Համբարձում Մազմանյան

հայ թարգմանիչ
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Մազմանյան (այլ կիրառումներ)

Համբարձում Գալուստի Մազմանյան (օգոստոսի 7, 1892(1892-08-07), Նալբանդ, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն - մայիսի 12, 1967(1967-05-12), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ թարգմանիչ, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։

Համբարձում Մազմանյան
Ծնվել էօգոստոսի 7, 1892(1892-08-07)
ԾննդավայրՆալբանդ, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էմայիսի 12, 1967(1967-05-12) (74 տարեկան)
Վախճանի վայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտությունթարգմանիչ
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն
Համբարձում Մազմանյան Վիքիդարանում

Կենսագրություն Խմբագրել

Ծնվել է Շիրակամուտ (ՀԽՍՀ Սպիտակի շրջան) գյուղում։ 1913 թվականին ավարտել է Երևանի հոգևոր սեմինարիան և զբաղվել մանկավարժությամբ։ 1918 թվականին եղել է Կարսի բերդապահ գնդում, նույն թվականին մասնակցել է Ալեքսանդրապոլի համար մղվող մարտերին։ Սկզբում հանդես է եկել որպես բանաստեղծ, ապա անցել է թարգմանչական բեղուն աշխատանքի[1]։ Ռուսերենից թարգմանել է Ալեքսանդր Պուշկինի, Գլեբ Ուսպենսկու, Անտոն Չեխովի, Լև Տոլստոյի, Միխայիլ Շոլոխովի, Ա. Ֆադեևի, Նիկոլայ Գոգոլի, Ֆեոդոր Դոստոևսկու, Միխայիլ Լերմոնտովի, Կ. Սիմոնովի և այլ հեղինակների գործեր։ Մահացել է 1967 թվականի մայիսի 12-ին Երևանում[2]։

