Վիքիպեդիա

Հղիության ուշ ընդհատում

Հղիության ուշ ընդհատումը, որը նաև կոչվում է երրորդ եռամսյակի աբորտ[1], նկարագրում է հղիության ընդհատումը հղիության ուշ փուլում աբորտի միջոցով[2]։ Այս համատեքստում ուշացումը հստակ սահմանված չէ, և տարբեր բժշկական հրապարակումներ օգտագործում են հղիության տարիքի տարբեր շեմեր[2]։ 2015 թվականին Միացյալ Նահանգներում աբորտների ավելի քան 90%-ը տեղի է ունենում մինչև 13-րդ շաբաթը, ԱՄՆ-ում աբորտների 1,3%-ը տեղի է ունեցել 21-րդ շաբաթից հետո[3] և 1%-ից պակասը՝ 24 շաբաթից հետո[4][5]։

Հղիության ուշ ընդհատման պատճառները ներառում են հանգամանքներ, երբ հղի կնոջ առողջությունը վտանգված է կամ երբ հայտնաբերվել են բնածին արատներ, ինչպիսիք են պտղի մահացու անկանոնությունը[6][7]։

Միացյալ Նահանգներում օրինական աբորտների մահացության մակարդակը 1:100000-ից պակաս է։ Մահացության և հիվանդացության մակարդակը աճում է պտղի հղիության տարիքի հետ, ուստի այն հիվանդներին, ովքեր որոշել են աբորտ անել, խստորեն խրախուսվում է վաղաժամ կատարել այն[8]։ Այնուամենայնիվ, ավելի ուշ հղիության արհեստական ընդհատումը կապված չէ ֆիզիկական կամ հոգեկան առողջության ավելի մեծ բացասական հետևանքների հետ (ներառյալ մահացությունը), քան Միացյալ Նահանգներում լրիվ հղիությունը և ծննդաբերությունը[7][9][10]։

Հղիության ուշ ընդհատումն ավելի վիճելի է, քան ընդհանրապես աբորտը։ Եվրոպայի բոլոր երկրները թույլատրում են աբորտը միայն ավելի ուշ հղիության ընթացքում (շատ երկրներում 10-14 շաբաթից հետո, Շվեդիայում և Իսլանդիայում 18 շաբաթից և Նիդեռլանդներում և Մեծ Բրիտանիայում 24 շաբաթից հետո), եթե առկա են հատուկ հանգամանքներ, սովորաբար, երբ հղիությունը լուրջ խնդիր է վտանգ է սպառնում կնոջ կյանքին կամ ֆիզիկական, հոգեկան առողջությանը, կամ երբ ախտորոշվում է պտղի լուրջ արատ կամ անոմալիա[11]։

Սահմանում

խմբագրել

Հղիության ուշ ընդհատումը հաճախ վերաբերում է հղիության ինդուկտիվ ավարտին հղիության 20-րդ շաբաթից հետո, այսինքն՝ պտղի տարիքից (բեղմնավորման պահից սկսած) մոտ 18 շաբաթից հետո։ Հստակ կետը, երբ աբորտը համարվում է ուշ ժամկետ, սակայն հստակ սահմանված չէ։ Ամերիկյան բժշկական ասոցիացիայի (JAMA) ամսագրի նույն համարում 1998 թվականին հրապարակված երեք հոդվածներում երկուսն ընտրել են հղիության 20-րդ շաբաթը, իսկ մեկը՝ հղիության 28-րդ շաբաթը որպես կետ, որտեղ աբորտի ընթացակարգը համարվում է ուշ ժամկետ[12][13][14]։ Մանկաբարձների և գինեկոլոգների ամերիկյան քոլեջը ուշ ժամկետով հղիությունը սահմանում է որպես 41 շաբաթ 0 օրից մինչև 41 շաբաթ 6 օր, ինչը տարբերվում է նրանից, թե ինչպես է տերմինն օգտագործվում աբորտի համատեքստում[15]։

Միացյալ Նահանգներում այն կետը, երբ աբորտը դառնում է ուշ ժամկետ, հաճախ կապված է պտղի կենսունակության հետ ( արգանդից դուրս գոյատևելու պտղի կարողությունը)։ Այսպիսով, ուշ ժամկետով աբորտները երբեմն կոչվում են հետկենսունակ աբորտներ[16]։

Կենսունակությունը

խմբագրել

Չկա զարգացման, տարիքի կամ քաշի կտրուկ սահման, որի դեպքում պտուղը դառնում է կենսունակ[17]։ 2015-ի ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ նույնիսկ ակտիվ բուժման դեպքում 22 շաբաթից պակաս ծնված ոչ մի նորածին չի գոյատևել, սակայն 2021-ի ապրիլի 21 շաբաթում և մեկ օրում ծնված նորածինը վերապրել է իր վաղաժամ ծնունդը[18]։ 23 շաբաթվա ընթացքում առանց ծանր խանգարումների գոյատևումը 2%-ից պակաս է, իսկ 25 շաբաթվա ընթացքում մինչև 30%-ը կարող է գոյատևել առանց ծանր խանգարումների[19][20]։ Համաձայն 2003-2005 թվականների ուսումնասիրությունների[21][22][23], հղիության 24 շաբաթում ծնված երեխաների 20-ից 35 տոկոսը ողջ է մնացել, մինչդեռ 25 շաբաթում ծնված երեխաների 50-70 տոկոսը, իսկ 25 շաբաթականում ծնված երեխաների ավելի քան 90 տոկոսը։ 26-ից 27 շաբաթ, ողջ է մնացել[20]։ Քանի որ գոյատևման հնարավորությունը փոփոխական է՝ հիմնված առկա միջամտությունների և պտղի քաշի և սեռի վրա, կենսունակության վերաբերյալ համաձայնություն չկա։ Մանկաբարձների և գինեկոլոգների ամերիկյան քոլեջը հայտնում է, որ աբորտ մատակարարողների 23%-ն առաջարկում է աբորտներ հղիության 20 շաբաթականում և ավելի ուշ՝ առավել հաճախ օգտագործելով մի մեթոդ, որը կոչվում է լայնացում և տարհանում (Լ ԵՎ Տ)[24]։

Միջադեպը

խմբագրել
 
Աբորտների հիստոգրամը ըստ հղիության տարիքի Անգլիայում և Ուելսում 2019թ.
 
