Հովհաննես Ոսկեբերան
Հովհաննես Ոսկեբերան (հուն․՝ Ιωάννης ο Χρυσόστομος; շուրջ 347 թ., Անտիոք - 407 թ. սեպտեմբերի 14, Կոմանա, Պոնտոս), Կոստանդնուպոլսի պատրիարք, աստվածաբան, քրիստոնյա եկեղեցու հայրապետ, քրիստոնյա ընդհանրական եկեղեցու սուրբ։
| Հովհաննես Ոսկեբերան | |
|---|---|
 | |
| Ժամանակաշրջան | Հռոմեական կայսրություն |
| Ծնունդ | ոչ վաղ քան 344 և ոչ ուշ քան 354 |
| Ծննդավայր | Անտիոք, Coele-Syria, Հռոմեական կայսրություն |
| Վախճան | սեպտեմբերի 14, 407 |
| Վախճան վայր | Comana Pontica, Pontus Polemoniacus, Բյուզանդական կայսրություն[1][2] |
| Եկեղեցի | քրիստոնեություն |
| Սրբացված կարգ | սրբազան |
| Հիշատակության օր | Հունվարի 27 և Սեպտեմբերի 13[3] |
| Աշխատանք | աստվածաբան, գրող, սարկավագ, քրիստոնյա քահանա և եպիսկոպոս |
| Ապրելաձև | միստիցիզմ |
| Երկիր | Բյուզանդական կայսրություն |
| Աշակերտ | Nilus of Sinai? |
| Ուսուցիչ | Diodorus of Tarsus? և Լիբանիոս |
| Ստեղծագործություն | Letter to Acacius bishop of Melitene? |
| Մայր | Anthusa?[4] |
Կենսագրություն
խմբագրելՀովհաննես Ոսկեբերանը ծնվել է շուրջ 347 թվականին Անտիոքում։ Ուսանել է Անտիոքի աստվածաբանական դպրոցում, ճարտասանության մեջ հմտացել հռետոր Լիբանիոսի մոտ։ Դեռ երիտասարդ տարիքում իրեն նվիրել է ճգնողական կյանքին։ 381 թվականին ձեռնադրվել է սարկավագ, իսկ 386 թվականին՝ քահանա։ Այս ընթացքում իր սքանչելի ու պերճախոս քարոզների շնորհիվ արժանացել է «Ոսկեբերան» տիտղոսին։
398 թվականին ընտրվում է Կ. Պոլսի պատրիարք։ Թեև դա կատարվել էր հակառակ իր կամքի նա եռանդով ու նախանձախնդրությամբ լծվում է քրիստոնեական կենցաղից հեռացած և անբարո ու վեճերով լի կյանքով ապրող մայրաքաղաքի բնակչության բարքերի ուղղման գործին։ Ամեն տեսակ անբարոյականություն կշտամբող Ոսկեբերանը իր վրա է հրավիրում Եվդոքսիա կայսրուհու զայրույթը։ Սուրբ հայրապետի դեմ է դուրս գալիս նաև Ալեքսանդրիայի Թեոփիլոս պատրիարքը, որը ձգտում էր Կ. Պոլսի պատրիարք դառնալ։ 403 թվականին եկեղեցական ժողովի կողմից անհիմն ամբաստանություններով պաշտոնաթող է արվում և աքսորման դատապարտվում, սակայն աքսոր մեկնելու գիշերն երկրաշարժ ու հրդեհներ են տեղի ունենում։ Ենթարկվելով Կ.Պոլսի բնակչության ճնշմանը՝ կայսրուհին ետ է կանչում Ոսկեբերանին իր աթոռը։
Հովհաննես Ոսկեբերանը շարունակում է նույն խստությամբ քննադատել արքունական զեխությունները։ Հակառակ ժողովրդի համակրանքին և Արևմտյան եկեղեցու պաշտպանության՝ Արկադիոս կայսրն ու Եվդոքսիա կայսրուհին կրկին նրան աքսորելու հրաման են արձակում։ Ոսկեբերանն աքսորվում է Պոնտոս և մահանում 407 թվականին, Կոմանա քաղաքում։
438 թվականին, Հովհաննես Ոսկեբերանի մարմինը մեծ հանդիսավորությամբ բերում և ամփոփում են Կ. Պոլսի Ս. Առաքելոց եկեղեցում։
Գրվածքները
խմբագրելՀովհաննես Ոսկեբերանը թողել է մատենագրական հարուստ ժառանգություն (մեկնություններ, դավանաբանական և հակաճառական գրվածքներ, ճառեր, քարոզներ, ներբողներ, նամակներ և այլն), որը կարևոր դեր է կատարել քրիստոնեական մտքի պատմության մեջ։ Նրա երկերից շատերը թարգմանվել են հայերեն դեռևս հայ վարդապետների կողմից 5-րդ դարում՝ գրերի գյուտից և Աստվածաշնչի թարգմանությունից անմիջապես հետո։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ http://www.ccel.org/c/chrysostom/theodore/
- ↑ http://livingspace.sacredspace.ie/F0913S/
- ↑ Calendarium Romanum (լատ.): Ex decreto Sacrosancti Œcumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli PP. VI promulgatum. Editio typica — Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis, 1969. — P. 29.
- ↑ http://cbw.iath.virginia.edu/women_display.php?id=15202
Աղբյուրներ
խմբագրել- «Քրիստոնյա Հայաստան» Հանրագիտարան
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Հովհաննես Ոսկեբերանի մասին Լուսամուտ կայքում(չաշխատող հղում)
- Սուրբ Հովհաննես Ոսկեբերան, Ճառեր, հատոր Ա Արխիվացված 2019-10-31 Wayback Machine
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հովհաննես Ոսկեբերան» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հովհաննես Ոսկեբերան» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 552)։ 
|