Հրանտ Ավետիսյան (պատմաբան)

հայ պատմաբան
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հրանտ Ավետիսյան (այլ կիրառումներ)
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Ավետիսյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Հրանտ Ալեքսանի Ավետիսյան (մարտի 10, 1927(1927-03-10)[1], Ղարաքիլիսա, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1] - հոկտեմբերի 9, 2004(2004-10-09), Երևան, Հայաստան), պատմաբան, հասարակական գործիչ։ Պատմական գիտությունների դոկտոր (1967), պրոֆեսոր (1991), ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս (1996)[2]։

Հրանտ Ավետիսյան
Ծնվել էմարտի 10, 1927(1927-03-10)[1]
Ղարաքիլիսա, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1]
Մահացել էհոկտեմբերի 9, 2004(2004-10-09) (77 տարեկան)
Երևան, Հայաստան
ԳերեզմանԹոխմախի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունպատմաբան
Հաստատություն(ներ)ՀՀ ԳԱԱ[1] և ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտ
Ալմա մատերԵՊՀ պատմության ֆակուլտետ (1949)[1]
Կոչումպրոֆեսոր
Գիտական աստիճանպատմական գիտությունների դոկտոր[1] (1966)
Տիրապետում է լեզուներինհայերեն
Պարգևներ
ԿուսակցությունԽՄԿԿ[1]

Կենսագրություն խմբագրել

Հրանտ Ավետիսյանը ծնվել է 1927 թվականի մարտի 10-ին նախկին Ղարաքիլիսայում (այժմ՝ Վանաձոր) Կարսից գաղթած ավանդական հայ ընտանիքում։ 1944 թվականին դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվել է Երևանի պետական համալսարանի պատմության ֆակուլտետը։ 1949 թվականին համալսարանն ավարտելուց հետո անցել է կոմերիտական, ապա 1952 թվականից՝ կուսակցական աշխատանքի։ 1954 թվականից աշխատել է Գիտությունների ազգային ակադեմիայում` սկզբում տարբեր պաշտոններ վարելով ԳԱԱ նախագահության համակարգում, իսկ 1979 թվականից ստանձնելով ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրենի պաշտոնը։ Հրանտ Ավետիսյանի թեկնածուական (1960) և դոկտորական (1966) ատենախոսությունները վերաբերում են 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբի Անդրկովկասի և Հայաստանի ազգային և երիտասարդական շարժման պատմության ուսումնասիրությանը։ Հրատարակել է բազմաթիվ հոդվածներ Հայկական հարցի թեմայով` 1918 թվականի Մայիսյան հերոսամարտերի և դրանց մասնակից հերոսների, Լեռնային Ղարաբաղը 1921 թվականին Ադրբեջանին բռնակցելու և գիտաճանաչողական ու քաղաքական մեծ հետաքրքրություն ներկայացնող այլ իրադարձությունների մասին։ 1993 թվականին ռուսերեն լույս է տեսել «Բրեստ-Լիտովսկ. ինչպես բռնակցվեցին Թուրքիային Կարսը, Արդահանը, Բաթումը» աշխատությունը, դրան հաջորդել է «Հայկական հարցը 1918 թ.» խորագրով աշխատությունը։ 1998 թվականին լույս է տեսել «Հայոց ազգային միասնության հաղթանակը» խորագրով մենագրությունը[3]։

Աշխատություններ խմբագրել

  • Великий Октябрь и революционная Венгрия.- Ереван: Изд-во АН АрмССР, 1989, 270 с.;
  • Брест-Литовск.- Ереван: Спюрк, 1994, 144 с.;
  • В.И. Ленин и пролетарский интернационализм в революционном молодежном движении.- Ереван: Изд-во АН АрмССР, 1979, 369 с.;
  • Բրիտանական դիվանագիտությունը և արևմտահայության խնդիրը.- Երևան։ Գիտություն, 1999, 509 էջ;
  • Գարեգին Նժդեհ 115.- Երևան։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2001, 135 էջ;
  • Գեղամ Ալեքյան.- Երևան։ Զանգակ-97, 2002, 208 էջ[4]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ». Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 25-ին.
  3. «ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսների կենսամատենագիտություններ». Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 25-ին.
  4. «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ քարտարան- Հրանտ Ավետիսյան». Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 25-ին.

Աղբյուրներ խմբագրել

ՀՀ ԳԱԱ նախագահություն, ՀՀ ԳԱԱ հումանիտար գիտությունների բաժանմունք, ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտ «Հրանտ Ավետիսյան», պատմաբանասիրական հանդես № 1, 2004, էջ 311-313

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 613