Աբորտը Միացյալ Նահանգներում ըստ հղիության տարիքի, 2016թ. (Տվյալների աղբյուրը՝ Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոններ)
  • Ավստրալիա. 2015թ․, Հարավային Ավստրալիան Ավստրալիայի միակ նահանգն է կամ տարածքը, որը պահպանում է աբորտների հավաստի վիճակագրությունը։ 2012թ.-ի ընթացքում աբորտների 92%-ը կատարվել է մինչև 14 շաբաթական հղիությունը, 6%-ը 14-ից 20 շաբաթականների միջև, և 2%-ը (n=96) ավելի ուշ փուլում։ 20 շաբաթականից հետո իրականացված 96 աբորտներից 53-ը եղել են պտղի իրական կամ հավանական անոմալիաների պատճառով;[25]
  • Կանադա. 2019 թվականի ընթացքում աբորտների մոտավորապես 87%-ը տեղի է ունեցել 12 շաբաթվա ընթացքում, ընդ որում՝ 1,17%-ը՝ 21 շաբաթից հետո[26]։
  • Անգլիա և Ուելս. 2015 թվականին աբորտների 8%-ը տեղի է ունեցել 12 շաբաթից հետո, 0.1%-ը տեղի է ունեցել 24 շաբաթվա ընթացքում կամ ավելի[27]։
  • Նոր Զելանդիա. 2003 թվականին աբորտների 2,03%-ը կատարվել է 16-ից 19-րդ շաբաթների ընթացքում, իսկ 0,56%-ը՝ 20 շաբաթվա ընթացքում[28]
  • Նորվեգիա. 2005 թվականին աբորտների 2,28%-ը կատարվել է 13-ից 16 շաբաթվա ընթացքում, 1,24%-ը՝ 17-ից 20 շաբաթվա ընթացքում, և 0,20%-ը՝ 21 շաբաթվա ընթացքում[29]։ 2010 թվականի փետրվարի 15-ից մինչև 2011 թվականի դեկտեմբերի 1-ն ընկած ժամանակահատվածում 22-ից 24 շաբաթվա ընթացքում կատարվել է տասը աբորտ։ Դրանք անօրինական են ճանաչվել Նորվեգիայի Առողջապահության տնօրինության կողմից։ Կանայք, ովքեր 12-շաբաթյա ժամկետից հետո դիմում են աբորտի, պետք է դիմեն հատուկ բժշկական գնահատման խորհուրդ, որը կոչվում է «աբորտների խորհուրդ», դա կորոշի՝ արդյոք նրանց աբորտ անել, թե ոչ[30]։
  • Շոտլանդիա. 2005 թվականին աբորտների 6,1%-ը կատարվել է 14-ից 17 շաբաթվա ընթացքում, մինչդեռ 1,6%-ը կատարվել է 18 շաբաթվա ընթացքում[31]։
  • Շվեդիա. 2005 թվականին աբորտների 5,6%-ն իրականացվել է 12-ից 17 շաբաթվա ընթացքում, իսկ 0,8%-ը՝ 18 շաբաթական կամ ավելի[32]։
  • Շվեյցարիա. 2016 թվականին օրինական ժամկետից հետո կատարված աբորտների 10%-ն իրականացվել է 21-րդ շաբաթից հետո (ընդհանուրը՝ 36 դեպք)[33]։ Այդ դեպքերից 86%-ը կատարվել է երեխայի կամ մոր հետ ունեցած ֆիզիկական խնդիրների պատճառով[33]։
  • Միացյալ Նահանգներ. 2003թ.-ին այն տարածքներում հավաքագրված տվյալների հիման վրա, որոնք բավարար չափով նշում էին հղիության տարիքը, պարզվեց, որ աբորտների 6,2%-ն իրականացվել է 13-ից 15 շաբաթների ընթացքում, 4,2%-ը՝ 16-ից 20 շաբաթվա ընթացքում, և 1,4%-ը՝ 21 շաբաթում կամ հետո[34]։ 2014 թվականին CDC-ն հայտնել է, որ աբորտների 1.3%-ը (5578) կատարվել է հղիության 21 շաբաթում կամ ավելի ուշ[35]։

Պատճառները

խմբագրել

Միացյալ Նահանգներ

խմբագրել

Հղիության ուշ ընդհատման պատճառները ներառում են, երբ հղի կնոջ առողջությունը վտանգված է կամ երբ հայտնաբերվել են պտղի մահացու անոմալիաներ[6][7]։