Թարգմանություններ (ռուսերենից) Խմբագրել

  Այս հեղինակի կատարած թարգմանությունների ցանկը կարող եք որոնել «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարանի «Թարգմանիչներ» բաժնում
  • Ալեքսանդր Պուշկին, Դուբրովսկի (վեպ), Երևան, Պետհրատ, 1934, 144 էջ։
  • Լև Տոլստոյ, Պատմվածքներ կենդանիների մասին, Երևան, Պետհրատ, 1934, 56 էջ։
  • Լ. Պանտելեև, Ծրար (պատմվածք), Երևան, Պետհրատ, 1934, 97 էջ։
  • Պյոտր Պավլենկո, Բարիկադներ (վեպ), Երևան, Պետհրատ, 1934, 220 էջ։
  • Գլեբ Ուսպենսկի, Մի քառորդ ձի։ Չեքերի գրքույկը (պատմվածքներ), Երևան, Պետհրատ, 1935, 113 էջ։
  • Դ. Ֆուրմանով, Չապաև (վեպ), Երևան-Մոսկվա, Պետհրատ, 1935, 309 էջ։
  • Ալեքսանդր Ֆադեև, Վերջին ուդեհեն (վեպ), Երևան, Պետհրատ, 1936, 378 էջ։
  • Կարլ Բիլլինգեր, Կալանավոր 880 (պատմվածք), Երևան, Պետհրատ, 1936, 40 էջ։
  • Ալեքսանդր Պուշկին, Դուբրովսկի (վեպ), Երևան, Պետհրատ, 1936, 92 էջ։
  • Ալեքսանդր Պուշկին, Դուբրովսկի (վեպ), Երևան, Պետհրատ, 1937, 90 էջ։
  • Ալեքսանդր Պուշկին, Ընտիր երկեր երեք հատորով, հատոր 2, Արձակ էջեր (գրքի մեջ մտնող «Դուբրովսկի» վեպը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Պետհրատ, 1937, 476 էջ։
  • Է. Սետոն-Տոմպսոն, Հերոս կենդանիներ (պատմվածքներ), Երևան, Պետհրատ, 1937, 393 էջ։
  • Ժյուլ Վեռն, 80.000 կիլոմետր ջրի տակ (վեպ), Երևան, Պետհրատ, 1937, 671 էջ։
  • Ալեքսանդր Պուշկին, Հեքիաթներ, բանաստեղծություններ, արձակ էջեր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Պետհրատ, 1937, 214 էջ։
  • Ալեքսանդր Պուշկին, Ժողովածու (գրքի մեջ մտնող նյութերի մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Պետհրատ, 1937, 102 էջ։
  • Ալեքսանդր Պուշկին, Հոդվածներ և նյութեր (գրքի մեջ մտնող նյութերի մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Պետհրատ, 1937, 399 էջ։
  • Նիկոլայ Օստրովսկի, Փոթորկածիններ, Երևան, Պետհրատ, 1938, 231 էջ։
  • Էմիլ Շապիրովսկի, Ջուզեպպե Գարիբալդի (վիպակ), Երևան, Պետհրատ, 1939, 164 էջ։
  • Մատվեյ Դուբասով, Տրիպոլյան տրագեդիա, Երևան, Հայպետհրատ, 1940, 146 էջ։
  • Միխայիլ Զոշչենկո, Պատմվածքներ Լենինի մասին, Երևան, Հայպետհրատ, 1940, 52 էջ։ Թարգմանության հեղինակակից Հայրապետ Հայրապետյան։
  • Պյոտր Պավլենկո, Արևելքում (վեպ), Երևան, Հայպետհրատ, 1940, 531 էջ։
  • Լեոն Օստրովեր, Գիշերը ծովածոցում, Երևան, Հայպետհրատ, 1941, 60 էջ։
  • Միխայիլ Լերմոնտով, Ընտիր երկեր 2 հատորով, հատոր 1, Բանաստեղծություններ, պոեմներ (մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1941, 261 էջ։
  • Վլադիմիր Շմերլինգ, Կոտովսկի, Երևան, Հայպետհրատ, 1941, 160 էջ։
  • Հաղթանակի կամքը (պատմվածքների ժողովածու, թարգմանության հեղինակակից Վ. Ավագյան), Երևան, Հայպետհրատ, 1942, 68 էջ։
  • Սպիտակ ֆինների դեմ մղած մարտերի հերոսները (գեղարվեստական ակնարկներ), ժողովածու 1, Երևան, Հայպետհրատ, 1940, 148 էջ։
  • Ֆեոդոր Պանֆերով, Սեփական աչքերով (վիպակ), Երևան, Հայպետհրատ, 1942, 112 էջ։
  • Ստեփան Ցվայգ, Ընտիր նովելներ (գրքի մեջ մտնող «Երկյուղ» գործը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1942, 409 էջ։
  • Սեմ. Նարինյանի, Վրիժառուները (վիպակ), Երևան, Հայպետհրատ, 1942, 82 էջ։
  • Պ. Դավիդով, Ռազմական հուշեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1942։
  • Վալենտին Լոսև, Կրասնայա Գորկա (վիպակ), Երևան, Հայպետհրատ, 1942, 125 էջ։
  • Միխայիլ Կոտով, Վլադիրմիր Լյասկովսկի, Անմահություն (պատմվածք), Երևան, Հայպետհրատ, 1942, 52 էջ։
  • Կոստանտին Սիմոնով, Քեզ հետ և առանց քեզ (լիրիկական օրագիր), Երևան, Հայպետհրատ, 1943, 58 էջ։
  • Բորիս Գորբատով, Չնվաճվածները (վիպակ), Երևան, Հայպետհրատ, 1944, 167 էջ։
  • Էլմար Գրին, Կարմիր առագաստը (վիպակ), Երևան, Հայպետհրատ, 1944, 211 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Պատմվածքներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1945, 174 էջ։
  • Հովհաննես Իսակով, ՍՍՌՄ ռազմա-ծովային նավատորմը Հայրենական պատերազմում, Երևան, Հայպետհրատ, 1946, 182 էջ։
  • Վասիլի Գրոսման, Ստալինգրադ (թարգմանության հեղինակակից Հ. Հարությունյան), Երևան, Հայպետհրատ, 1946, 170 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Ընտիր երկեր, (գրքի մեջ մտնող «Ձիու ազգանունը», «Երեխաները», «Մի դեպք», «Վայնկա», «Փախստականը», «Կաշտանկա», «Սպիտակ ճակատով շնիկը» գործերը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1948, 540 էջ։
  • Լև Տոլստոյ, Երկերի ժողովածու 10 հատորով, հատոր 1 (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1948, 690 էջ։
  • Ալեքսանդր Պուշկին, Բանաստեղծություններ։ Պոեմներ։ Կապիտանի աղջիկը (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1949, 366 էջ։
  • Միխայիլ Շոլոխով, Խաղաղ Դոնը (վեպ), 4 հատորով, հատոր 1, Երևան, Հայպետհրատ, 1949, 526 էջ։
  • Մաքսիմ Գորկի, Երկերի ժողովածու 10 հատորով, հատոր 1 (գրքի մեջ մտնող «Կոնովալովը», «Լաստերի վրա», «Պառավ Իզերգիլը», «Ճարմանդների գործը», «Չարաճճին» գործերը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1949, 464 էջ։
  • Միխայիլ Շոլոխով, Խաղաղ Դոնը (վեպ), 4 հատորով, հատոր 2, Երևան, Հայպետհրատ, 1950, 498 էջ։
