Հիթրոու օդանավակայան
Լոնդոնի Հիթրոու օդանավակայան (անգլ.՝ London Heathrow Airport; IATA: LHR, ICAO: EGLL, FAA LID: EGLL), Լոնդոնի ամենամեծ միջազգային օդանավակայանն է։ Ուղևորափոխադրման ծավալներով համարվում է աշխարհի թվով երկրորդ ամենածանրաբեռնված օդանավակայանը (2014 թվական, 68,1 միլիոն մարդ)[1] և առաջինը Եվրոպայում։ Գտնվում է կենտրոնական Լոնդոնից 24 կմ դեպի արևմուտք[2]։ Ունի հինգ ուղևորատար և մեկ բեռնատար տերմինալներ։
Լոնդոնի Հիթրոու օդանավակայան London Heathrow Airport | |||
|---|---|---|---|
| |||
| IATA: LHR – ԻԿԱՕ: EGLL | |||
| Ամփոփում | |||
| Օդանավակայանի տեսակ | Քաղաքացիական | ||
| Սեփականատեր/Օպերատոր | Ryanair | ||
| Տեղագրություն | Հիլինգդոն, Լոնդոն .svg){kind=small} Մեծ Բրիտանիա
| ||
| Կառուցված | 1929 | ||
| Բարձրացում ԲԾՄ | 83 ֆտ / 25 մ | ||
| Տեղական ժամանակ | UTC -0 | ||
| Աշխատանքի ժամերը | շուրջօրյա | ||
| Կայք | |||
| Թռիչքի ուղի | |||
| Ուղղություն | Երկարություն | Ծածկ | |
| մ | ֆտ | ||
| 09L/27R | 3,902 | ||
| 09R/27L | 3,660 | Ասֆալտ | |
| Վիճակագրություն (2015) | |||
| Ուղևոր | 74,985,748 | ||
| Passenger change 14–15 |  2.2%
| ||
| Aircraft movements | 474,087 | ||
| Movements change 14–15 | 2.7%
| ||
_AN1572653.jpg)
ՊատմությունԽմբագրել
Այն վայրը, որտեղ այսօր գտնվում է օդանավակայանը ավիացիայի կարիքների համար սկսել է օգտագործվել Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։ 1930-ական թվականներին զինվորական օդանավակայանը օգտագործվում էր ավիացոն տեխնիկայի հավաքման և փորձարկման նպատակով[3]։ 1943 թվականին Հիթրոուն սկսեց վերահսկվել ավիացիայի նախարարության կողմից։
Թռիչքուղիների շինարարությունը սկսվել է 1944 թվականին։ Նոր օդանավակայանը անվանվել է Հիթրոու գյուղի անունով, որը կործանվել էր օդանավակայանի կառուցման ժամանակ[4]։
Առաջին քաղաքացիական չվերթը կայացել է 1946 թվականի հունվարի 1-ին։ Որպես ամբողջությամբ քաղաքացիական օդանավակայան սկսել է գործել 1946 թվականի մայիսի 31-ից և 1947 թվականին արդեն ուներ երեք թռիչքուղի և ևս երեքը կառուցվում էր։
Հիթրուուն այսօրԽմբագրել
Լոնդոնի Հիթրոու օդանավակայանն աշխարհում ամենածանրաբեռնվածներից է[5]։ Այն ամեն տարի ընդունում և ճանապարհում է մոտ կես միլիոն չվերթ[6]։ Հիթրոու օդանավակայանը Մեծ Բրիտանիայի գլխավոր դարպասն է դեպի արտաքին աշխարհ և էներգիայի հսկայական աղբյուր երկրի էկոնոմիկայի համար։
5-րդ տերմինալԽմբագրել
Վերջին հինգերորդ տերմինալի բացումը տեղի է ունեցել 2008 թվականի մարտի 14-ին Եղիսաբեթ II թագուհու կողմից[7]։ Ութ միլիարդ դոլար արժողությամբ 5-րդ հսկա տերմինալի շնորհիվ օդանավակայանը դարձել է ավելի մեծ ու հարմարավետ[8]։ Կառուցումը տևել է 19 տարի։
_(2).jpg)
