Հմայակ Գրիգորյան (գյուղատնտես)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հմայակ Գրիգորյան (այլ կիրառումներ)
Հմայակ Գրիգորյան (1908, Արփա, Երևանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - 1975), հայ խորհրդային գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպիչ, Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1950)[1], Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից։
| Հմայակ Գրիգորյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | 1908 |
| Ծննդավայր | Արփա, Երևանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | 1975 |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Պարգևներ և մրցանակներ |     և  |
Կենսագրություն խմբագրել
Հմայակ Սահակի Գրիգորյանը ծնվել է 1908 թվականին Ռուսական կայսրության Երևանի նահանգի Արենի գյուղում (այժմ՝ Հայաստանի Վայոց ձորի մարզում), գյուղական բանվորի աղքատ ընտանիքում։ Ընտանիքի չորս երեխաների մեջ ավագն էր։ Հմայակի հայրը, իր ընտանիքն ապահովելու համար, տեղափոխվել է Բաքու քաղաք, որտեղ եղել է բանվոր։ Դառնալով բոլշևիկ՝ 1918 թվականին նա վերադարձել է հայրենի գյուղ, որտեղ ձերբակալվել է դաշնակների կողմից, իսկ 1920 թվականին՝ սպանվել։ Հմայակի ընտանիքը վտարվել է գյուղից և վերադարձել է այնտեղ Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո[2]։
Հմայակ Գրիգորյանը որոշ ժամանակ զբաղվել է բատրակությամբ, իսկ կոլտնտեսության հիմնադրումից հետո Արենի գյուղում դարձել է կոլտնտես[3]։ 1921 թվականին նա համալրել է ՀԼԿԵՄ-ի շարքերը[4]։ 1929-ի հոկտեմբերին Գրիգորյանը զորակոչվել է Բանվորա-գյուղացիական Կարմիր բանակ։ Մեկ տարվա ընթացքում նա սովորել է կրտսեր հրամանատարական կազմի պատրաստման դպրոցում, որի ավարտից հետո ստացել է հրետանային զենքի հրամանատարի կոչում[3]։ 1932 թվականին անդամակցել է Խորհրդային Միության կոմունիստական կուսակցությանը [4]։ Նույն թվականի օգոստոսին զորացրվել է։ Վերադառնալով հայրենի Արենի գյուղ՝ Հմայակ Գրիգորյանը նշանակվել է Կալինինի անվան տեղական կոլտնտեսության դաշտային բրիգադի բրիգադիր։ 1934 թվականից Գրիգորյանը եղել է Արենի գյուղի խորհրդի նախագահը։ Գրիգորյանն ընտրվել է Հայկական ԽՍՀ Միկոյանի շրջանի Կալինինի անվան կոլտնտեսության վարչության նախագահ[3]։
1941 թվականի հոկտեմբերին Հայրենական մեծ պատերազմի սկսվելուց հետո Հմայակ Գրիգորյանը զորակոչվել է Բանվորա-գյուղացիական Կարմիր բանակի շարքերը։ Ծառայել է 25-րդ գվարդիական ականանետային գնդում։ 1942 թվականի մայիսից նա ծառայել է հարավային ճակատում։ 25 Սեպտեմբեր 1942 տարի վիրավորվել է Վլադիկավկազում։ Նույն թվականի սեպտեմբերից մինչև 1943 թվականի փետրվար Գրիգորյանը ծառայել է Անդրկովկասյան ճակատում, որից հետո՝ պատերազմի Հյուսիս-կովկասյան ճակատում։
1943 թվականի մայիսի 26-ին, երբ դիվիզիոնի կրակային դիրքերը գտնվում էին ուժեղ ականանետային և հրետանային գնդակոծության տակ, գվարդիայի սերժանտ Գրիգորյանն անընդհատ զինում էր զենքը։ Արդյունքում գերմանացիների հակագրոհը ետ է մղվել։ Արիության համար Գրիգորյանը պարգևատրվել է «Խիզախության համար» մեդալով։
1943 թվականի հունիսին Գրիգորյանը կրկին վիրավորվել է և ուղարկվել հոսպիտալ[3]։ 1943 թվականի նոյեմբերին ապաքինվելուց հետո նա ծառայել է Առանձին ծովափնյա բանակում՝ 49-րդ գվարդիական Թեոդոսական կարմիր-ականանետային գնդի կազմում՝ որպես 271-րդ գվարդիական ականանետային դիվիզիոնի հեռախոսավար, մասնակցել Է Ղրիմի ազատագրմանը և Ղրիմի հարձակողական գործողությանը[3]։ 1944 թվականի մարտի 16-ին Աջիմուշկայ գվարդիայի շրջանում սերժանտ Գրիգորյանը, ուժեղ հրետանային գնդակոծության պայմաններում, վերացրել է հեռախոսագծի 14 խզումները՝ ապահովելով թիմերի ժամանակին հաղորդելը։ 1944 թվականի ապրիլի 23-ին Կոմար գյուղի մերձակայքում, որը գտնվում էր ուժեղ հրետանային գնդակոծության տակ, ապահովել է հրամանատարա-դիտորդական կետի անխափան հաղորդակցությունը կրակող դիրքում։ Այս վաստակի համար Գրիգորյանը պարգևատրվել է «Խիզախության համար» երկրորդ մեդալով»։
