Հրանտ Շահինյան
Հրանտ Համազասպի Շահինյան (հուլիսի 30, 1923[1], Գյուլագարակ, Բորչալուի գավառ, Վրացական Սոցիալիստական Խորհրդային Հանրապետություն, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - մայիսի 29, 1996, Երևան, Հայաստան)[2], hայ խորհրդային մարմնամարզիկ, ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետ (1951), ՀԽՍՀ վաստակավոր մարզիչ (1961), ՀԽՍՀ ֆիզկուլտուրայի և սպորտի վաստակավոր գործիչ (1966)։ ԽՍՀՄ յոթակի չեմպիոն, բացարձակ չեմպիոն, աշխարհի կրկնակի ոսկե դափնեկիր, Օլիմպիական խաղերի (Հելսինկի 1952) կրկնակի ոսկե մեդալակիր և կրկնակի արծաթե մեդալակիր[3][4]։
| Հրանտ Շահինյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հուլիսի 30, 1923[1] |
| Ծննդավայր | Գյուլագարակ, Բորչալուի գավառ, Վրացական Սոցիալիստական Խորհրդային Հանրապետություն, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | մայիսի 29, 1996 (72 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Երևան, Հայաստան |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Հայաստան |
| Մասնագիտություն | սպորտային մարմնամարզիկ |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Պարգևներ և մրցանակներ |      և  |
 Hrant Shahinyan Վիքիպահեստում | |
ԿենսագրությունԽմբագրել
Ծնվել է Ստեփանավանի շրջանի Գյուլագարակ գյուղում[5]։ 1930 թվականին նրանց ընտանիքը տեղափոխվել է Երևան, որտեղ Հրանտն սկսել է հաճախել մարմնամարզության խմբակի պարապմունքներին (մարզիչ՝ Հարություն Գարգալոյան)։ 1939 թվականին նվաճել է ԽՍՀՄ պատանիների բացարձակ չեմպիոնի տիտղոսը։
Հայրենական մեծ պատերազմի առաջին իսկ օրերից կամավոր մեկնել է ռազմաճակատ, 1943 թվականին վիրավորվել ոտքից և միայն 1946 թվականից է կարողացել վերսկսել մարմնամարզության մարզումները։
Հետաքրքիր փաստերԽմբագրել
- Մարմնամարզության համաշխարհային ֆեդերացիայի որոշմամբ Հրանտ Շահինյանի առաջինը կատարած վարժություններից մեկը կոչվում է «Շահինյանի պտուտան»։
- ԽՍՀՄ-ում առաջինը Շահինյանի պատվին հիմնադրվեց օլիմպիական հերթափոխի մասնագիտացված մարզադպրոց[6]։
Մարզական նվաճումներԽմբագրել
- Օլիմպիադա - Հելսինկի, 1952 թ.
- Ոսկե մեդալ թիմային հաշվարկում
- Ոսկե մեդալ օղակներով վարժության համար
- Արծաթե մեդալ անհատական հաշվարկում
- Արծաթե մեդալ նժույգի վրա կատարած վարժության համար
- Աշխարհի առաջնություն - Հռոմ, 1954 թ.
- Ոսկե մեդալ նժույգի վրա կատարած վարժության համար
- Ոսկե մեդալ թիմային հաշվարկում
- Բրոնզե մեդալ անհատական հաշվարկում
ՊարգևներԽմբագրել
- Հայրենական պատերազմի շքանշան՝ 2-րդ աստիճանի (6.11.1985).
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան (27.04.1957).
- «Պատվո նշան» շքանշան (1968).
- «Աշխատանքային արիության համար» մեդալ (26.09.1960).
- «Կովկասի պաշտպանության համար» մեդալ (26.07.1945).
- ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետի կոչում (1952).
- Հայկական ԽՍՀ վաստակավոր մարզիչի կոչում (1961).
- Հայկական ԽՍՀ ֆիզկուլտուրայի և սպորտի վաստակավոր գործիչ (1966).
ՀիշատակԽմբագրել
- Հրանտ Շահինյանի փողոց Երևանում[7]
- Հրանտ Շահինյանի անունն է կրում ֆիզկուլտուրայի հայկական պետական ինստիտուտի մարմնամարզության ամբիոնը։
- Հայաստանում 2000 և 2009 թվականին թողարկվել են Հրանտ Շահինյանին նվիրված փոստային դրոշմանիշներ[8][9]։
- 2014 թվականի հոկտեմբերին Երևանում՝ Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի նախագահ Թոմաս Բախի ներկայությամբ, բացվել է Հրանտ Շահինյանի հուշարձանը[10]։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Шагинян Грант Амазаспович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Шабалин Денис (2012)։ Шагинян Грант Амазаспович (1923-1996) (ռուսերեն)։ Спортивный некрополь։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-03-20-ին։ Վերցված է 2012-07-01
- ↑ «Հրանտ Շահինյանի օլիմպիական հաղթանակների ցանկը»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 29-ին։ Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 25
- ↑ «Armenian Olympians: Ancient Olympiads to London 2012»։ www.armenianweekly.com։ Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14
- ↑ Ныне Лорийская область Республики Армения
- ↑ ДЮСШ гимнастики им. Гранта Шагиняна(չաշխատող հղում)
- ↑ «Переименования улиц, площадей и кварталов Еревана»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 21-ին։ Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 18
- ↑ Олимпийская филателия
- ↑ В НОК Армении состоялась презентация марок, посвящённых олимпийским чемпионам
- ↑ ՄՕԿ նախագահ. Հրանտ Շահինյանը դարձավ մեր օլիմպիական սրտերի թագավորը
ԳրականությունԽմբագրել
Шагинян Грант Амазаспович // Олимпийская энциклопедия / Павлов С. П.. — М.: Советская энциклопедия, 1980. — 415 с.