2013-ի ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ աբորտը բացառելուց հետո «պտղի անկանոնության կամ կյանքին վտանգված լինելու հիմքով», որ կանայք, ովքեր ուշ աբորտ են փնտրում, «համապատասխանում են հինգ պրոֆիլներից առնվազն մեկին. արական սեռի զուգընկեր կամ ընտանեկան բռնության ենթարկված, դժվարանում էր որոշում կայացնել, այնուհետև ունեցել էր մուտքի հետ կապված խնդիրներ, կամ երիտասարդ էին և անպտուղ»։ Հետազոտությունը եզրակացրեց, որ «20 շաբաթից հետո աբորտի արգելքը անհամաչափորեն կանդրադառնա երիտասարդ կանանց և սահմանափակ ֆինանսական ռեսուրսներով կանանց»[36]։

Անգլիա և Ուելս

խմբագրել

NHS-ն արձանագրում է աբորտների պատճառները զարգացման բոլոր փուլերում։ 2015 թվականին 2877 աբորտ է իրականացվել 20 շաբաթական և ավելի բարձր ժամանակահատվածում, և դրանցից միայն 230-ը՝ հղիության 24 շաբաթականում կամ դրանից հետո։ 20 շաբաթական և ավելի բարձր աբորտներից 23-ը (0.8%) կատարվել են հղի կնոջ կյանքը փրկելու համար, 1801-ը (63%)՝ հոգեկան կամ ֆիզիկական առողջության նկատառումներով, իսկ 1046-ը (36%)՝ պտղի պատճառով[37]։

Իրավական սահմանափակումներ

խմբագրել

1998 թվականի դրությամբ, 152 ամենաբազմամարդ երկրներից 54-ը կամ ամբողջությամբ արգելել են հղիության արհեստական ընդհատումը, կամ թույլ են տվել այն միայն հղի կնոջ կյանքը փրկելու համար[38]։

Մյուս կողմից, 1998 թվականի դրությամբ, 152 ամենաբազմամարդ երկրներից 49-ը թույլ են տվել աբորտ անել առանց պատճառի սահմանափակման, սակայն դրանցից 44-ը որոշակի հղիության տարիքից հետո պահանջում է հատուկ հիմնավորում[38]։

Հոլանդիայի Քրեական օրենսգիրքը սահմանում է պտղի «կենսունակությունը» մինչև 24 շաբաթ[39], սակայն բժիշկները դե ֆակտո սահմանափակում են հղիության արհեստական ընդհատումները մինչև 22 շաբաթ՝ որպես սխալի սահման։

2011թ.-ի դրությամբ այն երկրների շարքում, որոնք թույլ են տվել հղիության արհեստական ընդհատումը առանց պատճառի սահմանափակման, նման հղիության սահմանափակումներն են՝ ըստ պահանջի., 3 10 շաբաթում, մեկը 90 օրում, մեկը 8 շաբաթում, մեկը 18 շաբաթականում և մեկը 24 շաբաթականում։ Բացի այդ, աբորտը Ավստրալիայում և, որոշ չափով, հղիության արհեստական ընդհատումը Միացյալ Նահանգներում, կարգավորվում են նահանգի կամ տարածքի մակարդակով, և օրենքները տարբերվում են ըստ տարածաշրջանի[40]։

Այս երկրներում հղիության ընդհանուր տարիքային սահմանից հետո աբորտները թույլատրվում են միայն սահմանափակ հանգամանքներում, որոնք ներառում են՝ կախված երկրից, կնոջ կյանքի, ֆիզիկական կամ հոգեկան առողջության համար վտանգ, պտղի արատ, դեպքեր, երբ հղիությունը եղել է բռնաբարության հետևանք, կամ սոցիալ-տնտեսական վատ պայմաններում է։ Օրինակ՝ Իտալիայում հղիության արհեստական ընդհատումը թույլատրվում է ըստ պահանջի մինչև 90 օր, որից հետո այն թույլատրվում է միայն այն դեպքում, եթե հղիությունը կամ ծննդաբերությունը վտանգ է ներկայացնում կնոջ կյանքի համար, վտանգ է ներկայացնում կնոջ ֆիզիկական և հոգեկան առողջության համար, եթե կա պտղի զարգացման վտանգ կամ եթե հղիությունը բռնաբարության կամ այլ սեռական հանցագործության հետևանք է[41]։ Դանիան պատճառների ավելի լայն շրջանակ է ներկայացնում, ներառյալ սոցիալական և տնտեսական պատճառները, որը կարող է վկայակոչել մի կին, ով 12 շաբաթից հետո աբորտ է ուզում[42]։

Նման փուլերում աբորտները, ընդհանուր առմամբ, պետք է հաստատվեն բժշկի կամ հատուկ հանձնաժողովի կողմից, ի տարբերություն վաղ աբորտների, որոնք կատարվում են ըստ պահանջի։ Այն հեշտությունը, որով բժիշկը կամ կոմիտեն թույլ է տալիս ուշ ժամկետով աբորտ անել, էականորեն տարբերվում է ըստ երկրի և հաճախ ազդում է այդ տարածաշրջանում տարածված սոցիալական և կրոնական հայացքների վրա։

Որոշ երկրներ, ինչպիսիք են Կանադան, Չինաստանը (միայն մայրցամաքային) և Վիետնամը, չունեն օրինական սահմանափակում, թե երբ կարող է աբորտ անել[38]։

Միացյալ Նահանգներ

խմբագրել

Միացյալ Նահանգների Գերագույն դատարանի որոշումները աբորտի վերաբերյալ, այդ թվում՝ Ռոն ընդդեմ Ուեյդի, թույլ են տալիս պետություններին ավելի շատ սահմանափակումներ կիրառել հետկենսունակ աբորտների նկատմամբ, քան հղիության վաղ փուլերում։

