Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ
Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ, Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի գիտահետազոտական հաստատություն Երևանում։
Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | գիտահետազոտական ինստիտուտ |
| Հիմնադրված է | 1959 |
| Երկիր |  Հայաստան |
| Տեղագրություն | Երևան |
| Կայք | iae.am |
Պատմություն խմբագրել
Հիմնադրվել է 1959 թվականին՝ ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի հնագիտական բաժնի և ազգագրական խմբի հիման վրա։ 1961 թվականին գրականության ինստիտուտից հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ է փոխադրվել բանահյուսության բաժինը, 1973 թվականին ստեղծվել է մարդաբանական լաբորատորիա։ Ինստիտուտում այժմ ԳՀ աշխատանքներ են կատարվում Հայաստանի հնագիտության, հայ ազգագրության, հայ ժողողվրդական բանահյուսության, մարդաբանության և էթնոսոցիոլոգիայի բնագավառներում։ Ինստիտուտի գործունեության մեջ կարևոր տեղ են գրավում հնագիտական պեղումները, արշավախմբերի միջոցով ազգագրական, բանահյուսական և այլ նյութերի հավաքման աշխատանքները Հայաստանում, ինչպես նաև հարևան հանրապետություններում։ Ուսումնասիրությունները հրատարակվում են գիտական հաշվետվությունների, մենագրությունների և հոդվածների ձևով։ Գիտական մեծ արժեք ունեն ինստիտուտի կողմից հրատարակվող «Հնագիտական պեղումները Հայաստանում» (1950 թվականից, հրտ. 18 հ.), «Հայ ժողովրդական հեքիաթներ» (1959 թվականից, հրտ. 13 գիրք), «Դիվան հայ վիմագրության» (1960 թվականից, հրտ. 6 հ.), «Հայաստանի հնագիտական հուշարձանները» (1968 թվականից, հրտ. 14 հ.), «Հայ ազգագրություն և բանահյուսություն» (1970 թվականից, հրտ. 16 հ.) մատենաշարերը։ Տնօրեններ են եղել Բ. Առաքելյանը, Գ. Տիրացյանը, Ա. Քալանթարյանը (1993 թվականից), Պավել Ավետիսյանը։ 2022 թվականից ինստիտուտի տնօրենն է Արսեն Բոբոխյանը[1]։
Գործունեության հիմնական ոլորտները խմբագրել
Քարի դարի հնագիտություն (Հայկական լեռնաշխարհ և հարակից երկրներ), բրոնզի և երկաթի դարաշրջանների հնագիտություն, սոցիալ-տնտեսական պատմությունը, արվեստը և առասպելաբանությունը (Հայկական լեռնաշխարհ և Մերձավոր Արևելքի, հյուսիս-սևծովյան և արևելյան միջերկրածովյան հարակից երկրներ), Ուրարտուի և հարակից երկրների (Միջագետք, Փոքր Ասիա, Լևանտ) հնագիտություն, սոցիալ-տնտեսական պատմությունը, կրոնը և արվեստը, Անտիկ Հայաստանի հնագիտություն« սոցիալ-տնտեսական պատմությունը, արվեստը և կրոնը (փոխհարաբերությունները հունա-հռոմեական աշխարհի, Պարսից կայսրության, Միջագետքի և այլ երկրների հետ), Միջնադարյան Հայաստանի և Մերձավոր Արևելքի հարակից երկրների հնագիտություն, պատմությունը և մշակույթը, Հայկական լեռնաշխարհի և հայկական սփյուռքի վիմագրություն (միջին դարեր և 18-րդ–20-րդ դարերի սկիզբ), հայ բանահյուսություն (նյութերի հավաքում և համակարգում), հայ բանահյուսության փաստագրում, մշակում և կորելյացիա, Հին Հայաստանի առասպելաբանությունը և առասպելաբանական ընկալումները ներկայումս, հայերի և նրանց նախնիների մարդաբանություն, Հայաստանի և սփյուռքահայության ազգագրություն, հոգևոր և աշխարհիկ ավանդական մշակույթը (կրոն, գրականություն, մտածողություն, ժողովրդական արվեստ, արհեստներ, սոցիալական կյանք, պարեր, ավանդական թատրոն), հայերի և Հայաստանում բնակվող այլ ազգությունների էթնոսոցիոլոգիա (ավանդական մշակութային և ժամանակակից քաղաքական, հոգեբանական գործոնների ազդեցությունը վարքի վրա)։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Armenia, National Academy of Sciences of the Republic of. «ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի տնօրենի պաշտոնում ընտրվեց Արսեն Բոբոխյանը». National Academy of Sciences of the Republic of Armenia (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ փետրվարի 3-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 459)։
|