Հրայր Մուրադյան

Հրայր Բենիամինի Մուրադյան (մարտի 24, 1907(1907-03-24), Էվջիլար, Սուրմալուի գավառ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն - մայիսի 6, 1964(1964-05-06), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ գրականագետ, դրամատուրգ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1941 թվականից։

Հրայր Մուրադյան
Ծնվել է	մարտի 24, 1907(1907-03-24) Էվջիլար, Սուրմալուի գավառ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	մայիսի 6, 1964(1964-05-06) (57 տարեկան) Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	գրականագետ և դրամատուրգ
Հաստատություն(ներ)	ՀՀ ԳԱԱ գրականության ինստիտուտ և Եղիշե Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարան
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն
Ալմա մատեր	ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետ (1933)
Գիտական աստիճան	բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1963)
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն

Կենսագրություն

Ծնվել է Սուրմալուի գավառի Էվջիլար գյուղում։ Ավարտել է Կրասնոդարի յոթնամյա դպրոցը, իսկ 1928 թվականին՝ Նոր Նախիջևանի հայկական մանկավարժական տեխնիկումը։ 1928-1930 թվականներին ուսուցչություն է արել Կրասնոդարի հայկական դպրոցում։ 1933 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը։ Սովորելուն զուգընթաց, 1931-1933 թվականներին հայոց լեզու և գրականություն է դասավանդել Երևանի ֆինանսատնտեսական տեխնիկումում և բժշկական ինստիտուտում, 1933-1934 թվականներին՝ Իջևան ավանի դպրոցում։ 1935-1942 թվականներին աշխատել է Երևանի գրական թանգարանում, 1942 թվականից ՀԽՍՀ ԳԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտում։ Զբաղվել է նաև դասախոսական աշխատանքով. հայ, ռուս և անտիկ շրջանի գրականություն է դասավանդել Երևանի հեռակա մանկավարժական, երկամյա ուսուցչական և թատերական ինստիտուտներում։

1943 թվականին «Խաչատուր Աբովյան» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան։ 1963 թվականին «Դերենիկ Դեմիրճյան» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների դոկտորի աստիճան։

1956 թվականին նրա «Խաչատուր Աբովյան» դրաման բեմադրվել է Երևանի Գ. Սունդուկյանի անվան թատրոնում։

1960 թվականին նկարահանվեց նրա սցենարի հիման վրա «Սայաթ-Նովա» երաժշտական-կատակերգական կինոնկարը։ Ռեժիսորն է Կիմ Արզումանյանը։

Ռուսերեն լույս է տեսել Հ.Մուրադյանի «Ժամանակակիցները Աբովյանի մասին» գիրքը (Երևան, 1940)։ Մասնակցել է Ռափայել Պատկանյանի և Խաչատուր Աբովյանի երկերի ակադեմիակամ հրատարակություններին։ Մահացել է Երևանում։

Երկերի մատենագիտություն

• Պռոշյանի կյանքը, Երևան, Պետհրատ, 1937, 69 էջ։
• Խաչատուր Աբովյան, Երևան, Երևանի մանկավարժական ինստիտուտի հրատարակչություն, 1939, 96 էջ։
• Աբովյանը և Ռուսաստանը, Երևան, Երևանի մանկավարժական ինստիտուտի հրատարակչություն, 1940։
• Ժամանակակիցները Խաչատուր Աբովյանի մասին, Երևան, Հայպետհրատ, 1941, 128 էջ։
• Ղազարոս Աղայան (կյանքը և գործը), Երևան, Հայպետհրատ, 1941, 114 էջ։
• Վարդան Մամիկոնյան, Երևան, Հայպետհրատ, 1943, 38 էջ։
• Հավերժության ուղևորը (Խաչատուր Աբովյան, դրամա), Երևան, 1947, 178 էջ։
• Դերենիկ Դեմիրճյան, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1954, 170 էջ։
• Խաչատուր Աբովյան, Երևան, «Գիտելիք», 1955, 44 էջ։
• Ռափայել Պատկանյան, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1956, 268 էջ։
• Դերենիկ Դեմիրճյան, «Գիտելիք», 1957, 39 էջ։
• Սայաթ-Նովա (կինովիպակ), Բեյրութ, 1960, 75 էջ։
• Դերենիկ Դեմիրճյան, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1961, 513 էջ։
• Սայաթ-Նովա, Երևան, 1963, 85 էջ։
• Խաչատուր Աբովյան, Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 183 էջ։
• Գրաքննադատական ակնարկներ, Երևան, 1965, 437 էջ։

Թարգմանություններ

• «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարան։

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 94)։