Հովանոցասունկ կարմրող
| Հովանոցասունկ կարմրող | |
 Հովանոցասունկ կարմրող | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Սնկեր (Fungi) |
| Ենթատիպ | Agaricomycotina |
| Դաս | Ագարիկոմիցետներ (Agaricomycetes) |
| Ենթադաս | Agaricomycetidae |
| Կարգ | Agaricales |
| Ընտանիք | Agaricaceae |
| Ցեղ | Chlorophyllum |
| Տեսակ | Հովանոցասունկ կարմրող (C. rhacodes) |
| Միջազգային անվանում | |
| Chlorophyllum rhacodes | |
Հովանոցասունկ կարմրող (լատին․՝ Macrolepiota rhacodes), Agaricaceae ընտանիքին պատկանող սունկ, որը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
Ուտելի պտղամարմիններով սունկ է, որի 10-18 սմ տրամագծով մոխրագորշավուն գլխարկը մեջտեղում շագանակագույն է և գնդաձև, հետո կիսագնդաձև է, ճաքճքվող, խոշոր և նոսր թեփուկներով ծածկված։ Սպիտակ պտղամիսը կտրվածքի դեպքում կարմրում է։ Ազատ, նշտարաձև և կոլարիումով թիթեղները սկզբում սպիտակ են, հետո՝ կարմրող։ Բաց շագանակագույն ոտիկը 10-25 × 1,5-2 սմ է, հիմքի մոտ՝ պալարաձև հաստացած։ Օղակը սպիտակ է, հետո՝ գորշավուն և թեփուկներով։ Սպորափոշին սպիտակ է, իսկ յուղի 1-2 կաթիլներով սպորները՝ 13,5-15 × 6-8 մկմ, էլիպսաձև, հարթ և ծլման ծակոտիներով[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Ընդհանուր արեալն ընդգրկում է Եվրոպան, Հյուսիսային Ամերիկան, Ավստրալիան և Հարավային Կովկասը (Ադրբեջան, Վրաստան, Հայաստան)։ Հայաստանում հայտնաբերված է Իջևանի ֆլորիստիկական շրջանում («Դիլիջան» ազգային պարկ, Վանաձորի շրջակայք) և Զանգեզուրի ֆլորիստիկական շրջանում (Սոսու պուրակ)[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Հայաստանում հանդիպում է հազվադեպ, հունիս և հոկտեմբեր ամիսներին, 1150-1700 մ բարձրությունների վրա, հողի վրա, լայնատերև անտառներում և ջերմոցներում։ Հումուսային սապրոտրոֆ է[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Վտանգված տեսակ է։ Հայաստանում պահպանվում է «Դիլիջան» ազգային պարկի և «Սոսու պուրակ» արգելավայրի համապատասխան էկոհամակարգերի կազմում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հովանոցասունկ կարմրող» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հովանոցասունկ կարմրող» հոդվածին։ |