Կուժկոտրուկ Վոլգայի
| Կուժկոտրուկ Վոլգայի | |
 Կուժկոտրուկ Վոլգայի | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Գորտնուկածաղկավորներ (Ranunculales) |
| Ընտանիք | Գորտնուկազգիներ (Ranunculaceae) |
| Ենթաընտանիք | Գորտնուկայիններ (Ranunculoideae) |
| Ցեղ | Կուժկոտրուկ (Adonis) |
| Տեսակ | Կուժկոտրուկ Վոլգայի (A. volgensis) |
| Միջազգային անվանում | |
| Adonis volgensis | |
Կուժկոտրուկ Վոլգայի (լատին․՝ Adonis wolgensis), գորտնուկազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
15-30 (50) սմ բարձրությամբ բազմամյա խոտաբույս է։ Տերևները կրկնակի մատնաձև բաժանված են և երկար նշտարաձև գծային մասերով։ Ծաղիկները միայնակ են և ակտինոմորֆ։ 15-20 մմ երկարությամբ պսակաթերթերը դեղին են և երկարավուն[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում աճում է Սևանի (Արտանիշի թերակղզի) և Ապարանի (Չարենցավանի շրջակայք) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Լոկալիտետները երկուսն են, որոնց միջև հեռավորությունը 60 կմ է։ Տեսակը հանդիպում է նաև Հյուսիսարևմտյան և Արևելյան Անդրկովկասում, Թալիշում, Արևմտյան Սիբիրում, Հյուսիսարևելյան Անատոլիայում, Կենտրոնական և Արևելյան (հարավ) Եվրոպայում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է միջին և վերին լեռնային գոտիներում՝ ծովի մակարդակից 1500-2300 մ բարձրությունների վրա, ինչպես նաև լեռնային տափաստաններում և տրագականտուտներում։ Ծաղկում է մայիս-հունիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիսին։ Գեղատեսիլ բույս է՝ արժանի այգեգործության համար բազմացման[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ է։ Հայտի են երկու պոպուլյացիաներ։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 10 կմ²-ից պակաս է։ Արեալը խիստ մասնատված է։ Տեսակին, կապված աճելավայրերի պայմանների փոփոխության հետ, սպառնում է տարածման և բնակության շրջանների կրճատում։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պահպանվում է «Սևան» ազգային պարկի Արտանիշի արգելոցային գոտում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կուժկոտրուկ Վոլգայի» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կուժկոտրուկ Վոլգայի» հոդվածին։ |