Հումանոիդ
Հումանոիդը (անգլերենից ՝human «մարդկային» և –oid «նմանվող») ոչ մարդկային էակ է, կամ ռոբոտ ՝ մարդկային ձևով կամ հատկանիշներով։ Տերմինի ամենաառաջին գրանցված օգտագործումը ՝ 1870 թվականին, վերաբերում էր եվրոպացիների կողմից գաղութացված տարածքներում տեղաբնիկ ժողովուրդներին։ 20 -րդ դարում տերմինը սկսեց նկարագրել բրածոներ, որոնք ձևաբանականորեն նման էին մարդկային կմախքի։ Ընդհանուր առմամբ, տերմինը կարող է վերաբերել այն ամենին, ինչն ունի հստակ մարդկային հատկանիշներ, կամ հարմարվողականություններ, ինչպիսիք են ՝ առջևի վերջույթների առկայությունը (օրինակ ' բութ մատները), տեսանելի սպեկտրի երկդիտակ տեսողությունը (այսինքն ՝ երկու աչք ունենալը) կամ ունակություն ' կրունկներով և մետատարսալներով քայլել ուղղահայաց դիրքով։
Կառուցվածքը ռոբոտաշինության մեջ խմբագրել
Հումանոիդը ռոբոտ է, որը հիմնված է մարդու ընդհանուր կառուցվածքի վրա։ Օրինակ ՝ ռոբոտ, որը քայլում է երկու ոտքով և ունի իրանի վերին հատված, կամ ռոբոտ, որն ունի երկու ձեռք, երկու ոտք և գլուխ։ Պարտադիր չէ, որ հումանոիդը ունենա իրական մարդու կերպար, օրինակ ՝ ASIMO մարդանման ռոբոտը դեմքի փոխարեն ունի սաղավարտ, իսկ Android-ը (արու) կամ Gynoid (կին)-ը մարդաստեղծ ռոբոտներ են, որոնք գծագրված են մաքսիմալ մարդանման։ Չնայած այս բառերը հաճախ ընկալվում են որպես հումանոիդի հոմանիշներ։ Ընդհանուր առմամբ, մարդանման ռոբոտներն ունեն իրան, գլուխ, երկու ձեռք և երկու ոտք, չնայած որոշ մարդանման ռոբոտներ կարող են կրկնօրինակել մարմնի միայն մի մասը, օրինակ ՝ իրանից վերև։
Հումանոիդ հորինելու գործընթացը բավականին բարդ է, և դրա համար մեծ աշխատանք և հետազոտություններ են պահանջվում։ Շատ դեպքերում գյուտարարներն ու ինժեներները բախվում են որոշ մարտահրավերների։ Հումանոիդները խոսում և իրականացնում են գործողություններ որոշակի գործառույթների միջոցով, ինչպիսիք են տվիչները և գործարկիչները։ Առաջին կարգի տվիչները(sensor) և գործարկիչները(actuator) շատ կարևոր են, և մի փոքր սխալը կարող է հանգեցնել անսարքության։
Կիրառություն խմբագրել
Սկզբում հումանոիդները կիրառվում էին հետազոտական նպատակներով։ Դրանք հետազոտվում և օգտագործվում էին մարդկանց համար ավելի լավ պրոթեզներ ստեղծելու նպատակով։ Այժմ, հումանոիդները ստեղծվում են տարբեր նպատակների համար, որոնք չեն սահմանափակվում հետազոտություններով։ Ժամանակակից հումանոիդները մշակվել են` կատարելու տարբեր մարդկային առաջադրանքներ և ստանձնելու տարբեր դերեր ամենօրյա զբաղվածության ոլորտներում։ Նրանք կարող էին զբաղեցնել անձնական օգնականի, ընդունարանի, գրասենյակի աշխատողի և այլնի դերեր։ Որոշ հումանոիդներ ստեղծվում են հատուկ առաջադրանքներ կատարելու համար, ինչպիսիք են ՝ արհեստական ինտելեկտի(Al) օգտագործմամբ անձնական օգնականի առաջադրանքներ կատարելու, տարեցներին տներում օգնություն հասցնելու և այլնի համար։
Պատմություն խմբագրել
