Հակոբ Սալախյան

հայ գրականագետ

Հակոբ Նշանի Սալախյան (սեպտեմբերի 1, 1922(1922-09-01), Խարկով, Ուկրաինական ԽՍՀ - սեպտեմբերի 1, 1969(1969-09-01), Մոսկվա, ԽՍՀՄ), հայ գրականագետ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ (1948)։

Հակոբ Սալախյան
Ծնվել էսեպտեմբերի 1, 1922(1922-09-01)
Խարկով, Ուկրաինական ԽՍՀ
Մահացել էսեպտեմբերի 1, 1969(1969-09-01) (47 տարեկան)
Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ
Մասնագիտությունգրականագետ և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Երևանի պետական համալսարան, Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա, ՀԳՄ, Հայֆիլմ, Լիտերատուրնայա գազետա, Դրուժբա նարոդով և Ռուսաստանի պետական ծառայության ակադեմիա
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն
Ալմա մատերԵՊՀ ռուս բանասիրության ֆակուլտետ և Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան (1947)
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների թեկնածու
Տիրապետում է լեզուներինհայերեն
ԿուսակցությունԽՄԿԿ

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է Խարկով քաղաքում։ Ավարտել է Խարկովի հայկական միջնակարգ դպրոցը, 1944 թվականին՝ Երևանի համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետի ռուսաց լեզվի և գրականության բաժինը։

1944-1947 թվականներին սովորել է Լենինգրադի համալսարանի ասպիրանտուրայում։ 1947 թվականին «Լև Տոլստոյի վաղ շրջանի գեղագիտական հայացքները» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան։ 1948-1958 թվականներին դասախոսել է Երևանի համալսարանում և կոնսերվատորիայում։ 1954-1958 թվականներին եղել է Հայաստանի գրողների միության վարչության երկրորդ քարտուղար, «Հայֆիլմ» կինոստուդիայի սցենարական բաժնի վարիչ, «Լիտերատուրնայա գազետա» թերթի Հայաստանի սեփական թղթակից, 1959-1969 թվականներին՝ «Դրուժբա նարոդով» (Մոսկվա) ամսագրի խմբագրի տեղակալ։

Ռուս գրականության պատմություն է դասավանդել ՍՄԿԿ Կենտկոմին կից հասարակական գիտությունների ակադեմիայում։ 1952-ին լույս է տեսել Սալախյանի «Ն․ Վ․ Գոգոլ․ քննադատական կենսագրական ակնարկ» գիրքը, 1957-ին՝ «Եղիշե Չարենց»՝ բանաստեղծի կենսագրության և ստեղծագործության մասին առաջին ամբողջական մենագրությունը։ Գրականագիտական խոր վերլուծություններով է գրված Տ․ Շևչենկոյի կյանքի ու գործունեության վերաբերյալ «Զինված մարգարեն» (1964) աշխատությունը։ Սալախյան առաջաբաններ է գրել Հ․ Պարոնյանի, Գ․ Զոհրապի, Հ․ Հակոբյանի ռուս. հրատարակությունների համար։ ԽՄԿԿ անդամ 1948 թվականից։

Ռուսերեն լույս են տեսել «Եղիշե Չարենց» (Երևան, 1956, Մոսկվա, 1958), «Հինավուրցը և երիտասարդը» (Մոսկվա, 1971) գրքերը։ Մահացել է Մոսկվայում[1]։ ԽՄԿԿ անդամ՝ 1948-ից։

Մատենագիտություն խմբագրել

  • Ն. Վ. Գոգոլ (քննադատական-կենսագրական ակնարկ), Երևան, Հայպետհրատ, 1952, 114 էջ։
  • Եղիշե Չարենց, Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 204 էջ։
  • Սովետահայ գրականության պատմություն, հատոր 2 (1917-1941, հատորի «Եղիշե Չարենց» գլուխը գրել է Հ. Սալախյանը), Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1961, 800 էջ։
  • Զինված մարգարեն (Տ. Գ. Շևչենկոյի կյանքն ու գրական գործունեությունը), Երևան, Հայպետհրատ, 1964, 233 էջ։
  • Ժամանակիդ շունչը դարձիր, Երևան, «Հայաստան», 1967, 168 էջ։
  • Դասականներ և ժամանակակիցներ, Երևան, «Հայաստան», 1971, 596 էջ։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ 469-470.
 Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հակոբ Սալախյան» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 10, էջ 115