Կորեերենի նոր ռոմանականացում
Կորեերենի նոր ռոմանականացում, կորեերեն բառերի` լատինատառ գրության պաշտոնական համակարգ Հարավային Կորեայում։ Ընդունվել է Հարավային Կորեայում 2000 թվականին[1] Մաքքյուն-Ռայշաուերի ռոմանականացման համակարգի փոխարեն։ Կորեերենի ռոմանականացման նոր համակարգն ստեղծվել է Կորեերենի ազգային ակադեմիայի կողմից 1995-2000 թվականներին և չի գործածում դիակրիտիկ նշաններ։ Կարևորվում է ոչ թե բառերի արտասանությունը, այլ գրությունը։ Ռոմանականացման նոր համակարգի ընդունման անհրաժեշտությունը Հարավային Կորեայի մշակույթի ու զբոսաշրջության նախարարությունը բացատրում է համակարգիչներում ու համացանցի դոմեյնային անուններում դիակրիտիկ նշանների գործածության հետ կապված դժվարություններով։
![]() |
Այս էջում կա կորեերեն տեքստ։ Առանց արևելաասիական լեզուների գրերի օժանդակ ծրագրի՝ դուք կարող եք կորեերեն պայմանանշանների փոխարեն տեսնել հարցականներ կամ այլ նշաններ։ |
Առանձնահատկություններ խմբագրել
Նոր ռոմանականացման առանձնահատկություններն են`
- 어 և 으 տառերը գրվում են որպես երկու ձայնավորներից կազմված երկգիր տառեր՝ eo և eu համապատասխանաբար։
- ㅝ տառը գրվում է wo, իսկ ㅢ տառադարձվում է որպես ui։
- ㅅ տառը ձայնավորներից առաջ միշտ գրվում է որպես s, sh չի գործածվում։
- Ի տարբերություն Մաքքյուն-Ռոյսշաուերի ռոմանականացման համակարգի՝ այս դեպքում շնչեղ բաղաձայնները (ㅋ, ㅌ, ㅍ, ㅊ) գրվում են առանց ապաթարցի` k, t, p, ch: Դրանց ոչ շնչեղ տարբերակները (ㄱ, ㄷ, ㅂ, ㅈ) գրվում են անգլերենի այն տառերով, որոնք համապատասխանում են ձայնեղ բաղաձայններին` g, d, b, j։ Սակայն վանկի վերջի այն բոլոր բաղաձայնները, որոնց հաջորդում է ձայնավոր կամ ձայնեղ բաղաձայն, տառադարձվում են որպես k, t, p։ 벽 → byeok, 밖 → bak, 부엌 → bueok (Но։ 벽에 → byeoge, 밖에 → bakke, 부엌에 → bueoke)։
- ㄹ տառը գրվում է r ձայնավորից կամ այլ ㄹ տառից առաջ, իսկ մյուս դեպքերում գրվում է l. 리을 → rieul, 철원 → Cheorwon, 울릉도 → Ulleungdo, 발해 → Balhae։ Ե՛վ Մաքքյուն-Ռոյսշաուերի ռոմանականացման համակարգում, և՛ նոր ռոմանականացման համակարգում ㄴ գրվում է l այն դեպքում, երբ ռնգային չէ. 전라북도 → Jeollabuk-do։
Գոյություն ունեն նաև մի շարք բացառություններ։
Այլ կանոններ՝
- Նույնագիր բառերի տարբերակման համար այդ բառերի վանկերի միջև կարող է դրվել գծիկ՝ 장음 → jang-eum, 잔금 → jan-geum։ Սակայն կետը պաշտոնական կանոնների ցանկում ընդգրկված չէ։
- Գծիկը նաև գործածվում է վանկի ավարտը նշելու համար, որպեսզի խուսափեն տարակարծություններից, օրինակ՝ 없었습니다 → eobs-eoss-seubnida, 외국어 → oegug-eo, 애오개 → Ae-ogae։
- Գծիկը կարող է բաժանել նաև կորեական հատուկ անունների հիմնական բաղադրիչները. 강홍립 → Gang Hongrip, Gang Hong-rip, 한복남 → Han Boknam կամ Han Bok-nam։
- Երկրի վարչական բաժանման միավորներ նշանակող մասնիկները հատուկ անունից բաժանվում են գծիկով՝ 강원도 → Gangwon-do։