Երբ մարդիկ մտածում են արհեստական բանականության մասին, նրանց գլխում հայտնվող հիմնական պատկերը ռոբոտի պատկերն է, որը կատարում է հստակ գործողություններ և տալիս մեխանիկական պատասխաններ։ Գոյություն ունեն արհեստական ինտելեկտի բազմաթիվ ձևեր, բայց մարդանման ռոբոտները ամենահայտնի ձևերից մեկն են։ Նրանք պատկերված են եղել մի քանի հոլիվուդյան ֆիլմերում։ Հումանոիդների ամենավաղ ձևերից մեկը ստեղծվել է 1495 թվականին Լեոնարդո Դա Վինչիի կողմից։ Դա զրահ էր և կարողանում էր կատարել բազմաթիվ մարդկային գործառույթներ, ինչպիսիք են ՝ նստելը, կանգնելը և քայլելը։ Այն նույնիսկ շարժվում էր, կարծես դրա մեջ իսկական մարդ կար։
Առաջին մարդանման ռոբոտներից մեկը եղել է շեփորով զինվորը, որը պատրաստվել է 1810 թվականին Ֆրիդրիխ Կաուֆմանի կողմից, Գերմանիայի Դրեզդեն քաղաքում։ Ռոբոտը ցուցադրվեց մինչև 1950 թվականի ապրիլի 30 -ը։
1928 թվականին Լոնդոնում Մոդել ինժեներների ընկերության ամենամյա ցուցահանդեսին, ցուցադրվեց առաջին մարդանման ռոբոտներից մեկը։ Էրիկ անունով ռոբոտը, որը հորինել է Վ. Ռոբոտը, կարողանում էր շարժել ձեռքերն ու գլուխը և կարող էր կառավարվել հեռակառավարմամբ կամ ձայնային կառավարման միջոցով։
1939 թ. -ին Էլեկտրո անունով մարդանման ռոբոտը հայտնվեց Համաշխարհային ցուցահանդեսում։ Նրա բարձրությունը 2.1 մ էր, քաշը ՝ 120 կգ, այն կարող էր քայլել ձայնային հրամանով, արտասանել մոտ 700 բառ, ծխել ծխախոտ, փուչիկներ փչել և շարժել գլուխն ու ձեռքերը։ Մարմինը բաղկացած էր պողպատե հանդերձանքից և շարժիչային կմախքից ՝ ծածկված ալյումինե մաշկով։
Ամենակատարելագործված ռոբոտներից մեկին' Սոֆիա ռոբոտին, 2017 թվականի հոկտեմբերի 25 -ին, Էր Ռիադում կայանալիք «Ապագա» ներդրումային գագաթնաժողովին, Սաուդյան Արաբիայի քաղաքացիություն տրվեց ՝ դառնալով երբևէ ազգություն ունեցող առաջին ռոբոտը։
«Տեսլա» հումանոիդը խմբագրել
Tesla-ն ասում է, որ նախատեսում է մարդանման ռոբոտ կառուցել՝ հիմնական խնդիրները կատարելու համար, ինչպիսիք են մեքենաներով պտտվելը կամ մթերային խանութներ գնալը։ Դա ավտոմատացման ոլորտում ընկերության ավելի մեծ հավակնությունների մի մասն է, որը ներառում է սեփական համակարգչային չիպի կառուցումը, որը կոչվում է D1:
«Մենք ունենք մարդանման ռոբոտների համար անհրաժեշտ գրեթե բոլոր կտորները, քանի որ մենք արդեն անիվներով ռոբոտներ ենք պատրաստում», - շնորհանդեսից անմիջապես հետո Թվիթթերում ասաց Մասկը՝ նկատի ունենալով Tesla-ի մեքենաները։
-Եթե մարդանման ռոբոտը աշխատում է և կարող է կատարել կրկնվող առաջադրանքներ, որոնք այսօր կարող են անել միայն մարդիկ,-ասում է Մասկը,- դա հնարավորություն ունի փոխելու համաշխարհային տնտեսությունը `նվազեցնելով աշխատուժի ծախսերը[1]։
Այն կունենա հինգ ոտնաչափ, ութ մատնաչափ բարձրություն, 125 ֆունտ զանգված և դեմքի էկրան։ Ընկերության ներսում տեղադրված բոտի ծածկագրի անվանումը կլինի «Optimus»[2]:
Ըստ Մասկի, Tesla Bot-ը կլինի ընկերասեր, ինչպես նաև բավականին դանդաղ և թույլ։ Վերջինս ապահովագրված կլինի ռոբոտային խռովությունից, ինչը հիմնականում սիրում են զետեղել իրենց գրքերում գիտաֆանտաստիկ գրողները։ Tesla Bot-ը կստանա արհեստական ինտելեկտի առաջադեմ համակարգ, որը կլինի նույնքան բարդ, որքան ընկերության էլեկտրական մեքենաների ավտոպիլոտը։ Tesla Bot-ը նախատեսված է տարբեր տիպի, սովորական և երբեմն ռիսկային առաջադրանքներ կատարելու համար։ Միեւնույն ժամանակ ռոբոտը կշարժվի մեր աշխարհով՝ առանց հրահանգներ ստանալու անհրաժեշտության[3]։
Գրականություն խմբագրել
1. Humanoid Robotics: A Reference[4]
2. Hubots: Real-World Robots Inspired by Humans[5]
3. How to Grow a Robot: Developing Human-Friendly, Social AI[6]
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Leswing, Kif (2021 թ․ օգոստոսի 20). «Elon Musk says Tesla will build a humanoid robot prototype by next year». CNBC (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
- ↑ O'Kane, Sean (2021 թ․ օգոստոսի 19). «Elon Musk says Tesla is working on humanoid robots». The Verge (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
- ↑ «Tesla анонсировала робота-гуманоида Tesla Bot. Высотой 172 см и с передовым искусственным интеллектом». iXBT.com (ռուսերեն). Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
- ↑ Ambarish Goswami, Prahlad Vadakkepat (2019). Humanoid Robotics: A Reference. Netherlands: Springer Netherlands. էջեր https://books.google.am/books?id=fq7XxQEACAAJ&dq=robots+like+human&hl=hy&sa=X&redir_esc=y. ISBN 9400771940, 9789400771949.
{{cite book}}: Check|isbn=value: invalid character (օգնություն) - ↑ Becker, Helaine (2018). Hubots: Real-World Robots Inspired by Humans. Kids Can Press Ltd. էջեր https://books.google.am/books?id=ZLVcDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=robots+like+human&hl=hy&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=robots%20like%20human&f=false. ISBN 1771387858, 9781771387859.
{{cite book}}: Check|isbn=value: invalid character (օգնություն) - ↑ H.Lee, Mark (2020). How to Grow a Robot: Developing Human-Friendly, Social AI. MIT Press: MIT Press. էջեր https://books.google.am/books?id=ccjcDwAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=hy&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false. ISBN 0262043734, 9780262043731.
{{cite book}}: Check|isbn=value: invalid character (օգնություն) - ↑ Takayuki Kanda, Hiroshi Ishiguro (2012). Human-Robot Interaction in Social Robotics. CRC Press. էջեր https://books.google.am/books?id=Svid3OuCOSkC&printsec=frontcover&dq=robots+like+human&hl=hy&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=robots%20like%20human&f=false. ISBN 1466506970, 9781466506978.
{{cite book}}: Check|isbn=value: invalid character (օգնություն)