5-րդ տերմինալը կազմված է երեք շինությունից, որոնք կառուցված են 80 հազար տոննա պողպատից[9], կառույցների բարձրությունը դիպեչտերներներին հնարավորություն չէին տալիս տեսնելու ինքնաթիռների թռիչքուղին, դրա համար որոշվում է բարձր աշտարակ կառուցել, ինչը կապահովեր դիսպետչերների տեսանելիությունը։ Օդանավակայանի կենտրոնում դիսպետչերական աշտարակ կառուցելու համար անհրաժեշտություն է առաջանում փակել այն սակայն դրանից խուսափելու համար աշտարակը կառուցել են օդանավակայանի եզրին և ապա հատուկ սարքավորումների միջոցով հազար տոննա կշռող աշտարակը հնարավոր է դարձել տեղափոխել կենտրոն ընդամենը հինգ ժամում։ Հիդրավլիկ սարքավորումների միջոցով աշտարակը տեղադրել են հիմքի վրա և բարձրացրել ութսուն մետր բարձրության վրա։
Գերծանր ինքնաթիռների թռիչքուղին կառուցել են բետոնի հատուկ տեսակից, ինչը կդիմակայեր նույնիսկ ամենածանր ինքնաթիռներին։ Տերմինալի շուրջ ավելի շատ ինքնաթիռներ տեղավորելու համար երեք կառույցն էլ նախագծվել է ուղղանկյուն ձևով, որպեսզի ինքնաթիռների տեղաշարժումը չխանգարի մեկը մյուսին։
Ուղևորների անվտանգության ապահովման համար 5-րդ տերմինալում տեղադրվել են գերժամանակակից հատուկ ռենտգեն սարքավորումներ։ Այժմ 5-րդ տերմինալի տրամադրության տակ է գտնվում ուղեբեռի մշակման ամենամեծ համակարգը, որը թաքնված է պատերի ներսում։ Միայն դրա արժեքը կազմում է մոտ կես միլիարդ դոլար և կարելի է ասել, որ ամբողջ տերմինալը կառուցված է հենց դրա շուրջ։ Ի տարբերություն այլ օդանավակայանների, այստեղ ուղեբեռի փոխադրիչը գտնվում է գրանցման սրահից մեկ հարկ ներքև և ընդամենը 15 րոպեում այն հայտնվում է ինքնաթիռում, դա նպաստում է ուղևորների արագ տեղաշարժմանը։
Այստեղ գրեթե ամեն 3-րդ ուղևորը տրանզիտային է և տրանզիտային ուղեբեռի ցուցակը շատ ծանրաբեռնված է[10]։ Ժամանակավոր պահեստախուցը տեղավորում է մինչև չորս հազար ուղեբեռ և սպասարկվում է ռոբոտների օգնությամբ, որոնք ավտոմատ կերպով հանում են այնտեղից ճամպրուկները և ուղարկում համապատասխան չվերթ ինչի շնորհիվ 5-րդ տերմինալի բացումից հետո ուղեբեռի կորուստը բացառված է։
5-րդ տերմինալը մեկ հսկա սրահ է և կազմակերպված հնարավորինս պարզ, երևում է ամեն ինչ, անգամ կառույցի շուրջ տեղակայված բոլոր 16 ինքնաթիռները, համարվում է բարձր տեխնոլոգիական ճարտարապետության իսկական օրինակ և իր հասարակ ձևով դարձել է ապագա օդանավակայանների նախատիպը։ 2008 թվականից ի վեր օդանավակայանի 5-րդ տերմինալը համարվում է ամենաժամանակակից, նրբաճաշակ և հարմարավետ տերմինալներից մեկը ամբողջ աշխարհում[11]։
ՎիճակագրությունԽմբագրել
| Համար | Օդանավակայան | Մեկնող ուղևորները | % 2014 / 15 | |
|---|---|---|---|---|
| 1 |  ԱՄՆ Ջ. Քենեդիի անվան միջազգային օդանավակայան |
3,050,499 | 3
| |
| 2 |  ԱՄԷ Դուբայի միջազգային օդանավակայան |
2,451,738 | 1
| |
| 3 |  Իսլանդիա Դուբլինի օդանավակայան |
1,682,855 | 2
| |
