Հիդրօքսիզին
{{Տեղեկաքարտ Դեղամիջոց|type=plain|molecular_weight=374,904|excretion=|elimination_half-life=20,0 ± 4,1 ժամ|metabolism=|bioavailability=|target=|DrugBank=|PubChem=|CAS_number=|O=2|image=|N=2|Cl=1|H=27|C=21|IUPAC_name=(±)-2-(2-{4-[(4-քլորոֆենիլ)-ֆենիլմեթիլ]պեպերազին-1-իլ}էթօքսի)էթանոլ|drug_name=|width2=|image2=|width=250|routes_of_administration=}} Հիդրօքսիզին, հակահիստամինային, հանգստացնող, հակատագնապային և հակափսխեցուցիչ ազդեցությամբ միջոց[1]: Ներկայումս օգտագործվում է որպես համեմատաբար «մեղմ» տրանկվիլիզատոր։
Դասակարգում խմբագրել
Հիդրօքսիզինը հանգստացնող ազդեցություն ունեցող առաջին սերնդի հակահիստամինային դեղամիջոց է[2]: Այն պատկանում է ոչ բենզոդիազեպինային անխոլիտիկ միջոցներին[3] և պիպերազիններին[4], հանդիսանում է դիֆենիլմեթանի ածանցյալ[3]։
Պատմություն խմբագրել
Հիդրօքսիզինը մաշկաբանության մեջ օգտագործվում է 1955 թվականից՝ որպես հակահիստամինային միջոց[3]:
1960-ականներին պարզվեց, որ հիդրոքսիզինը օժտված է հակատագնապային հատկություններով[3]:
Դեղաբանական հատկություններ խմբագրել
Հիդրոքսիզինը ունի չափավոր անխոլիտիկ, հանգստացնող, հակափսխեցուցիչ, հակահիստամինային և Մ-հակաքոլիներգիկ ազդեցություն[5] : Արդյունավետ է ծովային հիվանդության դեպքում [6]:
Հիդրoքսիզինի հակահիստամինային ազդեցությունը պայմանավորված է նրանով, որ այն հանդիսանում է H1-հիստամինային ընկալիչների անտագոնիստ[3] [1]։
Հիդրօքսիզինը հանգստացնում է կմախքային և հարթ մկանները, ունի բրոնխալայնացնող և ցավազրկող ազդեցություն, չափավոր նվազեցնում է ստամոքսահյութի արտազատումը[1]:
Պատրաստուկը չի առաջացնում հոգեկան ներգործություն և կախվածություն։ Այն չի խանգարում, այլ ընդհակառակը, դրականորեն ազդում է ճանաչողական ունակությունների վրա, բարելավում է հիշողությունը և ուշադրությունը[1]:
Ֆարմակոդինամիկա խմբագրել
Հիդրոքսիզինը հանդիսանում է H1-հիստամինային ընկալիչների և M-խոլինընկալիչների արգելափակիչ[1] [2]։
Հիդրոքսիզինը H1-հիստամինային ընկալիչների նկատմամբ խնամակցությունը նույնն է, ինչ աստեմիզոլի, տերֆենադինի և ցետիրիզինի հետ[7]:
Ֆարմակոկինետիկա խմբագրել
Կլինիկական ազդեցությունը թողնում է ունենում հիդրօքսիզին ընդունելուց 15-30 րոպեի ընթացքում[5]
Արդյունավետություն և անվտանգություն խմբագրել
Քրոնիկ եղնջացանով հիվանդների դեպքում հիդրոքսիզինը արդյունավետ է ցետիրիզինի և աստեմիզոլի մակարդակում[6] :
Ցուցումներ խմբագրել
Ցուցումներ. Անհանգստություն, աճող գրգռվածություն; զրկանքի համախտանիշ ; հոգենյարդային վիճակներ; հետվիրահատական ժամանակաշրջան (որպես համակցված թերապիայի մաս); ատոպիկ դերմատիտ, էկզեմա, քոր առաջացնող դերմատոզ, եղնջացան;փսխում։
Հիդրօքսիզինը կարող է օգտագործվել ընդհանրացված հանգստության խանգարումների բուժման մեջ, սակայն դա առաջին կարգի դեղամիջոց չէ[1]:
Հակացուցումներ խմբագրել
- Պորֆիրիա;
- հղիություն;
- աշխատանքի ժամանակաշրջան;
- լակտացիայի շրջան;
- գերզգայնություն դեղամիջոցի բաղադրիչների նկատմամբ;
- գերզգայունություն ցետիրիզինի և պիպերազինի այլ ածանցյալների, ամինոֆիլինի կամ էթիլենդիամինի նկատմամբ։
Կողմնակի ազդեցություն խմբագրել
Հիդրօքսիզինի ընդունման կողմնակի ազդեցությունները կապված են կենտրոնական նյարդային համակարգի ճնշման կամ դրա վրա պարադոքսալ խթանող ազդեցության հետ, դրանք կարող են առաջանալ նաև հակաքոլիներգիկ ակտիվությամբ կամ գերզգայնության ռեակցիաներով[1]։
- Քնկոտություն, թուլություն, բերանի չորություն;
- գլխացավ, գլխապտույտ;
- սարսուռ, ատաքսիա ;
- ներակնային ճնշման սուր բարձրացում;
- սուր միզակապություն;
- տախիկարդիա;
- փորկապություն;
- ակկոմոդացիայի խախտում;
- գերքրտնարտադրություն, արյան ճնշման նվազում;
- «լյարդային» տրանսամինազների ակտիվության բարձրացում, բրոնխոսպազմ;
- ալերգիկ ռեակցիաներ։
- QT միջակայքի երկարացում[8]
Գերդոզավորում խմբագրել
Գերդոզավորման ախտանշաններ․
- Արտահայտված հակաքոլիներգիկ ազդեցություն;
- կենտրոնական նյարդային համակարգի ճնշում կամ պարադոքսալ խթանում, ցնցումներ, ապակողմնորոշում;
- արյան ճնշման իջեցում, շփոթություն;
- սրտխառնոց, փսխում;
- ակամա ֆիզիկական գործունեություն;
- զգայապատրանք ;
- առիթմիա։
Որպես բուժում խորհուրդ է տրվում.
- ստամոքսի լվացում;
- արյան ճնշման զգալի անկման դեպքում՝ արյան փոխարինիչների, նորադրենալինի ներերակային ներարկում (ադրենալինը չի կարող կիրառվել);
- կենսական գործառույթների վերահսկում;
- կենտրոնական նյարդային համակարգի վրա ճնշող ազդեցությունը կանխելու համար` կոֆեին-նատրիումի բենզոատի պարենտերալ ներարկում։
Հեմոդիալիզը անարդյունավետ է։ Սպեցիֆիկ հակաթույն չի կիրառվում։
Նշումներ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Порошина, 2019, Гидроксизин (атаракс), էջ 21–22
- ↑ 2,0 2,1 Татаурщикова и Сепиашвили, 2013, 1.1. Антигистаминные препараты 1-го поколения, էջ 8–10
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Порошина, 2019, Небензодиазепиновые анксиолитики, էջ 9
- ↑ Татаурщикова и Сепиашвили, 2013, Табл. 1. Классификация блокаторов Н1-гистаминовых рецепторов 1-го поколения, էջ 9
- ↑ 5,0 5,1 Порошина, 2019
- ↑ 6,0 6,1 Татаурщикова и Сепиашвили, 2013
- ↑ Татаурщикова и Сепиашвили, 2013, Цетиризин – «золотой стандарт» терапии, էջ 14
- ↑ «Home :: Crediblemeds». www.crediblemeds.org. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 2-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Машковский М. Д. Гидроксизин // Лекарственные средства. — 15-е изд. — М.: Новая Волна, 2005. — 1200 с. — ISBN 5-7864-0203-7.