2014 թվականի դեկտեմբերի դրությամբ քառասուներեք նահանգներում արգելքներ են դրվել ուշ ժամկետով աբորտների վրա, որոնք դեմքով հակասահմանադրական չէին Ռոե վ․ Վադեի համաձայն կամ արգելված էին դատարանի որոշմամբ[43]։ Բացի այդ, Գերագույն դատարանը Գոնսալեսն ընդդեմ Քարհարթի գործով որոշել է, որ Կոնգրեսը կարող է արգելել ուշ ժամկետով աբորտի որոշ մեթոդներ՝ «ինչպես վաղեմիությունը, այնպես էլ հետկենսունակությունը»[44], ինչպես դա արել էր՝ արգելելով անձեռնմխելի ընդլայնումը և արդյունահանումը մասնակիով։ Հղիության արհեստական ընդհատման արգելման ակտ 2003 թ[45]։

Գերագույն դատարանը որոշել է, որ արգելքները պետք է ներառեն բացառություններ կնոջ կյանքին, ֆիզիկական առողջությանը և հոգեկան առողջությանը սպառնացող վտանգների համար, սակայն չորս նահանգ թույլատրում է ուշ ժամկետով աբորտներ միայն այն դեպքում, երբ կնոջ կյանքը վտանգված է. չորսը թույլ են տալիս նրանց, երբ կնոջ կյանքը կամ ֆիզիկական առողջությունը վտանգված է, բայց օգտագործեք առողջության սահմանում, որը աբորտի իրավունք ունեցող կազմակերպությունների կարծիքով անթույլատրելիորեն նեղ է[43]։ Գերագույն դատարանը որոշել է, որ արգելքները պետք է ներառեն բացառություններ կնոջ կյանքին, ֆիզիկական առողջությանը և հոգեկան առողջությանը սպառնացող վտանգների համար, սակայն չորս նահանգ թույլատրում է ուշ ժամկետով աբորտներ միայն այն դեպքում, երբ կնոջ կյանքը վտանգված է[46]։

Նկատի ունեցեք, որ միայն այն պատճառով, որ նահանգի օրենքի մի մասը հակասահմանադրական է համարվում, չի նշանակում, որ ամբողջ օրենքը կհամարվի հակասահմանադրական. ավելի նեղ դեկլարատիվ և պատժամիջոց», այսինքն՝ դատարանը կարող է հայտարարել, որ օրենքի միայն այն մասերը, որոնք խախտում են Սահմանադրությունը, անվավեր են (հռչակագիր), կամ որ դատարանը կարող է արգելել պետությանը կիրառել օրենքի այդ մասերը (հրամայական օգնություն)[43]։ Տասնութ նահանգներ արգելում են հղիության արհեստական ընդհատումը որոշակի շաբաթների հղիությունից հետո (սովորաբար վերջին դաշտանից 22 շաբաթ հետո)[47]։ ԱՄՆ Գերագույն դատարանը Վեբսթերն ընդդեմ վերարտադրողական առողջության ծառայությունների գործով որոշեց, որ կանոնադրությունը կարող է ստեղծել «կենսունակության կանխավարկած» որոշակի շաբաթներ անց, որի դեպքում բժշկին պետք է հնարավորություն տրվի հերքելու ենթադրությունը թեստեր կատարելով[48]։

Տասը նահանգներ (չնայած Ֆլորիդայի նման օրենքների կիրառումը մշտական արգելանքի տակ է) պահանջում է երկրորդ բժշկի թույլտվությունը՝ նախքան ուշ ժամկետով աբորտ իրականացնելը[43]։ ԱՄՆ Գերագույն դատարանը չեղյալ է համարել «երկու այլ բժիշկների» (այլ ոչ թե մեկ այլ բժշկի կողմից) հաստատման պահանջը, քանի որ «համագործակցողների համաձայնությունը ռացիոնալ կապ չունի հիվանդի կարիքների հետ և անհիմն կերպով խախտում է բժշկի պրակտիկայի իրավունքը»[49]։ Աբորտի իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող կազմակերպությունները, ինչպիսիք են Գուտմախերի ինստիտուտը, պնդում են, որ այս նահանգային օրենքներից մի քանիսը հակասահմանադրական են՝ հիմնված այս և Գերագույն դատարանի այլ որոշումների վրա, առնվազն այնքանով, որքանով այդ նահանգի օրենքները պահանջում են երկրորդ կամ երրորդ բժշկի հաստատումը[43]։

Տասներեք նահանգներ ունեն օրենքներ, որոնք պահանջում են երկրորդ բժշկի ներկայությունը ուշ ժամկետով հղիության արհեստական ընդհատման պրոցեդուրաների ժամանակ, որպեսզի բուժեն պտղի կենդանի ծնված երեխային[43]։ Դատարանը որոշել է, որ բժշկի իրավունքը չի խախտվում՝ երկրորդ բժշկից պահանջելով ներկա լինել կենսունակությունից հետո կատարված աբորտներին՝ կենդանի պտղի գործին աջակցելու համար[50]։ Հղիության ցանկացած փուլում աբորտից հետո կենդանի նորածինների ծնունդը սովորական չէ[51]։

Կենդանի ծնունդ

խմբագրել

2019 թվականին ԱՄՆ Սենատի օրինագիծը, որը վերնագրված էր «Կենդանի ծնված աբորտից վերապրածների պաշտպանության մասին օրենքը», բարձրացրեց աբորտից հետո կենդանի ծնվելու հարցը[52][53]։ Օրինագիծը կպարտադրի, որ բուժաշխատողները վերակենդանացնեն աբորտի ընթացքում ծննդաբերած նորածիններին, որոնք կյանքի նշաններ են ցույց տալիս[52][53]։ Այս հարցի շուրջ բանավեճի ժամանակ ԱՄՆ հանրապետականները պնդում էին, որ բուժաշխատողները «մահապատժի են ենթարկում» կենդանի ծնված երեխաներին։ ԱՄՆ-ի գործող օրենքները կպատժեն մահապատիժը որպես սպանություն։ Ավելին, ԱՄՆ-ի աբորտների փորձագետները հերքում են այն պնդումը, որ «կենդանի ծնված» պտուղը սովորական իրադարձություն է և դեմ են օրենքների ընդունմանը, որոնք կպարտադրեն վերակենդանացումը՝ հակառակ ծնողների ցանկությանը[53][54]։

ԱՄՆ-ում աբորտների 1,3%-ը տեղի է ունենում հղիության 21 շաբաթից հետո։ Չնայած դա շատ հազվադեպ է, այս հղիության տարիքից հետո վիրահատական աբորտի ենթարկվող կանայք երբեմն ծնում են պտուղ, որը կարող է կարճ ժամանակով գոյատևել[55][56][57]։ Կենսունակ շրջանը համարվում է հղիության 20-ից 25 շաբաթների միջև[58]։ Երկարատև գոյատևումը հնարավոր է 22 շաբաթից հետո[59]։ Այնուամենայնիվ, 22-ից 23 շաբաթների միջև երկարատև գոյատևման հավանականությունը 2-3 տոկոս է, իսկ 23-ից 24 շաբաթների միջև գոյատևման հավանականությունը 20 տոկոս է[60]։ «Անձեռնմխելի գոյատևումը», ինչը նշանակում է, որ նորածնի գոյատևումը առանց օրգանների հետագա վնասման, ինչպիսիք են ուղեղը կամ աղիքները, կազմում է 1% 22 շաբաթվա ընթացքում և 13% 23 շաբաթվա ընթացքում[60]։ Գոյատևման հավանականությունը մեծանում է հղիության տարիքի մեծացման հետ[60]։

Եթե բժշկական անձնակազմը նկատում է կյանքի նշաններ, նրանցից կարող է պահանջվել ցուցաբերել՝ շտապ բժշկական օգնություն, եթե երեխան գոյատևման լավ հնարավորություն ունի և պալիատիվ խնամք, եթե ոչ[61][62][63]։ Որոշ աղբյուրների կողմից առաջարկվում է պտղի մահը մինչև հղիության ընդհատումը հղիության 20-21 շաբաթից հետո՝ դրանից խուսափելու և ԱՄՆ-ի մասնակի աբորտների արգելքին համապատասխանելու համար[64][65][66][67][68]։ Պտղի պատճառած մահը չի բարելավում աբորտի ընթացակարգի անվտանգությունը և կարող է վտանգներ առաջացնել աբորտ կատարած կնոջ առողջության համար[65]։

Մեթոդներ

խմբագրել

Գոյություն ունեն առնվազն չորս բժշկական ընթացակարգեր, որոնք կապված են ուշ ժամկետով աբորտների հետ։

  • Դիլացիա և տարհանում (Դ ԵՎ Տ)
  • Վաղ ծննդաբերության ինդուկցիա (երբեմն կոչվում է «ինդուկցիոն աբորտ»)
  • Անձեռնմխելի ընդլայնում և արդյունահանում (ԱԸԱ կամ ՄԾԱ), որը երբեմն կոչվում է «մասնակի ծննդաբերության աբորտ»
  • Հիստերոտոմիա աբորտ