| 4 |  Նիդերլանդներ Ամստերդամի օդանավակայան] |
1,587,605 | 7
| |
| 5 |  Հոնկոնգ Հոնկոնգի օդանավակայան |
1,584,486 | 1
| |
| 6 |  Գերմանիա Մայնի Ֆրանկֆուրտ օդանավակայան |
1,530,986 | 2
| |
| 7 | ԱՄՆ Լոս Անջելեսի Ց |
1,518,903 | 12
| |
| 8 |  Իսպանիա Մադրիդի օդանավակայան |
1,321,558 | 4
| |
| 9 |  Ֆրանսիա Փարիզի Շառլ դե Գոլ օդանավակայան |
1,252,777 |  0
| |
| 10 | Գերմանիա Մյունխենի օդանավակայան |
1,230,618 | 4
| |
| 11 |  Սինգապուր Սինգապուրի Չանգի օդանավակայան |
1,150,240 | 2
| |
| 12 |  Շվեյցարիա Ցյուրիխի օդանավակայան |
1,075,098 | 2
| |
| 13 |  Կատար Դոհայի միջազգային օդանավակայան |
1,072,031 | 20
| |
| 14 | ԱՄՆ Չիկագոյի օդանավակայան |
1,059,686 |  9
| |
| 15 | ԱՄՆ Սան Ֆրանցիսկոյի միջազգային օդանավակայան |
1,046,981 | 12
| |
| Source: UK Civil Aviation Authority[13] | ||||
ուղևորները |
% Change |
(tonnes) |
% Change |
movements |
% Change | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1986 | 31,675,779 | |
537,131 | |
315,753 | |
| 1987 | 35,079,755 | 10.7 |
574,116 | 6.9 |
329,977 | 4.3
|
| 1988 | 37,840,503 | 7.9 |
642,147 | 11.8 |
351,592 | 6.1
|
| 1989 | 39,881,922 | 5.4 |
686,170 | 6.9 |
368,429 | 4.6
|
| 1990 | 42,950,512 | 7.7 |
695,347 | 1.3 |
390,372 | 5.6
|
| 1991 | 40,494,575 | 5.7 |
654,625 | 5.9 |
381,724 | 2.3
|
| 1992 | 45,242,591 | 11.7 |
754,770 | 15.3 |
406,481 | 6.1
|
| 1993 | 47,899,081 | 5.9 |
846,486 | 12.2 |
411,173 | 1.1
|
| 1994 | 51,713,366 | 8.0 |
962,738 | 13.7 |
424,557 | 3.2
|
| 1995 | 54,461,597 | 5.3 |
1,031,639 | 7.2 |
434,525 | 2.3
|
| 1996 | 56,049,706 | 2.9 |
1,040,486 | 0.9 |
440,343 | 1.3
|
| 1997 | 58,185,398 | 3.8 |
1,156,104 | 11.1 |
440,631 | 0.1
|
| 1998 | 60,683,988 | 4.3 |
1,208,893 | 4.6 |
451,382 | 2.4
|
| 1999 | 62,268,292 | 2.6 |
1,265,495 | 4.7 |
458,300 | 1.5
|
| 2000 | 64,618,254 | 3.8 |
1,306,905 | 3.3 |
466,799 | 1.8
|
| 2001 | 60,764,924 | 6.0 |
1,180,306 | 9.6 |
463,567 | 0.7
|
| 2002 | 63,362,097 | 4.3 |
1,234,940 | 4.6 |
466,545 | 0.6
|
| 2003 | 63,495,367 | 0.2 |
1,223,439 | 0.9 |
463,650 | 0.6
|
| 2004 | 67,342,743 | 6.1 |
1,325,173 | 8.3 |
476,001 | 2.6
|
| 2005 | 67,913,153 | 0.8 |
1,305,686 | 1.5 |
477,887 | 0.4
|
| 2006 | 67,527,923 | 0.6 |
1,264,129 | 3.2 |
477,048 | 0.2
|
| 2007 | 68,066,028 | 0.8 |
1,310,987 | 3.7 |
481,476 | 0.9
|
| 2008 | 67,054,745 | 1.5 |
1,397,054 | 6.6 |
478,693 | 0.6
|
| 2009 | 66,036,957 | 1.5 |
1,277,650 | 8.5 |
466,393 | 2.6
|
| 2010 | 65,881,660 | 0.2 |
1,472,988 | 15.3 |
454,823 | 2.5
|
| 2011 | 69,433,230 | 5.4 |
1,484,351 | 0.8 |
480,906 | 5.4
|
| 2012 | 70,037,417 | 0.9 |
1,464,390 | 1.3 |
