Մայրամուտ, հորիզոնում լուսատուի անհետացումը։ Արևի մայրամուտը լուսատուի վերին եզրի անհետացման պահն է հորիզոնում[1]։ Մայրամուտ հասկացությունը կարող է վերաբերել նաև լուսատուի անհետացման ամբողջ ընթացքին։

Մայրամուտ հունիս ամսին Գուբկին քաղաքում

Մթնոլորտի ազդեցության պատճառով մայրամուտն ավելի ուշ է նկատվում, քան այն կնկատվեր մթնոլորտի բացակայության դեպքում։

Նկարագրություն խմբագրել

Մայրամուտը հաճախ ավելի պայծառ է, քան արևածագը[2], և ունի ավելի վառ կարմիր ու նարնջագույն երանգներ[2]։ Օրվա ընթացքում արևը տաքացնում է Երկրի մակերևույթը, հարաբերական խոնավությունը նվազում է, քամու արագությունը մեծանում է, իսկ փոշին բարձրանում է օդ։ Այնուամենայնիվ, արևածագի և մայրամուտի միջև տարբերությունները որոշ դեպքերում կարող են կախված լինել դիտորդի աշխարհագրական դիրքից։

Մայրամուտի ժամանակը փոխվում է տարվա ընթացքում և կախված է դիտարկման կետի աշխարհագրական լայնությունից, աշխարհագրական երկայնությունից և ծովի մակարդակից ունեցած բարձրությունից[3]։

Հյուսիսային կիսագնդում՝ հյուսիսային արևադարձից հյուսիս, գարնանային գիշերահավասարի օրվանից մինչև աշնանային գիշերահավասարի օրը (այսինքն՝ մարտից մինչև սեպտեմբեր) մայրամուտը դիտվում է հյուսիս-արևմտյան բարձրաչափում, իսկ տարվա մնացած հատվածում՝ հարավ-արևմտյան բարձրաչափում։

Հարավային կիսագնդում՝ հարավային արևադարձից հարավ, գարնանային գիշերահավասարի օրվանից մինչև աշնանային գիշերահավասարի օրը (այսինքն՝ սեպտեմբերից մինչև մարտ) մայրամուտը դիտվում է հարավ-արևմտյան բարձրաչափում, իսկ տարվա մնացած հատվածում՝ հյուսիս-արևմտյան բարձրաչափում։

Գիշերահավասարի օրը մայրամուտը տեղի է ունենում գրեթե հենց Արևմուտքում Երկրի բոլոր կետերից դիտողների համար՝ բացառությամբ բևեռների։

Պատկերասրահ խմբագրել

Մայրամուտ Տոկիոյում
Մայրամուտ Տոկիոյում  
 
Մայրամուտից անմիջապես հետո, Սինգապուր
Մայրամուտից անմիջապես հետո, Սինգապուր  
 
Մայրամուտ Խորվաթիայում
Մայրամուտ Խորվաթիայում  
 
Ֆիջի
 
Կարմիր մայրամուտ Ավստրալիայում
Կարմիր մայրամուտ Ավստրալիայում  
 
Մայրամուտից րոպեներ առաջ, Տրինիդադ և Տոբագո
Մայրամուտից րոպեներ առաջ, Տրինիդադ և Տոբագո  
 
Ձկնորսների ստվերապատկերները մայրամուտի ժամանակ
Ձկնորսների ստվերապատկերները մայրամուտի ժամանակ  
 
Մայրամուտ Ֆեռնանդու դի Նորոնհայում, Բրազիլիա
 
Մայրամուտից 20 րոպե առաջ, Ստամբուլ
Մայրամուտից 20 րոպե առաջ, Ստամբուլ  
 
Մայրամուտ տափաստանում. Բուրյաթիա, Ռուսաստան
Մայրամուտ տափաստանում. Բուրյաթիա, Ռուսաստան  

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Full definition of Dusk».
  2. 2,0 2,1 B. Guenther, ed. (2005). Encyclopedia of Modern Optics. Vol. Vol. 1. Elsevier. էջ 186. {{cite book}}: |volume= has extra text (օգնություն)
  3. «Definitions from the US Astronomical Applications Dept (USNO)». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 17-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել