Կոնստանտին Տրուտովսկի

Կոնստանտին Տրուտովսկի; ռուս.՝ Константин Трутовский
Ծնվել է	հունվարի 28 (փետրվարի 9), 1826
Ծննդավայր	Կուրսկ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	մարտի 17 (29), 1893 (67 տարեկան)
Մահվան վայր	Կուրսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Կրթություն	Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա
Մասնագիտություն	ճարտարագետ և նկարիչ
Ոճ	ռեալիզմ
Ժանր	ժանրային նկարչություն
	Konstantin Trutovsky Վիքիպահեստում

Կոնստանտին Ալեքսանդրովիչ Տրուտովսկի (ռուս.՝ Константин Александрович Трутовский, 28 հունվարի (9 փետրվարի), 1826, Կուրսկ, Ռուսական կայսրություն – 17 (29) մարտի, 1893, Յակովլևկա, Օբոյանի գավառ, Կուրսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն), ռուս ժանրային գեղանկարիչ, Նիկոլայ Գոգոլի, Միխայիլ Լերմոնտովի, Իվան Կռիլովի ստեղծագործությունների նկարազարդող^[2]^[3]^[4], Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիայի ակադեմիկոս^[5]^[6], Ջրանկարիչների բելգիական թագավորական միության անդամ^[7]։

Կոնստանտին Տրուտովսկին Ֆեոդոր Դոստոևսկու առաջին հայտնի դիմանկարի հեղինակն է. վերջինս Տրուտովսկուց երկու տարի առաջ^[8] ավարտել էր Գլխավոր ինժեներական ուսումնարանի սպայական դասընթացները^[9]^[10] փոխ-տեղակալի կոչումով^[11]։

Կենսագրություն Խմբագրել

«Ֆեոդոր Դոստոևսկու դիմանկարը» (1847), թուղթ, իտալական մատիտ — Գրականության պետական թանգարան

Կոնստանտին Տրուտովսկին ծնվել է 1826 թվականի հունվարի 28-ին (նոր տոմարով՝ փետրվարի 9-ին) Կուրսկում։

Նախնական կրթությունն ստանալով Խարկովի ուսումնական հաստատություններից մեկում՝ 1839 թվականին տեղափոխվել է Սանկտ Պետերբուրգ^[12], որտեղ սովորել է Նիկոլաևյան ինժեներական ուսումնարանում^[9]^[10]՝ այդ ժամանակ արդեն մեծ սեր ցուցաբերելով արվեստի նկատմամբ։

1845 թվականին ավարտելով այդ ուսումնական հաստատության դասընթացն ու սպայական դասընթացները^[8]՝ թողնվել է այնտեղ որպես դասուսույց և սկսել է հաճախել դասերի Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիայում, որտեղ աշակերտել է Ֆեոդոր Բրունիին և պատրաստվել է դառնալ պատմական գեղանկարիչ, թեև ավելի մեծ ձգտում է ունեցել դեպի ժանրային գեղանկարչությունը։

1849 թվականին մեկնել է հայրենի կալվածք, որտեղ ժողովրդի կենցաղն այնպիսի խոր տպավորություն է թողել նրա վրա, որ դարձել է նրա հետագա աշխատանքների հիմնական թեման։ Շուտով նա թոշակի է անցել և բնակություն հաստատել գյուղում և միայն երբեմն մեկնել Մոսկվա ու Սանկտ Պետերբուրգ՝ տանելով իր նկարները։

1861 թվականին «Շուրջպար Մալոռոսիայում» (ռուս.՝ «Хоровод в Малороссии», պահվում է Տրետյակովյան պատկերասրահում) նկարի համար Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիայի կողմից արժանացել է ակադեմիկոսի կոչման։ 1871 թվականից մինչև 1881 թվականը Տրուտովսկին՝ որպես տեսուչ, ծառայել է Մոսկվայի գեղանկարչության և քանդակագործության ուսումնարանում, ապա կրկին ապրել ու աշխատել է իր կալվածքում։

Կոնստանտին Տրուտովսկին ստեղծել է մեծ թվով նկարներ, ջրանկարներ ու մատիտանկարներ։ Ուկրաինական հասարակ ժողովրդի կյանքի տեսարաներից բացի նա պատկերել է մանր կալվածատերերի կյանքը՝ իր այդ աշխատանքներում ցուցաբերելով իր դիտողականությունը, սրամտությունն ու պոետական զգացումը։ Սակայն նկարչական ոչ պատշաճ պատրաստվածությունն ու շտապողականությունը հաճախ նվազեցնում են լավ մտահղացված ու կատարված աշխատանքները, որոնցից կարելի է նշել «Ծեսերգեր Մալոռոսիայում» (ռուս.՝ «Колядки в Малороссии», Տրետյակովյան պատկերասրահ), «Աշխատանքի ժամին» (ռուս.՝ «В рабочую пору», գտնվում է Մոսկվայում՝ Կոզմա Սոլդատյոնկովի հավաքածուում), «Սորոչինյան տոնավաճառ» (ռուս.՝ «Сорочинская ярмарка»), «Ժամադրություն» և «Կալվածատեր քաղաքական գործիչներ» նկարներն ու «Ճաշից հետո, ամառային ժամանակ» (ռուս.՝ «После обеда, в летнюю пору») և «Բարերարներ» («Благодетели», Տրետյակովյան պատկերասրահ) ջրանկարները^[13]։

Կոնստանտին Տրուտովսկին մահացել է 1893 թվականի մարտի 27-ին (նոր տոմարով՝ մարտի 29) Յակովլևկա հայրենի կալվածքում։ Թաղվել է Օբոյանի Բոգորոդիցկի-Զնամենսկի արական վանքում, որ ամբողջովին ավերվել է բոլշևիկների կողմից 1924 թվականին^[14]։

Ընտանիք Խմբագրել

Կոնստանտին Տրուտովսկին ամուսնացած է եղել հայտնի քննադատ և հասարակական գործիչ Սերգեյ Ակսակովի զարմուհու՝ Սոֆյա Ալեքսեևնա Սամբուրսկայայի հետ։ Նրա որդին՝ Վլադիմիր Կոնստանտինովիչը (1862-1930), եղել է արվեստաբան, դրամագետ, Մոսկվայի հնագիտական միության քարտուղար^[15], ամուսնացած է եղել սուրբ Սերաֆիմ Սարովսկու զարմուհու՝ Ալեքսանդրա Վլադիմիրովնա Մոշնինայի հետ և ունեցել է երկու դուստր՝ Նադինն ու Նատաշան։

Պատկերասրահ Խմբագրել

«Շուրջպար Կուրսկի նահանգում» (1860), կտավ, յուղաներկ, Տրետյակովյան պատկերասրահ
«Դրամահավաք եկեղեցու համար» (1863), կտավ, յուղաներկ, Զապորոժիեի մարզային պատկերասրահ
«Колядки в Малороссии» (նախքան 1864), կտավ, յուղաներկ, Ռուսական պետական թանգարան
«Խոտանոցում» (1872), կտավ, յուղաներկ, Տյումենի կերպարվեստի մարզային թանգարան
«Քաղաքացի ճանապարհորդներին առաջարկում են մրգեր ճամփեզրին» (1873), կտավ, յուղաներկ, մասնավոր հավաքածու
«Գյուղական ուսուցչուհի» (1883), կտավ, յուղաներկ, Թաթարստանի հանրապետության կերպարվեստի պետական թանգարան
«Բքի ժամանակ» (1887), կտավ, յուղաներկ, մասնավոր հավաքածու
«Շուկա գավառում» (նախքան 1893), կտավ, յուղաներկ, Տրետյակովյան պատկերասրահ
«Հագցնում են ծաղկեպսակ» (նախքան 1893), կտավ, յուղաներկ, Խարկովի պատկերասրահ
«Տեսարան ջրհորի մոտ» (նախքան 1893), կտավ, յուղաներկ, Ց. Սամպիլովի անվան հանրապետական պատկերասրահ

Ծանոթագրություններ Խմբագրել

↑ Трутовский Константин Александрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Гл. ред. Мануйлов В. А., Редкол.: Андроников И. Л., Базанов В. Г., Бушмин А. С., Вацуро В. Э., Жданов В. В., Храпченко М. Б. Лермонтовская энциклопедия. — М.: Советская Энциклопедия, 1981. — 746 с. — (АН СССР. Институт русской литературы: Пушкинский дом). — 150 000 экз.
↑ Ровинский Д. А. Словарь граверовъ // Подробный словарь русских гравёров 16-19 вв = Подробный словарь русскихъ граверовъ XIV - XIX вв.. — Санкт-Петербург: Императорская Академия наук, 1895. — Т. II. — С. 512. — 581 с.
↑ Гришина Надежда 9 февраля - день рождения К. А. Трутовского(ռուս.) // Новости Радищевского музея. — Саратов: ФГУК «Саратовский государственный художественный музей имени А. Н. Радищева», 2009. — В. от 9 февраля.
↑ Кондаков С. Н. Живописцы // Список русских художников к юбилейному справочнику Императорской Академии Художеств = Списокъ русскихъ художниковъ къ юбилейному справочнику Императорской Академіи Художествъ. — Санкт-Петербург: Императорская Академия художеств, 1914. — Т. II. — С. 200. — 453 с.
↑ Трутовский Константин Александрович // Тихоходки — Ульяново. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — С. 274. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 26).
↑ Булгаков Ф. И. Трутовскiй, Константинъ Александровичъ // Наши художники. Живописцы, скульпторы, мозаичисты, гравёры и медальеры на Академических выставках последнего 25-тилетия.. — СПб.: Типография А. С. Суворина, 1890. — Т. II (Л — Я). — С. 210-215. — 298 с.
↑ ^8,0 ^8,1 Максимовский М. С. Список бывших воспитанников Главного Инженерного училища по годам выпусков (в 1845 году) // Исторический очерк развития Главного Инженерного училища, 1819-1869 = Историческiй очеркъ развитiя Главнаго Инженернаго Училища, 1819-1869. — Санкт-Петербург: Типография Императорской Академии наук, 1869. — С. 105. — 183 с.
↑ ^9,0 ^9,1 Максимовский М. С. От начала царствования Императора Николая I до подчинения Николаевской Инженерной академии и училища непосредственно Главному Инженерному управлению (1825-1863) // Исторический очерк развития Главного Инженерного училища, 1819-1869 = Историческiй очеркъ развитiя Главнаго Инженернаго Училища, 1819-1869. — Санкт-Петербург: Типография Императорской Академии наук, 1869. — С. I, 93. — 183 с.
↑ ^10,0 ^10,1 22 февраля (6 марта) 1855 Указом императора Александра II Главное Инженерное училище, в честь основателя Императора Николая I переименовано в Николаевское Инженерное училище [1], [2].
↑ Максимовский М. С. Список бывших воспитанников Главного Инженерного училища по годам выпусков (в 1843 году) // Исторический очерк развития Главного Инженерного училища, 1819-1869 = Историческiй очеркъ развитiя Главнаго Инженернаго Училища, 1819-1869. — Санкт-Петербург: Типография Императорской Академии наук, 1869. — С. 101. — 183 с.
↑ Шахов Н. Ф. Трутовский Константин Александрович (1826 — 1893) // Гордость земли курской. Сборник очерков о знаменитых земляках / Сост. Шехирев М. Ф.. — Курск: Редакционно-издательский отдел Курского ЦНТИ, 1991. — 1000 экз.
↑ Трутовскiй // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах = Энциклопедическій словарь / под редакцией К. К. Арсеньева и Ф. Ф. Петрушевского. — Санкт-Петербург: Ф.А. Брокгауз (Лейпциг), И.А. Ефрон (Санкт-Петербург), 1902. — Т. XXXIV «Трумпъ—Углеродистый кальцiй». — С. 8. — 482, [4] с. : ил с.
↑ Токмаков Павел Известные личности в Обоянском монастыре.(ռուս.) // «Курские епархиальные ведомости» : ежемесячная газета. —Курск, 2010. — В. от декабря 2010.
↑ «Трутовские: Константин Александрович (1826-1893) – художник, академик живописи; его сын Владимир Константинович (1862-1930) - искусствовед, нумизмат, секретарь Московского археологического общества»։ Номер фонда: 890. Количество единиц хранения: 335. (ռուսերեն)։ Российский государственный архив литературы и искусства։ Крайние даты документов: 1852 - 1921 гг.։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-09-23-ին։ Վերցված է 2012-06-02