475,176 | 1.2
|
| 2013 | 72,367,054 | 3.3 |
1,422,939 | 2.8 |
471,936 | 0.7
|
| 2014 | 73,405,330 | 1.4 |
1,498,906 | 5.3 |
472,802 | 0.2
|
| 2015 | 74,985,748 | 2.2 |
1,496,551 | 0.2 |
474,087 | 2.7
|
ՊատկերասրահԽմբագրել
.jpg)
Արտաքին հղումներԽմբագրել
Հիթրոու օդանավակայան travel guide from Wikivoyage Heathrow Airport travel guide from Wikivoyage
- http://www.heathrowairport.com Հիթրոու օդանավակայան. պաշտոնական կայք
- Heathrow Airport Consultative Committee
- Detailed maps of taxiways, stands etc Archived 2014-03-26 at the Wayback Machine.
- The building of Heathrow Video at the Internet Archive
- Heathrow Air Watch – Information on pollution levels around Heathrow
- Օդանավակայանի վիդեո ալիք YouTube
- 360° համայնապատկեր դիսպետչերական աշտարակից
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ Лондонский Хитроу утрачивает позиции мирового лидера // Русская служба Би-би-си, 13 января 2015
- ↑ «London Heathrow – EGLL»։ NATS Aeronautical Information Service։ Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-20-ին։ Վերցված է ապրիլի 21, 2011
- ↑ «Heathrow's Terminal 5 velocity»։ Times online։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-02-08-ին։ Վերցված է 2007-06-14
- ↑ «What's In A Name?»։ www.thisislongford.com։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-02-08-ին։ Վերցված է 2006-08-13
- ↑ «Facts and figures»։ Heathrow Airport։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-11-04-ին։ Վերցված է փետրվարի 12, 2015
- ↑ «International Air Passenger Traffic To and From Reporting Airports for 2013»։ Civil Aviation Authority։ էջ 68։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-07-04-ին։ Վերցված է փետրվարի 12, 2015
- ↑ «Queen opens new Heathrow Terminal»։ BBC News։ մարտի 14, 2008։ Վերցված է մարտի 14, 2008
- ↑ «Արխիվացված պատճենը»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-09-03-ին։ Վերցված է 2016-09-10
- ↑ «Heathrow Terminal 5»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-07-19-ին։ Վերցված է 2016-09-10
- ↑ «ULTra PRT – FAQ»։ ATS ULTra։ 2010։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-05-ին։ Վերցված է հուլիսի 1, 2010
- ↑ «Heathrow Terminal 5: The Vital Statistics»։ Sky News։ մարտի 15, 2008։ Վերցված է մայիսի 7, 2011
- ↑ «Passenger Traffic for the last 12 months»։ ACI։ հուլիսի 20, 2015։ Արխիվացված է օրիգինալից 2018-08-13-ին։ Վերցված է ապրիլի 3, 2016
- ↑ UK Airport Statistics: 2015, International Air Passenger Traffic To and From Reporting Airports for 2014 Air Pax route Analysis 2015 Archived 2016-06-16 at the Wayback Machine.