Հերման Հայնրիխ Գոսսեն
Հերման Հայնրիխ Գոսսեն (գերմ.՝ Hermann Heinrich Gossen, սեպտեմբերի 7, 1810[1][2][3][…], Դյուրեն, Քյոլնի վարչական շրջան, Գերմանիա[4] - փետրվարի 13, 1858[1][2][3][…], Քյոլն, Հռենոսի պրովինցիա, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական միություն[4]), պրուսական տնտեսագետ, առաջինը մաթեմատիկորեն հիմնավորել է սահմանային օգտակարության տեսության հիմնական սկզբունքները, Գոսսենի օրենքների հեղինակ[6]։
Հերման Հայնրիխ Գոսսեն գերմ.՝ Hermann Heinrich Gossen | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 7, 1810[1][2][3][…] Դյուրեն, Քյոլնի վարչական շրջան, Գերմանիա[4] |
| Մահացել է | փետրվարի 13, 1858[1][2][3][…] (47 տարեկան) Քյոլն, Հռենոսի պրովինցիա, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական միություն[4] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Պրուսիայի թագավորություն |
| Մասնագիտություն | տնտեսագետ |
| Գործունեության ոլորտ | տնտեսագիտություն[5] |
| Ալմա մատեր | Բոննի համալսարան |
| Տիրապետում է լեզուներին | գերմաներեն[1][5] |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է 1810 թվականի սեպտեմբերի 7-ին, Հռենոսի շրջանի Դյուրեն քաղաքում, որն այդ ժամանակ բռնագրավված էր ֆրանսիացիների կողմից։ Հայրը՝ Գեորգ Ժոզեֆ Գոսսեն (15.12.1780-07.10.1847), ֆրանսիական ծառայությունում աշխատել է որպես հարկահավաք։ Մայրը՝ Մարիա Աննա Մեխթհիլդան (Շոլլ) (22.02.1768-29.06.1833), խորապես հավատացյալ անձնավորություն էր։ Հերմանին և նրա երկու եղբայրներին ծնողները դաստիարակել են խիստ կաթոլիկ հավատքով։ 1824 թվականին ընտանիքը տեղափոխվել է Մուֆֆենդորֆ[7], նախնական և միջնակարգ կրթությունն ստացել է մի քանի գերմանական քաղաքներում[8]։
1829-1831 թվականներին ստացել է իրավաբանական կրթություն Բոննի համալսարանում, 1831 թվականին շարունակել է ուսումը Բեռլինի համալսարանում, բայց մեկ կիսամյակ սովորելուց հետո վերադարձել է Բոնն, Բեռլինում[7] բռնկված խոլերայի պատճառով։
1834 թվականի հոկտեմբերից մինչև թոշակի անցնելը՝ 1847 թվականը, աշխատել է որպես կրտսեր իրավաբան Քյոլնի պրուսական վարչակազմում։ 1847-1849 թվականներին աշխատել է Քյոլնի ապահովագրական ընկերությունում։ 1854 թվականին հիվանդացել է որովայնային տիֆով, այնուհետև 1857 թվականին թոքային տուբերկուլյոզով, որի հետևանքով էլ մահացել է 1858 թվականի փետրվարի 13-ին Քյոլնում[7]։
Հիշատակ խմբագրել
1854 թվականին հրատարակված աշխատությունը իր կենդանության օրոք չի գնահատվել, բայց 1878 թվականին տնտեսագետ Վ.Ս. Ջևոնսը ճանաչել է նրա աշխատանքը և դարձրել հայտնի[8]։
Ի պատիվ Գոսսենի՝ 1997 թվականից ի վեր սոցիալական քաղաքականության միության կողմից շնորհվում է ամենամյա Գոսսենի մրցանակ[9]։
Հիմնական ներդրումը գիտության մեջ խմբագրել
1854 թվականին հրատարակված «Հասարակական փոխանակման օրենքների զարգացում և դրանցից բխող հասարակական առևտրի կանոններ» գրքում Գոսսենը մաթեմատիկորեն հիմնավորել է սահմանային օգտակարության տեսության հիմնական սկզբունքները։
- Գոսսենի երկրորդ օրենքը
|
Մարդ ստանում է կյանքից առավելագույն հաճույք, եթե նա բաշխում է վաստակած գումարը այլ հաճույքների մեջ այնպես,որ յուրաքանչյուր հաճույքի համար ծախսված դրամի նվազագույն մասնիկը բերում է նույն քանակությամբ հաճույք[8]։ | 
|
Նա տնտեսական կարևոր գործընթացները բացատրում էր սահմանային օգտակարության գաղափարի տեսանկյունից։ Այս օրենքները դիտարկում էին տնտեսական հարաբերությունները մաթեմատիկական տեսանկյունից։ Լեզվի գրության դժվարության և բազմաթիվ բանաձևերի առկայության պատճառով, նրա գիրքը պահպանվել է փոքր թվաքանակով։ Գոսսենի տեսությունը ավստրիական դպրոցի հետ կապված է մի քանի ընդհանուր մեթոդաբանական սկզբունքներով[10]։ Գոսսենը և Մենգերը ելնում էին սահմանային օգտակարության և սահմանային արժեքի գոյությունից։ Սակայն Գոսսենը գների տեսությունը կառուցեց սահմանային օգտակարության հիման վրա, իսկ Մենգերը՝ սահմանային արժեքի հիման վրա, ինչը հիմնովին տարբերակում է նրանց մոտեցումները տնտեսական տեսության վերաբերյալ[11]։
Մատենագիտություն խմբագրել
- Gossen H. H. Entwickelung der Gesetze des menschlichen Verkehrs, und der daraus fließenden Regeln für menschliches Handeln. — Braunschweig: Friedrich Vieweg & Sohn, 1854.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Госсен Герман Генрих // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5,0 5,1 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ Госсен Герман Генрих / Титарёв Б.М. // Гоголь — Дебит. — М. : Советская энциклопедия, 1972. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 7).
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Kurz H.D. Hermann Heinrich Gossen (1810—1858). —University of Graz, 2008. Архивировано из первоисточника 11 Ապրիլի 2016.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Блауг М. 100 великих экономистов до Кейнса. —СПб.:Экономикус, 2008. — С. 88-90. — ISBN 978-5-903816-01-9.
- ↑ Verein für Socialpolitik Gossen Prize.
- ↑ 50 лекций по микроэкономике: В двух томах / Тарасевич Л.С., Гальперин В.М., Игнатьев С.М. —СПб.:Экономическая школа, 2004. — Т. 1. — ISBN 5-902402-04-2.
- ↑ Etienne Antonelli Léon Walras et Carl Menger à travers leur correspondance // Économie Appliqué. — 1953.