Գրականություն Խմբագրել

Edward Strachan, Roy Bolton Konstantin Alexandrovich Trutovsky // Россия и Европа в девятнадцатом веке = Russia & Europe in the Nineteenth Century. — London: Sphinx Fine Art, 2008. — P. 92. — 242 p. — ISBN 978-1-907200-02-1
Верещагина А. Г. Трутовский Константин Александрович (1826 - 1893) - живописец-жанрист. // Русское искусство. Очерки о жизни и творчестве художников середины XIX века / Под редакцией А. И. Леонова. — М.: Искусство, 1958. — 780 с.
Новицкий А. П. Передвижники и их влияние на русское искусство = Передвижники и влiянiе ихъ на русское искусство. — М.: Издание книжного магазина Гроссмана и Кнебель, 1897. — С. 43. — 176 с.
А.Артюхова. Константин Трутовский - иллюстратор. Киев, 1929. (На украинском языке).

Արտաքին հղումներ Խմբագրել

Жизнь и творчество К.А Трутовского на портале ″Воскресный день″
Константин Трутовский. Набор открыток. Киев, 1976.
Академик за «Хоровод...»(ռուս.) // «Курская правда» : Областная общественно-политическая газета. — Курск: АУКО «Редакция газеты «Курская правда», 2011. — В. от 25 февраля.
«К. А. Трутовский в Энциклопедии живописи и графики Art-каталог» (ռուսերեն)։ Վերցված է 2012-06-03
«Трутовский Константин Александрович на сайте АртРу.инфо» (ռուսերեն)։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-09-23-ին։ Վերցված է 2012-05-31
«Трутовский Константин Александрович на сайте «Русская живопись»» (ռուսերեն)։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-09-23-ին։ Վերցված է 2012-06-02
Составитель Гойзман Ш. Р.։ «Трутовский Константин Александрович в Малай Курской Энциклопедии» (ռուսերեն)։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-09-23-ին։ Վերցված է 2012-06-03
Степанов Владимир Его картины знал народ(ռուս.) // «Курская правда» : Областная общественно-политическая газета. — Курск: АУКО «Редакция газеты «Курская правда», 2006. — В. от 6 апреля. — № 262 (23973).

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Կոնստանտին Տրուտովսկի կատեգորիայում։

[_c5c6814ce7b96e43-1] Трутовский Константин Александрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[ЛермЭ-2] Гл. ред. Мануйлов В. А., Редкол.: Андроников И. Л., Базанов В. Г., Бушмин А. С., Вацуро В. Э., Жданов В. В., Храпченко М. Б. Лермонтовская энциклопедия. — М.: Советская Энциклопедия, 1981. — 746 с. — (АН СССР. Институт русской литературы: Пушкинский дом). — 150 000 экз.

[Ровинский-3] Ровинский Д. А. Словарь граверовъ // Подробный словарь русских гравёров 16-19 вв = Подробный словарь русскихъ граверовъ XIV - XIX вв.. — Санкт-Петербург: Императорская Академия наук, 1895. — Т. II. — С. 512. — 581 с.

