Կրաշենկա
Կրաշենկա, սլավոնական ժողովուրդների մոտ Զատկի կամ Հոգեգալստի տոնի համար ձվերի ներկման հիմնական տեսակներից մեկը պիսանկայի հետ միասին (երբեմն կրաշենկա ռուսները կոչում են ընդհանրապես բոլոր ներկված ձվերը)։
Ավանդական տեխնոլոգիա խմբագրել
Կրաշենկա պատրաստելու ավանդական տեխնոլոգիան բավականին պարզ է պիսանկայի համեմատությամբ։ Կրաշենկայի դեպքում կարիք չկա մոմ, հատուկ ներկեր կամ խոզանակ օգտագործելու։ Կրաշենկա ստանալու համար ձուն խաշում են սոխի կեղևների հետ միասին, որից հետո այն ձեռք է բերում դեղնա-շագանակագույն երանգ՝ տարբեր ինտենսիվություններով։ Երբեմն մաղադանոսի տերևները կապվում են ձվի վրա, որոնք ձվի կճեպի վրա թողնում են բաց գույնի հետքեր։ Ամենից հաճախ Զատկի ձվերը ներկվում են կարմիր, որը սիրո և հավերժական կյանքի խորհրդանիշ։ Սեմիկի և Հոգեգալստի, երբեմն նաև Համբարձման տոնի ժամանակ ձվերը ներկվել են դեղին կամ դեղնականաչ[1]՝ օգտագործելով կեչու տերևներ։
20-րդ դարում Զատկի ձվերը սկսել են ներկել արդյունաբերական տարբեր ներկերով։
Բնական ներկանյութեր խմբագրել
Ի սկզբանե Զատկի ձվերը ներկել են կարմիր։ Սակայն ներկայում կարող են ներկվել տարբեր գույների։ Օգտագործելով բույսերի թուրմեր՝ կարելի է ստանալ հետևյալ գույները.
- կարմրաշագանակագույն – սոխի կեղև
- վարդագույն – ճակնդեղի հյութ
- դեղին – եղևնու տերևներ, երիտասարդ խնձորենու կեղև, վաղենակի ծաղիկներ
- կանաչ – եղինջ, տարեկանի ցողուններ, կուսածաղկի տերևներ
- սև կամ շագանակագույն – կաղնու, լաստենու կեղև, ընկույզի կճեպ
- մանուշակագույն – մուգ փիփերթի թերթեր
Ձու ներկելու համար օգտագործում են նաև ուրց, ուրց, սև թխկու կեղև, մկնասոխ։ Փոխելով լուծույթի խտությունը և ձուն դրա մեջ պահելու ժամանակը՝ կարելի է փոխել գույնի հագեցվածությունը։
Զատկի ներկած ձվերին վերագրվել են պաշտպանիչ հատկություններ[2]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Александров и др., 1999, էջ 637
- ↑ Жайворонок В. В. Знаки української етнокультури. Словник-довідник. — К.: Довіра, 2006. — С. 313-314 // ukrlit.org(ուկր.)
Գրականություն խմբագրել
- Русские / Отв. ред. В. А. Александров, И. В. Власова, Н. С. Полищук. — М.: Наука, 1999. — 725 с. — ISBN 5-88590-309-3
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Яйцо Արխիվացված 2014-04-17 Wayback Machine // Российский Этнографический Музей