Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիա

Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիա (կրճատ՝ ՀՇՖ), հասարակական կազմակերպություն, որը զբաղվում է Հայաստանում շախմատ խաղի զարգացման հարցերով։ Կազմակերպում է տղամարդկանց և կանանց Հայաստանի անհատական և ակումբային առաջնություններ, հանրապետական նշանակության և միջազգային տարբեր մրցաշարեր, ձևավորում է Հայաստանի տղամարդկանց և կանանց հավաքականները։ Կազմակերպության ղեկավարն է Հայաստանի երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը (2004 թվականից)։

Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիա
Տիգրան Պետրոսյանի անվան շախմատի տունը, որտեղ գտնվում է Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիան
Տեսակշախմատի ֆեդերացիա
Երկիր Հայաստան
ՀապավումՀՇՖ
Նախորդողշախմատի սեկցիա
Հիմնադրված1927 թ.
ՆպատակներՇախմատ խաղի զարգացումը Հայաստանում
Գլխադասային գրասենյակԵրևան
ՏարածաշրջանՀայաստան
Հիմնական մարմինԽորհուրդ
Կայքchessfed.am

Պատմություն

խմբագրել

Հիմնադրվել է 1927 թվականին որպես շախմատի սեկցիա։ 1959 թվականին վերածվել է ֆեդերացիայի։ 1958 թվականից Հայաստանի հավաքականը մասնակցել է ԽՍՀՄ առաջնություններին։

Ֆեդերացիան ամեն տարի կազմակերպում է տղամարդկանց և կանանց Հայաստանի առաջնություններ։ Առաջին առաջնությունն անցկացվել է 1934 թվականին։ Հայաստանի առաջին չեմպիոնը Հենրիկ Գասպարյանն է։ Հետագայում նա երկրի չեմպիոն է դարձել ևս ինը անգամ։ Գասպարյանը հայ առաջին վարպետն է, շախմատային կոմպոզիցիայի գծով՝ աշխարհում առաջին գրոսմայստերը։ Մինչև այժմ անցկացվել է Հայաստանի 75 առաջնություն։

Հայաստանը ՖԻԴԵ-ի անդամ է 1992 թվականից։ Հենց այդ թվականից Հայաստանի շախմատի հավաքականները մասնակցում են միջազգային թիմային մրցաշարերին և հասել են զգալի հաջողությունների։

Հայաստանում անցկացվել են ՀՇՖ-ի կազմակերպած բազմաթիվ խոշոր միջազգային մրցաշարեր, աշխարհի և Եվրոպայի պատանեկան առաջնություններ։ 1996 թվականին Երևանում անցկացվել է 32-րդ համաշխարհային օլիմպիադան, 2001 թվականին՝ աշխարհի 5-րդ թիմային առաջնությունը։ 2014 թվականի մարտին Երևանում կայացավ Եվրոպայի անհատական առաջնությունը։

1970 թվականից Երևանում գործում է շախմատի տունը, որը 1984 թվականից կոչվում է Տիգրան Պետրոսյանի անունով։ Խանջյան փողոցում գտնվող հենց այդ շենքում է տեղակայված ՀՇՖ-ն։ 1971-ին հիմնվել է շախմատի մասնագիտացված դպրոցը, որը կոչվում է Հենրիկ Գասպարյանի անունով։ 1972-2015 թվականներին լույս է տեսել «Շախմատային Հայաստան» հանդեսը։ 2002 թվականին հիմնադրվել է Հայաստանի շախմատի ակադեմիան։

Ղեկավար կազմ

խմբագրել
 
ՀՇՖ-ի նախագահ Սերժ Սարգսյանը և Հայաստանի շախմատի հավաքականի առաջատար Լևոն Արոնյանը 2008 թ. շախմատային օլիմպիադայում (Դրեզդեն, Գերմանիա)

Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիայի ղեկավարը նախագահն է, որն ընտրվում է երկու տարով ֆեդերացիայի հաշվետու-ընտրական ժողովում։ 2004 թվականից Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիայի նախագահն է Սերժ Սարգսյանը՝ ընտրվելու պահին Հայաստանի պաշտպանության նախարար, այնուհետև Հայաստանի վարչապետ, ապա՝ Հայաստանի նախագահ[1]։ 2006, 2009, 2011, 2013, 2017[2] և 2022[3] թվականներին նա վերընտրվել է այդ պաշտոնում։

ՀՇՖ-ի ղեկավար մարմինը խորհուրդն է, որի կազմը հետևյալն է.

Հանձնաժողովներ

խմբագրել

ՀՇՖ-ն ձևավորում է հանձնաժողովներ, որոնք համակարգում են շախմատի տարբեր բնագավառներ և կայացնում են համապատասխան որոշումներ[5]։

  • Գրոսմայստերների հանձնաժողով (նախագահ՝ Տիգրան Պետրոսյան)
  • Արդարացի խաղի և էթիկայի հանձնաժողով (նախագահ՝ Լիլիթ Մկրտչյան)
  • Կանանց շախմատի հանձնաժողով (նախագահ՝ Էլինա Դանիելյան)
  • Կոմպոզիցիայի հանձնաժողով (նախագահ՝ Սուրեն Պողոսյան)
  • Շախմատը կրթության մեջ (նախագահ՝ Թամարա Սարգսյան)
  • Մարզչական (մանկապատանեկան) խորհուրդ (նախագահ՝ Վահագն Խաչատրյան)
  • Միջոցառումների և սոցիալական հարցերի (նախագահ՝ Վարդուհի Սարգսյան)
  • Մրցավարական և վիճակահանության հանձնաժողով (նախագահ՝ Անուշավան Առաքելյան)
  • Որակավորման և վարկանիշային հանձնաժողով (նախագահ՝ Վահրամ Մեժլումյան)
  • Սահմանափակ կարողություններ ունեցող անձանց հանձնաժողով (նախագահ՝ Աղասի Ինանց)
  • Վետերանների հանձնաժողով (նախագահ՝ Ռաֆայել Չատինյան)
  • Վերստուգիչ հանձնաժողով (նախագահ՝ Հակոբ Գալստյան)[6]

Աղբյուրներ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիա». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 30-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 1-ին.
  2. 2,0 2,1 2,2 «Տեղի է ունեցել Հայաստանի շախմատային ֆեդերացիայի հաշվետու-ընտրական կոնֆերանսը». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2017 Հուլիս 10-ին.
  3. Սերժ Սարգսյանը վերընտրվեց Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիայի նախագահ
  4. «Chessfed». chessfed.am. Վերցված է 2024-09-12-ին.
  5. «Հանձնաժողովների որոշումները». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 1-ին.
  6. «Chessfed». chessfed.am. Վերցված է 2024-09-12-ին.