Հղումներ

խմբագրել
  1. ↑ Belluck, Pam (2019 թ․ փետրվարի 6). «What Is Late-Term Abortion? Trump Got It Wrong». The New York Times. «Late-term abortion is a phrase used by abortion opponents to refer to abortions performed after about 21 weeks of pregnancy. It is not the same as the medical definition obstetricians use for 'late-term,' which refers to pregnancies that extend past a woman's due date, meaning about 41 or 42 weeks.»
  2. ↑ 2,0 2,1 Habiba, M; Da Frè, M; Taylor, DJ; Arnaud, C; Bleker, O; Lingman, G; Gomez, MM; Gratia, P; Heyl, W; Viafora, C (2009 թ․ սեպտեմբեր). «Late termination of pregnancy: a comparison of obstetricians' experience in eight European countries». BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology. 116 (10): 1340–1349. doi:10.1111/j.1471-0528.2009.02228.x. PMID 19538409. S2CID 205615540.
  3. ↑ Jatlaoui, Tara C.; Boutot, Maegan E.; Mandel, Michele G.; Whiteman, Maura K.; Ti, Angeline; Petersen, Emily; Pazol, Karen (2018 թ․ նոյեմբերի 23). «Abortion Surveillance – United States, 2015». MMWR. Surveillance Summaries. 67 (13): 1–45. doi:10.15585/mmwr.ss6713a1. PMC 6289084. PMID 30462632.
  4. ↑ Belluck, Pam (2019 թ․ փետրվարի 6). «What Is Late-Term Abortion? Trump Got It Wrong». The New York Times. ISSN 0362-4331. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 16-ին. «Abortions after 24 weeks comprise less than one percent of all abortions. When they occur, it is usually because the fetus has been found to have a fatal condition that could not be detected earlier, such as a severe malformation of the brain, or because the mother's life or health is at serious risk.»
  5. ↑ 2023 Current Medical Diagnosis and Treatment; 62nd Edition; Edited by Maxine Papadakis et al., 2023, McGraw Hill, 978-1-264-68774-9
  6. ↑ 6,0 6,1 «Facts are Important: Abortion Care Later in Pregnancy is Important to Women's Health». ACOG. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 6-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Stotland, NL (2019 թ․ հուլիս). «Update on Reproductive Rights and Women's Mental Health». The Medical Clinics of North America. 103 (4): 751–766. doi:10.1016/j.mcna.2019.02.006. PMID 31078205. S2CID 153307516. «Abortion carries far less risk of physical and psychological morbidity and mortality than childbirth»
  8. ↑ 2023 Current Medical Diagnosis and Treatment; 62nd Edition; Edited by Maxine Papadakis et al., 2023, McGraw Hill, 978-1-264-68774-9 "Overall, legal abortion in the United States has a mortality rate of less than 1:100,000. Rates of morbidity and mortality rise with length of gestation… If abortion is chosen, every effort should be made to encourage the patient to seek an early procedure."
  9. ↑ Charles, Vignetta E.; Polis, Chelsea B.; Sridhara, Srinivas K.; Blum, Robert W. (2008 թ․ դեկտեմբեր). «Abortion and long-term mental health outcomes: a systematic review of the evidence». Contraception. 78 (6): 436–450. doi:10.1016/j.contraception.2008.07.005. PMID 19014789.
  10. ↑ Safe abortion: technical and policy guidance for health systems (2 ed.). World Health Organization. 2012. էջ 21. ISBN 978-92-4-154843-4. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 6-ին.
  11. ↑ «Abortion Legislation in Europe». Library of Congress. 2015 թ․ հունվար. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 6-ին.
  12. ↑ Sprang, M. L.; Neerhof, M. G. (1998). «Rationale for banning abortions late in pregnancy». Journal of the American Medical Association. 280 (8): 744–747. doi:10.1001/jama.280.8.744. PMID 9728651.
  13. ↑ Grimes, D. A. (1998). «The continuing need for late abortions». Journal of the American Medical Association. 280 (8): 747–750. doi:10.1001/jama.280.8.747. PMID 9728652.
  14. ↑ Gans Epner, J. E.; Jonas, H. S.; Seckinger, D. L. (1998). «Late-term abortion». Journal of the American Medical Association. 280 (8): 724–729. doi:10.1001/jama.280.8.724. PMID 9728645.
  15. ↑ «ACOG Committee Opinion No 579: Definition of term pregnancy». Obstetrics and Gynecology. 122 (5): 1139–1140. 2013 թ․ նոյեմբեր. doi:10.1097/01.AOG.0000437385.88715.4a. ISSN 1873-233X. PMID 24150030.
  16. ↑ 2023 Current Medical Diagnosis and Treatment; 62nd Edition Edited by Maxine Papadakis et al., 2023, McGraw Hill, 978-1-264-68774-9 "If abortion is chosen, every effort should be made to encourage the patient to seek an early procedure. In the United States, while numerous state laws limiting access to abortion and a federal law banning a rarely used variation of dilation and evacuation have been enacted, abortion remains legal and available until fetal viability (definition varies by state), under Roe v. Wade." (note the part of the quote referring to Roe is no longer good law.)
  17. ↑ Moore, Keith and Persaud, T. The Developing Human: Clinically Oriented Embryology, p. 103 (Saunders 2003).
  18. ↑ «UAB Hospital delivers record-breaking premature baby». UAB News. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 27-ին.
  19. ↑ Rysavy, Matthew A.; Li, Lei; Bell, Edward F.; Das, Abhik; Hintz, Susan R.; Stoll, Barbara J.; Vohr, Betty R.; Carlo, Waldemar A.; Shankaran, Seetha (2015 թ․ մայիսի 7). «Between-Hospital Variation in Treatment and Outcomes in Extremely Preterm Infants». New England Journal of Medicine. 372 (19): 1801–1811. doi:10.1056/NEJMoa1410689. ISSN 0028-4793. PMC 4465092. PMID 25946279.
  20. ↑ 20,0 20,1 «Neonatal Death». March of Dimes. 2017 թ․ հոկտեմբեր. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-10-24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 30-ին.
  21. ↑ The American College of Obstetricians and Gynecologists (2002 թ․ սեպտեմբեր). «ACOG Practice Bulletin: Clinical Management Guidelines for Obstetrcian-Gynecologists: Number 38, September 2002. Perinatal care at the threshold of viability». Obstetrics and Gynecology. 100 (3): 617–624. doi:10.1016/S0029-7844(02)02260-3. PMID 12220792.