1944 թվականի հուլիսից գվարդիայի սերժանտ Գրիգորյանը ծառայում էր Մերձբալթյան 1-ին ճակատում՝ որպես 49-րդ գվարդիական ականանետային գնդի 3-րդ դիվիզիոնի ավագ հեռախոսավար։ 1945 թվականի հունվարի 24-ից Գրիգորյանը, որպես հեռախոսագծի գծային վերահսկող, երկու օրվա ընթացքում չնայած հակառակորդի կողմից արձակված կրակոցներին անխափան կապ է ապահովել։ Գծի դուրս գալու ժամանակ նա հայտնաբերել է հակառակորդի մեկ տանկ և երկու փոխադրող ու վտանգելով կյանքը՝ նպաստել թշնամու տեխնիկայի ոչնչացմանը։ 1945 թվականի փետրվարի 23-ին Պրիեկուլե քաղաքի շրջանում մարտի ժամանակ վերացրեց հեռախոսագծի 8 խզումներ։ Ցուցաբերած արիության համար Գրիգորյանը պարգևատրվել է Կարմիր Աստղ շքանշանով։ Նա զորացրվել է Բեռլինի Կարմիր բանակից[3]։
Վերադառնալով Արենի, 1945 թվականի նոյեմբերին Հմայակ Գրիգորյանը կրկին ընտրվեց Հայկական ԽՍՀ Միկոյանի շրջանի Կալինինի անվան կոլխոզի նախագահ։ Կոլտնտեսությունում Գրիգորյանի ղեկավարման տարիներին զգալի չափով բարձրացվել է գյուղատնտեսական մշակաբույսերի բերքատվությունը և անասնաբուծության արդյունավետությունը[5]։ 1949 թվականին Գրիգորյանի ղեկավարությամբ առանձին 15 հեկտար տարածքում ստացվել է «Սամսուն» տեսակի ծխախոտի ռեկորդային բերք՝ 23 ցենտներ յուրաքանչյուր հեկտարից[6]։
1950 թվականի օգոստոսի 17-ին ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի նախագահության հրամանագրով ծխախոտի բարձր բերք ստանալու համար, երբ կոլեկտիվ տնտեսությունները կատարում են պարտադիր մատակարարումներ և պայմանագրեր գյուղատնտեսական բոլոր տեսակների համար, 1949 թվականի ՄՏՍ-ի աշխատանքի և 1950 թվականի գարնանային սերմացուի պահանջարկի չափով բոլոր բերքների համար սերմացու տրամադրելու համար Հմայակ Սահակի Գրիգորյանին շնորհվել է «Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի կոչում Լենինի շքանշանի և «Մանգաղ և մուրճ» ոսկե մեդալի շնորհմամբ[7]։
Հետագայում Հմայակ Գրիգորյանը զբաղեցրել է ՀԽՍՀ Եղեգնաձորի շրջանի գնումների գրասենյակի կառավարչի և Ելփին գյուղի անասնաբուծական կոլտնտեսության նախագահի պաշտոնները[6]։ 1960 թվականի փետրվարից Գրիգորյանը Աղավնաձոր գյուղի Կարլ Մարքսի անվան կոլտնտեսության նախագահն էր[8]։
Հմայակ Սահակի Գրիգորյանը նույնպես ակտիվ հասարակական գործունեություն է ծավալել։ Նա ընտրվել է ՀԽՍՀ 2-4-րդ գումարման Գերագույն խորհրդի պատգամավոր[4]։
Շքանշաններ խմբագրել
- Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի Նախագահության 1950 թվականի օգոստոսի 17-ի հրամանագիրը, Լենինի շքանշանը և «Մանգաղ և մուրճ» մեդալը)՝ ծխախոտի բարձր բերք ստանալու համար, երբ կոլեկտիվ տնտեսությունները կատարում են պարտադիր մատակարարումներ և պայմանագրեր գյուղատնտեսական բոլոր տեսակների համար, 1949 թվականի ՄՏՍ-ի աշխատանքի և 1950 թվականի գարնանային սերմացուի պահանջարկի չափով բոլոր բերքների համար սերմացու տրամադրելու համար[7],
- Լենինի ևս երկու շքանշաններ (16.04.1949, 2.06.1952)[7],
- Կարմիր Աստղի շքանշան (19.03.1945),
- «Խիզախության համար» երկու մեդալ (15.06.1943, 30.04.1944),
- «Կովկասի պաշտպանության համար» մեդալ[7]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Лица, удостоенные почётных званий СССР. Герои Социалистического Труда // Армянская советская энциклопедия / В. А. Амбарцумян. — Ер., 1987. — Т. 13. Советская Армения. — С. 666. — 688 с.
- ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 163
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 164
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 167
- ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 165
- ↑ 6,0 6,1 Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 166
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Հմայակ Գրիգորյան (գյուղատնտես) «Երկրի հերոսներ» կայքում
- ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 166—167
Գրականություն խմբագրել
- Саакян В. М., Геворкян В. А. Григорян Амаяк Саакович // Герои Социалистического Труда Армении = Հայաստանի սոցիալիստական աշխատանքի հերոսները. — Ер.: Айпетрат, 1960. — С. 162—167. — 325 с.
