
Շքամուտք հիշեցնող ելուստները, որոնք հարուստ են հայկական զարդարվեստի մոտիվներով և գտնվում են ճակատների ներքին հատվածում, գեղարվեստական շեշտադրումներով ընդհանուր առմամբ ներկայացնում են ճարտարապետական խիստ լուծումներով կառուցված պատվանդանը։
Կռած պղնձից պատրաստված հուշարձանը պատկերում է երիտասարդ կնոջ՝ հանդարտ էպիկական դիրքում։ Մի ձեռքում նա բռնել է Զվարթնոցի տաճարի խոյակը, որը խորհրդանշում է հայ ժողովրդի խաղաղ ստեղծագործումն ու հայ ճարտարապետության հանճարը, իսկ մյուս ձեռքում՝ արմավենու ճյուղ։ Հպարտ կանգնած կիսամերկ կնոջ կերպարն առանձնանում է դասական գեղեցկությամբ, հաճելի կեցվածքով, սիլուետով, հագուստի ծալքերի պլաստիկայով և ընկալվում է որպես գեղարվեստական ստեղծագործություն։
Քանդակագործը հուշարձանի հետին հատվածը պատկերել է հունական վրեժխնդրության թևավոր աստվածուհի Նեմեսիսի կերպարով։
Բլրի լանջին՝ աստիճաններից դեպի ձախ՝ թեք կառուցված խուլ պատուհանների միջև տեղադրված է զարդարանքից զուրկ խաչքարատիպ սյուն՝ «1941-1945» գրությամբ։ Հուշարձանի դիմաց գտնվում է հավերժական կրակով անհայտ զիվորի գերեզմանն ու կողքին վեր բարձրացած սեղմված բռունցքը[2]։
Հեղինակներ խմբագրել
Տվյալներ խմբագրել
- Տարեթիվ՝ 1975 թ.
- Վայր՝ Գյումրի
- Նյութ՝ կռած պղինձ
- Բարձրություն՝ արձանը՝ 20 մետր, պատվանդանը տուֆ՝ 21 մետր
Տես նաև խմբագրել
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Հուշարձանի մանրակերտը թանգարանի բակում -
Հուշարձանի մանրակերտը -
-
-
-
-
-
-
-
-
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.jpg)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
- ↑ 2,0 2,1 Арутюнян В. М. Монумент «Айастан» // Общество охраны памятников истории и культуры Армянской ССР. Ер., 1987.
- ↑ Նվիրվում է Արա Սարգսյանի ծննդյան 115-ամյակին (1902-1969) (2017)։ Արա Սարգսյան։ Երևան։ «ՎարդՀրատ» ՍՊԸ։ ISBN 978-9939-833-24-8
|
Հայաստանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձան, օբյեկտ № 8.1/20 |
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Մայր Հայաստան (հուշարձան, Գյումրի) կատեգորիայում։ |