  22. ↑ Luke B, Brown MB (2006 թ․ դեկտեմբեր). «The changing risk of infant mortality by gestation, plurality, and race: 1989–1991 versus 1999–2001». Pediatrics. 118 (6): 2488–2497. doi:10.1542/peds.2006-1824. PMC 3623686. PMID 17142535.
  23. ↑ Tyson JE, Parikh NA, Langer J, Green C, Higgins RD (2008 թ․ ապրիլ). «Intensive care for extreme prematurity – moving beyond gestational age». The New England Journal of Medicine. 358 (16): 1672–1681. doi:10.1056/NEJMoa073059. PMC 2597069. PMID 18420500.
  24. ↑ «Practice Bulletin No. 135». Obstetrics & Gynecology. 121 (6): 1394–1406. 2013 թ․ հունիս. doi:10.1097/01.aog.0000431056.79334.cc. ISSN 0029-7844. PMID 23812485. S2CID 205384119.
  25. ↑ Pregnancy Outcome Unit, SA Health. (2014). [1]. Retrieved July 10th, 2015.
  26. ↑ Abortion Statistics in Canada. (2019) [2]. Retrieved January 7th, 2022.
  27. ↑ Government Statistical Service for the Department of Health. (May 17, 2016). Abortion statistics, England and Wales: 2015. Retrieved October 20, 2016.
  28. ↑ Statistics New Zealand. (January 31, 2005). Demographic Trends 2004 Արխիվացված 2007-09-27 Wayback Machine. Retrieved April 19, 2007.
  29. ↑ Statistics Norway. (April 26, 2006). Induced abortions, by period of gestation and the woman's age. 2005. Retrieved January 17, 2006.
  30. ↑ The Norwegian Directorate of Health. (May 7, 2012). Senaborter etter 22. uke Retrieved September 05, 2019.
  31. ↑ ISD Scotland. (May 24, 2006). Percentage of abortions performed in Scotland by estimated gestation Արխիվացված 2007-09-28 Wayback Machine. Retrieved May 10, 2007.
  32. ↑ Nilsson, E., Ollars, B., & Bennis, M.. The National Board of Health and Welfare. (May 2006). Aborter 2005 Արխիվացված 2007-07-04 Wayback Machine. Retrieved May 10, 2007.
  33. ↑ 33,0 33,1 von Siebenthal, Erich (2017 թ․ հունիսի 15). «Rechtslage zu Abtreibungen und Spätabtreibungen in der Schweiz» [Legal situation regarding termination of pregnancy in Switzerland] (գերմաներեն). Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 5-ին..
  34. ↑ Strauss, L.T., Gamble, S.B., Parker, W.Y, Cook, D.A., Zane, S.B., & Hamdan, S. (November 24, 2006). Abortion Surveillance – United States, 2003. Morbidity and Mortality Weekly Report, 55 (11), 1–32. Retrieved May 10, 2007.
  35. ↑ Jatlaoui, Tara C.; Shah, Jill; Mandel, Michele G.; Krashin, Jamie W.; Suchdev, Danielle B.; Jamieson, Denise J.; Pazol, Karen (2017 թ․ նոյեմբերի 24). «Abortion Surveillance — United States, 2014». MMWR. Surveillance Summaries. 66 (24): 1–48. doi:10.15585/mmwr.ss6624a1. ISSN 1546-0738. PMC 6289084. PMID 29166366.
  36. ↑ Foster, Diana; Kimport, Katrina (2013 թ․ դեկտեմբեր). «Who Seeks Abortions at or After 20 Weeks?». Perspectives on Sexual and Reproductive Health. 45 (4): 210–218. doi:10.1363/4521013. PMID 24188634. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
  37. ↑ Department of Health (2016 թ․ մայիսի 17). Report on abortion statistics in England and Wales for 2015 (PDF) (Report). էջ 31 (Table 7b). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-08-26-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 Anika Rahman, Laura Katzive and Stanley K. Henshaw. A Global Review of Laws on Induced Abortion, 1985–1997, International Family Planning Perspectives (Volume 24, Number 2, June 1998).
  39. ↑ 39,0 39,1 Zaken, Ministerie van Algemene (2015 թ․ մայիսի 11). «What is the time limit for having an abortion?» (բրիտանական անգլերեն).
  40. ↑ «The World's Abortion Laws 2011» (PDF). Center for Reproductive Rights. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 30-ին.
  41. ↑ «Archived copy» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ մարտի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  42. ↑ «Denmark». harvard.edu. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 43,3 43,4 43,5 Guttmacher Institute. (April 1, 2007). State Policies on Later-Term Abortions. State Policies in Brief. Retrieved April 19, 2007.
  44. ↑ Annas, George J. (2007 թ․ մայիսի 24). «The Supreme Court and Abortion Rights». New England Journal of Medicine. 2007 (356): 2201–2207. doi:10.1056/NEJMhle072595. PMID 17476003.
  45. ↑ Hern, Warren M. (2003 թ․ հոկտեմբերի 22). «Did I violate the Partial-Birth Abortion Ban?». Slate.com. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  46. ↑ Ayotte v. Planned Parenthood, 546 U.S. 320 Արխիվացված 2008-10-07 Wayback Machine (2006).
  47. ↑ Webster v. Reproductive Health Services, 492 U.S. 490 (1989).
  48. ↑ NARAL Pro-Choice America. (2007). "Delaware Արխիվացված 2010-08-14 Wayback Machine." Who Decides? The Status of Women's Reproductive Rights in the United States. Retrieved April 19, 2007.
  49. ↑ Doe v. Bolton, 410 U.S. 179 (1973).
  50. ↑ Planned Parenthood Ass'n v. Ashcroft, 462 U.S. 476, 486–490 (1983).
  51. ↑ Robertson, Lori (2019 թ․ մարտի 4). «The Facts on the Born-Alive Debate». FactCheck.org (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 29-ին.
  52. ↑ 52,0 52,1 Robertson, Lori (2019 թ․ մարտի 4). «The Facts on the Born-Alive Debate». FactCheck.org. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  53. ↑ 53,0 53,1 53,2 Grady, Denise (2019 թ․ փետրվարի 26). «'Executing Babies': Here Are the Facts Behind Trump's Misleading Abortion Tweet». The New York Times. ISSN 0362-4331. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  54. ↑ Jatlaoui, Tara C. (2018). «Abortion Surveillance – United States, 2015». MMWR. Surveillance Summaries. 67 (13): 1–45. doi:10.15585/mmwr.ss6713a1. ISSN 1546-0738. PMC 6289084. PMID 30462632.
  55. ↑ «The Care of Women Requesting Induced Abortion. Evidence-Based Clinical Guideline no. 7» (PDF). Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. 2011 թ․ նոյեմբեր. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. «Recommendation 6.21 Feticide should be performed before medical abortion after 21 weeks and 6 days of gestation to ensure that there is no risk of a live birth.»