[Радищев-4] Гришина Надежда 9 февраля - день рождения К. А. Трутовского(ռուս.) // Новости Радищевского музея. — Саратов: ФГУК «Саратовский государственный художественный музей имени А. Н. Радищева», 2009. — В. от 9 февраля.

[Кондаков-5] Кондаков С. Н. Живописцы // Список русских художников к юбилейному справочнику Императорской Академии Художеств = Списокъ русскихъ художниковъ къ юбилейному справочнику Императорской Академіи Художествъ. — Санкт-Петербург: Императорская Академия художеств, 1914. — Т. II. — С. 200. — 453 с.

[БСЭ-6] Трутовский Константин Александрович // Тихоходки — Ульяново. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — С. 274. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 26).

[НХ-7] Булгаков Ф. И. Трутовскiй, Константинъ Александровичъ // Наши художники. Живописцы, скульпторы, мозаичисты, гравёры и медальеры на Академических выставках последнего 25-тилетия.. — СПб.: Типография А. С. Суворина, 1890. — Т. II (Л — Я). — С. 210-215. — 298 с.

[Максимовский1-8] 8,0 ^8,1 Максимовский М. С. Список бывших воспитанников Главного Инженерного училища по годам выпусков (в 1845 году) // Исторический очерк развития Главного Инженерного училища, 1819-1869 = Историческiй очеркъ развитiя Главнаго Инженернаго Училища, 1819-1869. — Санкт-Петербург: Типография Императорской Академии наук, 1869. — С. 105. — 183 с.

[Максимовский3-9] 9,0 ^9,1 Максимовский М. С. От начала царствования Императора Николая I до подчинения Николаевской Инженерной академии и училища непосредственно Главному Инженерному управлению (1825-1863) // Исторический очерк развития Главного Инженерного училища, 1819-1869 = Историческiй очеркъ развитiя Главнаго Инженернаго Училища, 1819-1869. — Санкт-Петербург: Типография Императорской Академии наук, 1869. — С. I, 93. — 183 с.

[Максимовский-10] 10,0 ^10,1 22 февраля (6 марта) 1855 Указом императора Александра II Главное Инженерное училище, в честь основателя Императора Николая I переименовано в Николаевское Инженерное училище [1], [2].

[Максимовский2-11] Максимовский М. С. Список бывших воспитанников Главного Инженерного училища по годам выпусков (в 1843 году) // Исторический очерк развития Главного Инженерного училища, 1819-1869 = Историческiй очеркъ развитiя Главнаго Инженернаго Училища, 1819-1869. — Санкт-Петербург: Типография Императорской Академии наук, 1869. — С. 101. — 183 с.

[ГЗК-12] Шахов Н. Ф. Трутовский Константин Александрович (1826 — 1893) // Гордость земли курской. Сборник очерков о знаменитых земляках / Сост. Шехирев М. Ф.. — Курск: Редакционно-издательский отдел Курского ЦНТИ, 1991. — 1000 экз.

[Брокг-13] Трутовскiй // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах = Энциклопедическій словарь / под редакцией К. К. Арсеньева и Ф. Ф. Петрушевского. — Санкт-Петербург: Ф.А. Брокгауз (Лейпциг), И.А. Ефрон (Санкт-Петербург), 1902. — Т. XXXIV «Трумпъ—Углеродистый кальцiй». — С. 8. — 482, [4] с. : ил с.

[Монаст-14] Токмаков Павел Известные личности в Обоянском монастыре.(ռուս.) // «Курские епархиальные ведомости» : ежемесячная газета. —Курск, 2010. — В. от декабря 2010.

[РГАЛИ-15] «Трутовские: Константин Александрович (1826-1893) – художник, академик живописи; его сын Владимир Константинович (1862-1930) - искусствовед, нумизмат, секретарь Московского археологического общества»։ Номер фонда: 890. Количество единиц хранения: 335. (ռուսերեն)։ Российский государственный архив литературы и искусства։ Крайние даты документов: 1852 - 1921 гг.։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-09-23-ին։ Վերցված է 2012-06-02

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]