Կրուշևո
Կրուշևո (մակեդոներեն՝ Крушево), քաղաք Հյուսիսային Մակեդոնիայի Հանրապետության հարավ-արևմուտքում։ Հանդիսանում է համանուն համայնքի վարչական կենտրոնը։ Կրուշևոն Մակեդոնիայի ամենաբարձր տեղակայված քաղաքն է. այն գտնվում է ծովի մակարդակից 1350 մ բարձրության վրա[1]։
Քաղաք | |||||
---|---|---|---|---|---|
Կրուշևո | |||||
մակեդոներեն՝ Крушево | |||||
| |||||
Երկիր | Հյուսիսային Մակեդոնիա | ||||
Շրջան | Պալագոնիայի շրջան | ||||
Համայնք | Կրուշևոյի համայնք | ||||
Առաջին հիշատակում | 1467 (1467/68) | ||||
ԲԾՄ | 1350 մ | ||||
Խոսվող լեզուներ | մակեդոներեն | ||||
Բնակչություն | 5507 մարդ (2002) | ||||
Ժամային գոտի | UTC+1, ամառը UTC+2 | ||||
Հեռախոսային կոդ | (+389) 048 | ||||
Փոստային ինդեքս | 7550 | ||||
Փոստային դասիչ | 7550 | ||||
Ավտոմոբիլային կոդ | ПП (PP) | ||||
Պաշտոնական կայք | krusevo.gov.mk | ||||
| |||||
Պատմություն խմբագրել
Կրուշևոն եղել է Բյուզանդական կայսրության կազմում։ 1395 թվականին ընկել է Օսմանյան կայսրության տիրապետության տակ։ ХІX դարի 60-ական թվականներին քաղաքում հիմնվում է բուլղարական եկեղեցական համայնքն ու արական դպրոցը[2]։ Հետագայում բացվում է բուլղարական իգական դպրոց[3]։ 1876 թվականին բացվում է ռումինական արական դպրոցը, իսկ 1879 թվականին՝ ռումինական իգական դպրոցը։ 20-րդ դարի սկզբում Կրուշևոն փոքր քաղաք էր, որն ուներ բազմազգ բնակչություն։ Այնտեղ բնակվում էին 4,950 բուլղարացիներ, 4,000 առումիններ և 400 քրիստոնյա ալբանացիներ՝ համաձայն բուլղարացի արխարհագրագետ Վասիլ Կանչովի հաղորդած տվյալների[4]։ Իլինդենյան ապստամբության ժամանակ՝ 1903 թվականին, Կրուշևոն դառնում է Կրուշևոյի Հանրապետության մայրաքաղաքը։ 1929-1941 թվականներին Կրուշևոն եղել է Հարավսլավիայի Թագավորության Վարդարի բանովինայի կազմում։
Տեսարժան վայրեր խմբագրել
- Մակեդոնիում,
- Իլինդենյան ապստամբության ու Կրուշևոյի Հանրապետության թանգարան,
- Ազգային-ազատագրական պատերազմի թանգարան,
- "Նիկոլա Մարտինովսկի" պատկերասրահ։
Բնակչություն խմբագրել
- Մակեդոնացիներ — 4273 (80,17 %),
- Առումիններ — 1020 (19,14 %),
- Սերբեր — 26 (0,48 %),
- Այլ — 11 (0,21 %)։
Բնակչության մեծ մասը (5,275 մարդ կամ 99.0%) ուղղափառ քրիստոնյաներ են։
Կրուշևոյում ծնված անձինք խմբագրել
- Նիկոլա Կարև (1877—1905), հեղափոխական,
- Կոնստանտին Կոնստանտե (1880—1964), ռումինացի հրապարակախոս, գրող, դիվանագետ,
- Ալեքսանդրոս Սվոլոս (հունարեն՝ Αλέξανδρος Σβώλος, 1892-1956), հույն փաստաբան, ազգային ազատագրության կոմիտեի նախագահ 1944 թվականին Հունական ազատագրական բանակի կողմից ազատագրված տարածքներում,
- Մելպոմենա Կրնիչևա (1900—1964), բուլղարացի հեղափոխական,
- Ալեքսանդր Մատկովսկի (1922—1992), մակեսոնացի պատմաբան,
- Տակի Ֆիտի (1950), տնտեսագետ և քաղաքական գործիչ, ֆինանսների նախարար, ակադեմիկոս։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Կրուշևոյի մասին travel2macedonia.com.mk կայքում
- ↑ Иванов, Йордан. Българите в Македония, София 1917, с. 333, Ванчев, Йордан. Новобългарската просвета в Македония през Възраждането, София 1982, с. 115
- ↑ Божинов, Воин. Българската просвета в Македония и Одринска Тракия 1878–1913, София 1982, с. 73 (Bozhinov, Voin. Bulgarian Education in Macedonia and Adrianopole Thrace 1878–1913, Sofia 1982, p. 73)
- ↑ Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр.240 (Kanchov, Vasil. Macedonia — ethnography and statistics Sofia, 1900, p. 39-53).