- Տառադարձման ժամանակ կարելի է բաց թողնել որոշ տերմիններ, օրինակ՝ «시, 군, 읍»։ 평창군 → Pyeongchang-gun կամ Pyeongchang, 평창읍 → Pyeongchang-eup կամ Pyeongchang։
- Սակայն աշխարհագրական օբյեկտների ու մշակութային կառույցների անվանումները գրվում են միասին. 설악산 → Seoraksan (այստեղ 설악 — լեռան անուն է, իսկ 산 թարգմանվում է որպես «լեռ»), 해인사 → Haeinsa (해인 — անվանում, 사 — տաճար)։
- Հատուկ անունները գրվում են մեծատառով։
Տառադարձման կանոնները խմբագրել
Ձայնավորներ խմբագրել
Հանգուլ | ㅏ | ㅐ | ㅑ | ㅒ | ㅓ | ㅔ | ㅕ | ㅖ | ㅗ | ㅘ | ㅙ | ㅚ | ㅛ | ㅜ | ㅝ | ㅞ | ㅟ | ㅠ | ㅡ | ㅢ | ㅣ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ռոմանականացում | a | ae | ya | yae | eo | e | yeo | ye | o | wa | wae | oe | yo | u | wo | we | wi | yu | eu | ui | i |
Բաղաձայններ խմբագրել
Հանգուլ | ㄱ | ㄲ | ㄴ | ㄷ | ㄸ | ㄹ | ㅁ | ㅂ | ㅃ | ㅅ | ㅆ | ㅇ | ㅈ | ㅉ | ㅊ | ㅋ | ㅌ | ㅍ | ㅎ | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ռոմանականացում | Սկզբնատառ | g | kk | n | d | tt | r | m | b | pp | s | ss | - | j | jj | ch | k | t | p | h |
Բառավերջի տառ | k | k | n | t | - | l | m | p | - | t | t | ng | t | - | t | k | t | p | t |
Բաղաձայնները փոփոխության են ենթարկվում նաև հաջորդ հնչյունի ազդեցությամբ, օրինակ՝ Hanguk → Hangug-eo։ Կարևոր փոփոխություներն ընդգծված են։
հաջորդ սկզբնատառ → | ㅇ | ㄱ | ㄴ | ㄷ | ㄹ | ㅁ | ㅂ | ㅅ | ㅈ | ㅊ | ㅋ | ㅌ | ㅍ | ㅎ | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
նախորդ բառի վերջին տառը ↓ | g | n | d | r | m | b | s | j | ch | k | t | p | h | ||
ㄱ | k | g | kg | ngn | kd | ngn | ngm | kb | ks | kj | kch | k-k | kt | kp | kh, k |
ㄴ | n | n | n-g | nn | nd | ll, nn | nm | nb | ns | nj | nch | nk | nt | np | nh |
ㄷ | t | d, j | tg | nn | td | nn | nm | tb | ts | tj | tch | tk | t-t | tp | th, t, ch |
ㄹ | l | r | lg | ll, nn | ld | ll | lm | lb | ls | lj | lch | lk | lt | lp | lh |
ㅁ | m | m | mg | mn | md | mn | mm | mb | ms | mj | mch | mk | mt | mp | mh |
ㅂ | p | b | pg | mn | pd | mn | mm | pb | ps | pj | pch | pk | pt | p-p | ph, p |
ㅇ | ng | ng- | ngg | ngn | ngd | ngn | ngm | ngb | ngs | ngj | ngch | ngk | ngt | ngp | ngh |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Romanization of Korean»։ Korea.net։ Ministry of Culture & Tourism։ July 2000։ Արխիվացված է օրիգինալից 16 September 2007-ին։ Վերցված է 9 May 2007
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Romanization of Korean — The National Institute of The Korean Language Archived 2014-11-04 at the Wayback Machine. (անգլ.)
- Online Revised Romanization Input Method Editor (անգլ.)
- software online: lexilogos words' converter Hangeul > Latin alphabet (անգլ.)
- Culture Ministry sets guideline for Romanizing Korean names (անգլ.)