  56. ↑ Society of Family Planning (2011 թ․ փետրվար). «Clinical Guidelines, Labor induction abortion in the second trimester». Contraception. 84 (1): 4–18. doi:10.1016/j.contraception.2011.02.005. PMID 21664506. «Transient survival with misoprostol for labor induction abortion at greater than 18 weeks ranges from 0% to 50% and has been observed in up to 13% of abortions performed with high-dose oxytocin.»
  57. ↑ Fletcher; Isada; Johnson; Evans (1992 թ․ օգոստոս). «Fetal intracardiac potassium chloride injection to avoid the hopeless resuscitation of an abnormal abortus: II. Ethical issues». Obstetrics and Gynecology. 80 (2): 310–313. PMID 1635751. «following later abortions at greater than 20 weeks, the rare but catastrophic occurrence of live births can lead to fractious controversy over neonatal management.»
  58. ↑ «Periviable Birth – ACOG». www.acog.org. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 14-ին.
  59. ↑ «Termination of Pregnancy for Fetal Abnormality» (PDF). Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. 2010 թ․ մայիս. էջեր 29–31. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 26-ին.
  60. ↑ 60,0 60,1 60,2 Younge, Noelle; Goldstein, Ricki F.; Bann, Carla M.; Hintz, Susan R.; Patel, Ravi M.; Smith, P. Brian; Bell, Edward F.; Rysavy, Matthew A.; Duncan, Andrea F. (2017 թ․ փետրվարի 16). «Survival and Neurodevelopmental Outcomes among Periviable Infants». New England Journal of Medicine. 376 (7): 617–628. doi:10.1056/NEJMoa1605566. ISSN 0028-4793. PMC 5456289. PMID 28199816.
  61. ↑ «Critical care decisions in fetal and neonatal medicine: a guide to the report» (PDF). Nuffield Council on Bioethics. 2007. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. «Under English law, fetuses have no independent legal status. Once born, babies have the same rights to life as other people.»
  62. ↑ Gerri R. Baer; Robert M. Nelson (2007). «Preterm Birth: Causes, Consequences, and Prevention. C: A Review of Ethical Issues Involved in Premature Birth». Institute of Medicine (US) Committee on Understanding Premature Birth and Assuring Healthy Outcomes. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 31-ին. «In 2002, the 107th U.S. Congress passed the Born-Alive Infants Protection Act of 2001. This law established personhood for all infants who are born "at any stage of development" who breathe, have a heartbeat, or "definite movement of voluntary muscles", regardless of whether the birth was due to labor or induced abortion.»
  63. ↑ Chabot, Steve (2002 թ․ օգոստոսի 5). «H.R. 2175 (107th): Born-Alive Infants Protection Act of 2002». govtrack.us. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. «The term "born alive" is defined as the complete expulsion or extraction from its mother of that member, at any stage of development, who after such expulsion or extraction breathes or has a beating heart, pulsation of the umbilical cord, or definite movement of the voluntary muscles, regardless of whether the umbilical cord has been cut, and regardless of whether the expulsion or extraction occurs as a result of natural or induced labor, cesarean section, or induced abortion.»
  64. ↑ «Practice Bulletin: Second-Trimester Abortion» (PDF). Obstetrics & Gynecology. 121 (6): 1394–1406. 2013 թ․ հունիս. doi:10.1097/01.AOG.0000431056.79334.cc. PMID 23812485. S2CID 205384119. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. «With medical abortion after 20 weeks of gestation, induced fetal demise may be preferable to the woman or provider in order to avoid transient fetal survival after expulsion.»
  65. ↑ 65,0 65,1 Diedrich, Justin; Drey, Eleanor (2010 թ․ հունիս). «Clinical Guidelines: Induction of fetal demise before abortion» (PDF). Contraception. 81 (6): 462–473. doi:10.1016/j.contraception.2010.01.018. PMID 20472112. S2CID 12555553. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 26-ին. «Inducing fetal demise before induction termination avoids signs of live birth that may have beneficial emotional, ethical and legal consequences.»
  66. ↑ Committee on Health Care for Underserved Women (2014 թ․ նոյեմբեր). «Committee Opinion 613: Increasing Access to Abortion». Obstetrics & Gynecology. 124 (5): 1060–1065. doi:10.1097/01.aog.0000456326.88857.31. PMID 25437742. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. «"Partial-birth" abortion bans – The federal Partial-Birth Abortion Ban Act of 2003 (upheld by the Supreme Court in 2007) makes it a federal crime to perform procedures that fall within the definition of so-called "partial-birth abortion" contained in the statute, with no exception for procedures necessary to preserve the health of the woman...physicians and lawyers have interpreted the banned procedures as including intact dilation and evacuation unless fetal demise occurs before surgery.»
  67. ↑ «2015 Clinical Policy Guidelines» (PDF). National Abortion Federation. 2015. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. «Policy Statement: Medical induction abortion is a safe and effective method for termination of pregnancies beyond the first trimester when performed by trained clinicians in medical offices, freestanding clinics, ambulatory surgery centers, and hospitals. Feticidal agents may be particularly important when issues of viability arise.»
  68. ↑ Milliez Jacques (2008). «FIGO Committee Report: Ethical aspects concerning termination of pregnancy following prenatal diagnosis». International Journal of Gynecology and Obstetrics. 102 (1): 97–98. doi:10.1016/j.ijgo.2008.03.002. PMID 18423641. S2CID 39838077. «Termination of pregnancy following prenatal diagnosis after 22 weeks must be preceded by a feticide.»
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հղիության_ուշ_ընդհատում&oldid=10105694» էջից