Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիա

Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիա (կրճատ՝ ՀՇՖ), հասարակական կազմակերպություն, որը զբաղվում է Հայաստանում շախմատ խաղի զարգացման հարցերով։ Կազմակերպում է տղամարդկանց և կանանց Հայաստանի անհատական և ակումբային առաջնություններ, հանրապետական նշանակության և միջազգային տարբեր մրցաշարեր, ձևավորում է Հայաստանի տղամարդկանց և կանանց հավաքականները։ Կազմակերպության ղեկավարն է Հայաստանի երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը (2004 թվականից), պատվավոր նախագահը՝ Վանիկ Զաքարյանը։

Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիա
Տիգրան Պետրոսյանի անվան շախմատի տունը, որտեղ գտնվում է Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիան
Տեսակշախմատի ֆեդերացիա
Երկիր Հայաստան
ՀապավումՀՇՖ
Նախորդողշախմատի սեկցիա
Հիմնադրված1927 թ.
ՆպատակներՇախմատ խաղի զարգացումը Հայաստանում
Գլխադասային գրասենյակԵրևան
ՏարածաշրջանՀայաստան
Հիմնական մարմինԽորհուրդ
Կայքchessfed.am

Պատմություն խմբագրել

Հիմնադրվել է 1927 թվականին որպես շախմատի սեկցիա։ 1959 թվականին վերածվել է ֆեդերացիայի։ 1958 թվականից Հայաստանի հավաքականը մասնակցել է ԽՍՀՄ առաջնություններին։

Ֆեդերացիան ամեն տարի կազմակերպում է տղամարդկանց և կանանց Հայաստանի առաջնություններ։ Առաջին առաջնությունն անցկացվել է 1934 թվականին։ Հայաստանի առաջին չեմպիոնը Հենրիկ Գասպարյանն է։ Հետագայում նա երկրի չեմպիոն է դարձել ևս ինը անգամ։ Գասպարյանը հայ առաջին վարպետն է, շախմատային կոմպոզիցիայի գծով՝ աշխարհում առաջին գրոսմայստերը։ Մինչև այժմ անցկացվել է Հայաստանի 75 առաջնություն։

Հայաստանը ՖԻԴԵ-ի անդամ է 1992 թվականից։ Հենց այդ թվականից Հայաստանի շախմատի հավաքականները մասնակցում են միջազգային թիմային մրցաշարերին և հասել են զգալի հաջողությունների։

Հայաստանում անցկացվել են ՀՇՖ-ի կազմակերպած բազմաթիվ խոշոր միջազգային մրցաշարեր, աշխարհի և Եվրոպայի պատանեկան առաջնություններ։ 1996 թվականին Երևանում անցկացվել է 32-րդ համաշխարհային օլիմպիադան, 2001 թվականին՝ աշխարհի 5-րդ թիմային առաջնությունը։ 2014 թվականի մարտին Երևանում կայացավ Եվրոպայի անհատական առաջնությունը։

1970 թվականից Երևանում գործում է շախմատի տունը, որը 1984 թվականից կոչվում է Տիգրան Պետրոսյանի անունով։ Խանջյան փողոցում գտնվող հենց այդ շենքում է տեղակայված ՀՇՖ-ն։ 1971-ին հիմնվել է շախմատի մասնագիտացված դպրոցը, որը կոչվում է Հենրիկ Գասպարյանի անունով։ 1972 թվականից լույս է տեսնում «Շախմատային Հայաստան» հանդեսը։ 2002 թվականին հիմնադրվել է Հայաստանի շախմատի ակադեմիան։

Ղեկավար կազմ խմբագրել

 
ՀՇՖ-ի նախագահ Սերժ Սարգսյանը և Հայաստանի շախմատի հավաքականի առաջատար Լևոն Արոնյանը 2008 թ. շախմատային օլիմպիադայում (Դրեզդեն, Գերմանիա)

Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիայի ղեկավարը նախագահն է, որն ընտրվում է երկու տարով ֆեդերացիայի հաշվետու-ընտրական ժողովում։ 2004 թվականից Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիայի նախագահն է Սերժ Սարգսյանը՝ ընտրվելու պահին Հայաստանի պաշտպանության նախարար, այնուհետև Հայաստանի վարչապետ, ապա՝ Հայաստանի նախագահ[1]։ 2006, 2009, 2011, 2013, 2017[2] և 2022[3] թվականներին նա վերընտրվել է այդ պաշտոնում։

ՀՇՖ-ի ղեկավար մարմինը խորհուրդն է, որի կազմը հետևյալն է.

ՀՇՖ-ի նախագահությունը կազմված է 59 անդամից[5]։

Հանձնաժողովներ խմբագրել

ՀՇՖ-ն ձևավորում է հանձնաժողովներ, որոնք համակարգում են շախմատի տարբեր բնագավառներ և կայացնում են համապատասխան որոշումներ[6]։

  • Ակումբների հետ տարվող աշխատանքի հանձնաժողով (նախագահ՝ Հովիկ Խալիկյան)
  • Գրոսմայստերների խորհուրդ (նախագահ՝ Ռաֆայել Վահանյան)
  • Էթիկայի հանձնաժողով (նախագահ՝ Լևոն Յոլյան)
  • Լրատվության հանձնաժողով
  • Կանանց շախմատի հանձնաժողով (նախագահ՝ Արգեն Գեղամյան)
  • Կոմպոզիցիայի հանձնաժողով (նախագահ՝ Ալեքսեյ Գասպարյան)
  • Շախմատում ժամանակակից տեխնոլոգիաների կիրառման հանձնաժողով (նախագահ՝ Հաջյան Արամ)
  • Մասսայական աշխատանքի հանձնաժողով (նախագահ՝ Սմբատ Լպուտյան)
  • Մարզչական (մանկապատանեկան) խորհուրդ (նախագահ՝ Հրաչիկ Թավադյան)
  • Մրցավարական հանձնաժողով (նախագահ՝ Արմեն Նիկողոսյան)
  • Որակավորման հանձնաժողով (նախագահ՝ Գագիկ Գևորգյան)
  • Վարկանիշների հանձնաժողով (նախագահ՝ Աշոտ Վարդապետյան)
  • Վետերանների հանձնաժողով (նախագահ՝ Յուրի Առուստամյան)
  • Վերստուգիչ հանձնաժողով (նախագահ՝ Արմեն Գևորգյան)[7]

Աղբյուրներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիա». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 30-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 1-ին.
  2. 2,0 2,1 2,2 «Տեղի է ունեցել Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիայի հաշվետու-ընտրական կոնֆերանսը». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2017 Հուլիս 10-ին.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Սերժ Սարգսյանը վերընտրվեց Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիայի նախագահ
  4. Ֆեդերացիայի խորհրդի կազմը
  5. Նախագահության կազմը
  6. «Հանձնաժողովների որոշումները». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 1-ին.
  7. Հանձնաժողովների կազմեր, որոշումներ, արձանագրություններ