Հուդա Մակաբե
Հուդա Մակաբեն (եբրայերեն՝ יהודה המכבי մ.թ.ա. 1 հազարամյակ, անհայտ - մ. թ. ա. 160[1], Էլազա, Հուդեա, Սելևկյանների կայսրություն), քահանա Մատաթիա Հասմոնյանի (եբրայերեն՝ מתתיהו) երրորդ որդին, ով հոր մահվանից առաջ ստացած պատգամի համաձայն ղեկավարել է Անտիոքոս Եպիփանեսի դեմ հրեական ապստամբությունը[2]։
| Հուդա Մակաբե | |
|---|---|
 | |
| մ.թ.ա. 1 հազարամյակ - մ. թ. ա. 160[1] | |
| Ծննդավայր | անհայտ |
| Մահվան վայր | Էլազա, Հուդեա, Սելևկյանների կայսրություն |
| Գերեզման | Մոդիին և Emmaus Nicopolis |
| Մարտեր/ պատերազմներ | Մակավեյյան պատերազմ |
Կենսագրություն
խմբագրելՀուդա Մակաբեն քահանա Մատաթիա Հասմոնյանի որդին է եղել, որը նախանձախնդիր էր Մովսեսի օրենքին։ Հոր մահից հետո Հուդա Մակաբեն և իր եղբայրները, ովքեր մանկուց նույն եռանդով էին վերաբերվում Մովսեսի օրենքներին, ապստամբել են Անտիոքոսի՝ հուդայիզմը արմատախիլ անելու և դրա փոխարեն հունական պաշտամունք ներմուծելու փորձերի դեմ։ Հավաքելով իր շուրջ Աստծո բոլոր հետևորդներին՝ Հուդա Մակաբեն մի քանի դաժան հակահարվածներ է տվել Անտիոքոսի բանակին և որոշ ժամանակ խաղաղության կնքման է հասել, որն էլ նա օգտագործել է տաճարում երկրպագության մաքրությունը վերականգնելու համար։
Անվան ծագումնաբանություն և նշանակություն
խմբագրելԱպստամբության հենց սկզբում Հուդան ստացել է «Մակաբե» մականունը։ Մականվան իմաստը բացատրելու համար առաջ են քաշվել մի քանի վարկածներ։ Համաձայն ամենատարածված վարկածի՝ այս անունը ծագել է արամերեն «մակկաբա» բառից (ժամանակակից եբրայերենով` մակեբետ), որը նշանակում է «մուրճ» կամ «դարբնի մուրճ»՝ ի նշան ճակատամարտերում ցուցաբերած նրա քաջության։ Հնարավոր է նաև, որ Մակաբե անունը հանդիսանում է Թորա գրքի բանաստեղծության ակրոնիմ.
|
Ո՞վ է յ աստուածների մէջ քեզ պէս, ով Եհովայ[3][4]։ - (Ելից 15:11)
Բնօրինակ տեքստ (եբրայերեն)
מי כמוך באלים יהוה |
|
Ռաբբի Մոշե Շրեյբերը գրել է, որ մականունը Հուդայի հոր անվան՝ Մատիտյագու Կոհեն Բեն Յոչանանի ակրոնիմն է։ Որոշ գիտնականներ համարում են, որ «Մակաբե» անունը եբրայերեն մակկաբ-յագու արտահայտության կրճատ ձևն է (մակաբ` «նշել, նշանակել») և կրում է Եհովայի կողմից «նշանակված» իմաստը[5]։ Ինչպես Հրեական, այնպես էլ Նոր Կաթոլիկ հանրագիտարաններում նշվում է, որ առաջադեմ վարկածներից ոչ մեկը լիովին գոհացուցիչ չէ[6]։
Խանուկա
խմբագրելՏաճարը, որը, ըստ հրեական պատկերացման, պղծվել է հեթանոսական կռապաշտության կողմից, մաքրվել և օծվել է։ Ի հիշատակ տաճարի վերականգնման ստեղծվել է հատուկ տոնակատարություն՝ Խանուկա։
Մահ
խմբագրելՀուդա Մակաբեն երկու մարտերում հաղթել է սիրիացիներին (Էմմաուս, Վեֆսուրա), բայց Վեֆսահարում պարտություն է կրել։ Վերսկսված պատերազմում Հուդա Մակաբեն զոհվել է, բայց նրա գործը շարունակել են նրա եղբայրները, որոնց նույնպես անվանել են Մակաբեներ։
Պատկերասրահ
խմբագրել-
Հուդա Մակաբե -
Հուդա Մակաբե -
Հուդա Մակաբեյի հաղթանակը -
Հուդա Մակաբեյի մահը -
Հուդա Մակաբեն Նիքանորի բանակի դիմաց -
Հուդա Մակաբեն հետապնդում է ամմոնացիների առաջնորդ Տիմոթեոսին
_Judas_Macabeu_Duque.jpg)
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 https://books.google.fr/books?id=N5zBrssLDTQC&lpg=PP1&dq=D%27Alexandre%20%C3%A0%20Z%C3%A9nobie&hl=fr&pg=PT251#v=onepage&q=judas%20fut%20tu%C3%A9&f=false
- ↑
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 271)։ 
- ↑ Աստվածաշունչ Արարատ թարգմանություն խմբ․՝ Fred Skolnik, Michael Berenbaum.
- ↑ ռուս.՝ Кто среди богов подобен тебе, о Иегова?
- ↑ NEW CATHOLIC ENCYCLOPEDIA, 2 ed., vol. 9, p. 9
- ↑ Encyclopaedia Judaica|մաս՝ JUDAH MACCABEE, մաս 11, էջեր 509—511
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Иехуда Маккавей՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հուդա Մակաբե» հոդվածին։ |
Կատեգորիա:Ապստամբություն Կատեգորիա:«Աստվածային կատակերգության» կերպարներ Կատեգորիա:Հին Կտակարանի անձինք Կատեգորիա:Ապստամբություններ ըստ դարի Կատեգորիա:Առաջնորդներ