Հեսպեր (հին հունարեն՝ Ἓσπερος, գիշերային աստղ կամ Վեներա մոլորակ), հին հունական դիցաբանության մեջ գիշերային աստղ[1], Ատլանտայի տղա կամ եղբայր, կամ Աստրեոսի որդի։ Հայր Հեսպերիդ։ Ապրում էր Հեսպերիտիդա երկրում[2]։ Համարում էին Կեֆալի և Էոսի որդի, որն իր գեղեցկությամբ չէր զիջում Աֆրոդիտեին[3]։ Նա Կարիի բնակիչ էր, ուներ գեղեցիկ ոչխարներ և երկու աղջիկ՝ Հեսպերիդներ[4]։

Հեսպեր
Տեսակհունական դիացաբանության աստված
Դիցաբանությունհին հունական դիցաբանություն
Սեռարական
Երևի համընկնում էQ4110210?, Ֆոսֆոր (դիցաբանություն) և Evening Star?
ՀայրCephalus?, Աստրեոս և Կեֆալոս
ՄայրԷոս
Քույր/ԵղբայրՖոսֆոր (դիցաբանություն)
ԶավակներԴեդալիոն, Aegle? և Հեսպերիդա
 Hesperus Վիքիպահեստում

Հեսպեր, Ատլանտայի որդին կամ եղբայրը, հեռացնելով քամին, վերածվում է գեղեցիկ աստղի[5]։ Հունական հարսանեկան երգերի մեջ գովերգվում է որպես՝ հարսանեկան շքերթում, հարսին ուղեկցող։

Ըստ Հոմերոսի այս աստղին անվանում էին Հեսպեր[6], երեկոյան այդպես էին անվանում նաև Վեներա մոլորակին[7]։ Էոսֆոր («բանտարկյալ»), կամ Ֆոսֆոր

(լատ.՝ Լյուցիֆեր, «Լուսակիր»), ցերեկային աստղի անվանումը[8]։ Երբ իմացան, որ գիշերային և ցերեկային աստղերը նույնն են, Հեսպերը նույնացվեց Էոսֆորի/Ֆոսֆորի, Լյուցիֆերի հետ։

Հռոմեացիները նրան կոչում էին Վեսպեր, (լատին․՝ Vesper), ինչպես նաև՝ Վեսպերուգո (Vesperugo), Նոկտիֆեր (Noctifer), Նոկտուրնուս (Nocturnus)[9][10]:

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.1. С.298
  2. Диодор Сицилийский. Историческая библиотека IV 27, 1-2
  3. Гигин. Астрономия II 42, 4
  4. Палефат. О невероятном 18
  5. Диодор Сицилийский. Историческая библиотека III 60, 3 (сын) // Лосев А. Ф. Мифология греков и римлян. М., 1996. С.786; Комментарий В. П. Завьяловой в кн. Античные гимны. М., 1988. С.325
  6. Гомер. Илиада XXII 318; Сапфо, фр.104 Лобель-Пейдж
  7. Цицерон. О природе богов II 53
  8. См. Гомер. Илиада XXIII 226 (Эосфор); Нонн. Деяния Диониса VI 18.
  9. Phosphorus // Դասական հնությունների իրական բառարան / հեղ.-կազմող. Ֆրիդրիխ Լյուբկեր ; Խմբագրվել է Բանասերների և պեդագոգների դասական համայնքի անդամներ՝ Ֆրիդրիխ Գելբկեի, Լև Գեորգիևսկիի, Թադեոս Զելինսկիի, Վասիլի Կանսկիի, Միխայիլ Կուտորգայի և Պյոտր Նիկիտինի կողմից։. — Սանկտ Պետերբուրգ, 1885.
  10. Collins Latin Concise Dictionary. Collins Reference, 2003, p. 231. ISBN 0-06-053690-X

Գրականություն

խմբագրել

«Геспер». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հեսպեր» հոդվածին։