  • Միխայիլ Շոլոխով, Խաղաղ Դոնը (վեպ), 4 հատորով, հատոր 3, Երևան, Հայպետհրատ, 1950, 544 էջ։
  • Միխայիլ Շոլոխով, Խաղաղ Դոնը (վեպ), 4 հատորով, հատոր 4, Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 616 էջ։
  • Էմմանուիլ Կազակևիչ, Գարունը Օդերի ափին (վեպ), Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 572 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Պատմվածքներ (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1952, 152 էջ։
  • Նիկոլայ Գոգոլ, Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 1, Երևան, Հայպետհրատ, 1953, 484 էջ։
  • Լև Տոլստոյ, Պատմվածքներ (գրքի մեջ մտնող «Երկու հուսար» գործը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1953, 240 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Ընտիր երկեր 3 հատորով, հատոր 1 (գրքի մեջ մտնող «Կաշտանկա», «Երեխաները», «Ձիու ազգանունը», «Մի դեպք», «Վայնկա», «փախստականը» գործերը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1953, 596 էջ։
  • Նիկոլայ Գոգոլ, Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 3, Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 328 էջ։
  • Լև Տոլստոյ, Կենդանիների մասին (գրքի մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 44 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Ընտիր երկեր 3 հատորով, հատոր 2 (գրքի մեջ մտնող «Սպիտակ ճակատով շնիկը» գործը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 515 էջ։
  • Նիկոլայ Գոգոլ, Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 6, Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 552 էջ։
  • Վլադիմիր Օբրուչև, Սաննիկովի երկիրը (գիտաֆանտաստիկ վեպ), Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 327 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Կաշտանկա (պատմվածք), Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 64 էջ։
  • Ալեքսանդր Կուպրին, Պատմվածքներ (թարգմանության հեղինակակից Վ. Միքայելյան), Հայպետհրատ, 1956, 479 էջ։
  • Ա. Կուպրին, Օլեսյա, Երկրի ընդերքում, Մոսկվա հարազատ, Երևան, Հայպետհրատ, 1956։
  • Միխայիլ Լերմոնտով, Պոետի մահը, Երևան, Հայպետհրատ, 1956։
  • Ալեքսանդր Պուշկին, Դուբրովսկի (վեպ), Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 86 էջ։
  • Ալեքսանդր Պուշկին, Երկեր 5 հատորով, հատոր 4, Գեղարվեստական արձակ (գրքի մեջ մտնող «դուբրովսկի« գործը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 499 էջ։
  • Լև Տոլստոյ, Պատմվածքներ (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 72 էջ։
  • Լեոնիդ Լեոնով, Ռուսական անտառը (վեպ), Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 844 էջ։
  • Իվան Բունին, Պատմվածքներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1959, 332 էջ։
  • Նիկոլայ Գոգոլ, Մայիսյան գիշեր (թարգմանեցին Աշ. Փալանջյանն ու Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 276 էջ։
  • Իվան Տուրգենև, Որսորդի հիշատակարանը (թարգմանեցին Ստեփան Զորյանը ու Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 211 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Երկեր 5 հատորով, հատոր 1 (մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 460 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Պատմվածքներ (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 207 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Երկեր 5 հատորով, հատոր 2 (մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 567 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Երկեր 5 հատորով, հատոր 3 (մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 559 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Երկեր 5 հատորով, հատոր 4 (մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1962, 435 էջ։
  • Ֆեոդոր Դոստոևսկի, Ոճիր և պատիժ (վեպ), Երևան, Հայպետհրատ, 1962, 616 էջ։
  • Ժյուլ Վեռն, Երկերի ժողովածու 10 հատորով, հատոր 4 («20.000 լյու ջրի տակ»), Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 515 էջ։
  • Միխայիլ Լերմոնտով, Երկերի ժողովածու 3 հատորով, հատոր 1 (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, «Հայաստան», 1965, 451 էջ։
  • Հեքիաթներ, պատմվածքներ, ոտանավորներ մանկապարտեզների համար (մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, «Լույս», 1967, 238 էջ։
  • Ալեքսանդր Պուշկին, Արձակ էջեր (գրքի մեջ մտնող «Դուբրովսկի» գործը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, «Հայաստան», 1967, 372 էջ։
  • Ա. Կուպրին, Պատմվածքներ (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, «Հայաստան», 1968, 312 էջ։
  • Միխայիլ Կոտով, Վլադիմիր Լյասկովսկի, Անմահություն (պատմվածք), Երևան, «Հայաստան», 1970, 64 էջ։
  • Անտոն Չեխով, Ընտիր պատմվածքներ (գրքի մեջ մտնող պատմվածքների մի մասը թարգմանել է Հ. Մազմանյանը), Երևան, «Հայաստան», 1973, 592 էջ։

Ծանոթագրություններ Խմբագրել

  1. Գրական տեղեկատու։ Երևան: «Սովետական գրող»։ 1986։ էջ 348 
  2. «Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, գլխավոր խմբագիր՝ Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, Երևան, 2007։