Հնդկական ամառ

Հնդկական ամառ (հնացած անվանումը Մարֆինյան ամառ, Հյուսիսային Ամերիկայում ընդունված է անվանել հնդկական ամառ (անգլ.՝ Indian summer), Ռուսաստանում ստացել է ռուս.՝ Ба́бье ле́то անվանումը), Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում սեպտեմբերի վեջին և հոկտեմբերի առաջին կեսին տևական տաք և չոր եղանակ։ Պայմանավորված է հաստատուն անտիցիկլոնով։ Հնդկական ամառը գալիս է բավականին ցուրտ եղանակից հետո, որի ընթացքում կարող են ծաղկել որոշ բույսեր, որոնք ծաղկում են տարին մեկ անգամ։

Մոնրեալում հնդկական ամառ՝ հոկտեմբեր ամսին

Ըստ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարանի՝ հնդկական ամառը աշնան սկիզբն է (սովորաբար սեպտեմբերի 1-ից 10-ը, նոր տոմարով՝ սեպտեմբերի 13-ից 23-ը), երբ օդում տարածվում են սպիտակ ամպի թելիկներ։

Ըստ Վլադիմիր Դալի «Ռուս մեծ բացատրական բառարանի»՝ հնդկական ամառան սկիզբը կապված է եղել ժողովրդական միջոցառումների հետ և սկսվել է Սիմոն Լետոպրովոդնիկի օրվանից՝ սեպտեմբերի 14-ից 21-ը կամ Խաչվերաց տոնից՝ սեպտեմբերի 14-ից։

Վարկածներից մեկի համաձայն՝ այդ ժամանակահատվածի անվանումը պայմանավորված է նրանով, որ Արեգակն այդ ընթացքում գտնվում է կույս համաստեղությունում և ավարտվում է աստղաբանական ամառը

Ժամկետներ և տևողություն

Հնդկական ամռան տևողությունը, ինչպես նաև նրա սկսելու սկիզբը տարբեր է լինում։ Սովորաբար այն տևում է մեկ-երկու շաբաթ՝ սեպտեմբեր ամսվա մեջ, երբեմն կարող է տևել մինչև հոկտեմբերի սկիզբ։ Ռուսաստանի եվրոպական հատվածում հնդկական ամառը սկսվում է սեպտեմբերի 14-ին։ Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում, այդ թվում՝ Հայաստանում ավելի ուշ է սկսվում՝ սեպտեմբերի վերջին, կամ հոկտեմբերի առաջին կեսին։ Հեռավոր Արևելքի հարավային մասում հնդկական ամառը սկսվում է հոկտեմբերի սկզբին։ Սիբիրի հարավում եղանակը կտրուկ տաքանում է սեպտեմբերի վերջին, հոկտեմբերի սկզբին։

Հնդկական ամառը մշակույթում

Յոժա Ուպրկա «Հնդկական ամառ»

Աշնան այդ հատված արևելքի և արևմուտքի սլավոններն անվանում են «գնչուական ամառ», Սերբիայում՝ «Միխայելովյան ամառ»։

Գերմանալեզու երկրներում՝ «ծեր կանանց ամառ», Հոլանդիայում՝ «հետամառ», Հյուսիսային Ամերիկայում՝ «հնդկական ամառ», Իտալիայում՝ «Սուրբ Մարտինի ամառ»։ Ֆրանսիայում տարվա այս եղանակն ավանդաբար անվանվում է Սուրբ Դենիի ամառ, բայց վերջին տասնամյակում Ջո Դասենի հայտնի երգի անունով այն կոչում են «հնդկական ամառ» (ֆր.՝ Été indien):

Պորտուգալախոս երկրներում օգտագտործվում է «Սուրբ Մարտինյուի ամառ» կամ «Վերանիկու» (ամառիկ)։ Իսպանալեզու երկրներում օգոստոս-սեպտեմբեր ամիսներն անվանում են «Սուրբ Միգելիայի ամառ», հոկտեմբեր - նոյեմբերը՝ «Սուրբ Մարտինի ամառ», կամ «Սուրբ Խուան Բատիստայի ամառ»։

Ժողովրդական ասացվածքներ

• Սեմյոնի օրը ձիերը խիզախում են, շները՝ բարիանում և չեն հիվանդանում։
• Աշնանամուտ՝ երկրորդ հանդիպումն աշնան հետ։
• Անձրևային տաք աշնանամուտ՝ չոր աշուն, թաց աշուն։

Պատկերասրահ

• 
• 
• 
• 
• 
• 

Գրականություն

• Бабье лето // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• Лето // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882. — Т. 1.
• Марфино лето // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882. — Т. 2.
• Осень // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882. — Т. 2.
• Спасать // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882. — Т. 4.
• Коринфский А. А. Новолетие // Народная Русь : Круглый год сказаний, поверий, обычаев и пословиц русского народа. — М.: Издание книгопродавца М. В. Клюкина, 1901. — С. 392—398.
• Некрылова А. Ф. Круглый год. — М.: Правда, 1991. — 496 с. — ISBN 5-253-00598-6.

Արտաքին հղումներ

• Фестиваль женской поэзии «Бабье лето», Новый Оскол
• Фестиваль авторской песни «Бабье лето», Томск Արխիվացված 2006-10-12 Wayback Machine
• Бабье лето, «Чёрный Лукич»

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հնդկական ամառ» հոդվածին։