Հովհաննես Ե Դրասխանակերտցի
Հովհաննես Ե Դրասխանակերտցի, (840-ականներ[1], Քաղաքատեղի Դրասխանակերտ, Ճլոխան[1] - 925[1], Վասպուրական, Մեծ Հայք), Հայոց կաթողիկոս (898 - 929), պատմիչ և գրող, Մաշտոց Ա Եղվարդեցի (897 - 898) կաթողիկոսի ազգական և աշակերտ։
| Հովհաննես Ե Դրասխանակերտցի | |
|---|---|
| Կառավարում | |
| Տիտղոս | Ծայրագույն Պատրիարք և Կաթողիկոս Ամենայն Հայոց (55-րդ) |
| Ժամանակամիջոց | (898-929) |
| Եկեղեցի |  Հայ Առաքելական եկեղեցի
|
| Անձնական տվյալներ | |
| Ծնվել է | (845 – 929) |
| Ծննդավայր | Դրասխանակերտ, Այրարատ  Բագրատունյաց Հայաստան
|
← Մաշտոց Ա Եղվարդեցի  Ստեփանոս Բ Ռշտունի →
| |
Հովհաննես Դրասխանակերտցին հայտնի է գլխավորապես որպես պատմիչ։ Իր «Հայոց պատմություն» երկասիրությունում ներկայացնում է հնագույն ժամանակներից առ 920-ական թթ. ընկած պատմական անցքերը։
Մինչև IX դարի կեսի պատմական նյութը նա քաղել է Աստվածաշնչից և իրեն նախորդող պատմիչների գործերից, իսկ IX դարի երկրորդ կեսի ու X դարի առաջին քառորդի պատմությունը նկարագրել է իր տեսածով ու լսածով՝ հաղորդակից ու մասնակից լինելով իր ժամանակ կատարված դեպքերին։ Պատմության այդ մասում, որն ավելի կարևոր է ու արժեքավոր, Դրասխանակերտցին մանրամասն պատկերում է հայ ժողովրդի ծանր կացությունը արաբական լծի տակ, մասնավորապես արաբ ոստիկաններ Յուսուֆի, Նսըրի, Ափշինի, Բշըրի հարձակումները Հայաստանի վրա, 850-852 թթ. արաբական լծի դեմ հայ ժողովրդի մղած հերոսական ազատագրական պայքարը, Սմբատ Առաջինի նահատակությունը, հայ ժողովրդի ազատության համար Աշոտ Երկաթի մղած պայքարը և այլն։ Դրասխանակերտցու «Հայոց պատմություն»-ը աշխարհաբար է թարգմանել Գ. Բ. Թոսունյանը։
Դրասխանակերտցին գրել է նաև «Շարից հայրապետացն Հայոց» աշխատությունը, որտեղ ներկայացնում է Հայոց կաթողիկոսների շարքը՝ սկսելով Բարդուղիմեոսից և Թադևոսից և հասցնելով մինչև իր աթոռակալությունը։ Յուրաքանչյուր կաթողիկոսի վերաբերյալ հաղորդվում է կենսագրական համառոտ տվյալներ։
Դրասխանակերտցու նախորդողը եղել է Կաթողիկոս Մաշտոց Ա Եղվարդեցի, իսկ հաջորդողը՝ Կաթողիկոս Ստեփանոս Բ Ռշտունին։
Աշխատություններ և թարգմանություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Սարգսյան Ա. Բ., Հովհաննես Դրասխանակերտցու «քերթողական արվեստի» շուրջ.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 1981, № 2, էջ 164-177: Արխիվացված 2016-03-05 Wayback Machine
- Ա. Սարգսյան, Հովհաննես Դրասխանակերտցու «Հայոց պատմութիւնը» եւ Մովսես Խորենացին, Երեւան, 1991։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հովհաննես Ե Դրասխանակերտցի» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 558)։ 
|
| Նախորդող՝ Մաշտոց Ա Եղվարդեցի |
Կաթողիկոս 898-929 |
Հաջորդող՝ Ստեփանոս Բ Ռշտունի |
| Այս հոդվածն ընտրվել է Հայերեն Վիքիպեդիայի օրվա հոդված: |