Շանբերան
Շանբերան | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||
Antirrhinum
L., (1753)
|
||||||||||
Տիպիկ ներկայացուցիչներ | ||||||||||
Շանբերան խոշոր (Antirrhinum majus) | ||||||||||
|
Շանբերան, (անգլ.՝ Antirrhinum), առյուծաբերան, խլածաղկազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա դեկորատիվ խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 40 տեսակ։ ՀՀ-ում մշակության մեջ՝ 1 տեսակ՝
- Շանբերան խոշոր (A. majus)։
Կենսաբանական նկարագիր խմբագրել
Նշված տեսակը միամյա կամ բազմամյա խոտաբույս է, ցողունի բարձրությունը՝ 30-ից 60 սմ։ Տերևները նշտարաձև են, ծաղիկները՝ խոշոր, երկշուրթ, կարճ ծաղկակոթերով, կարմիր, դեղին կամ սպիտակ։ Սերմերը ձվաձև են, կնճռոտ։ Ծաղկաբույլը հասկանման է, ծաղիկները՝ խոշոր, երկշուրթ, կարճ ծաղկակոթերով, կարմիր, դեղին, սպիտակ և այլն։ Սերմերը մանր են, ձվաձև, կնճռոտ։
Կիրառում խմբագրել
Պարտեզագործության մեջ օգտագործվում են հատկապես խոշոր և վառ ծաղիկներ ունեցող տարատեսակները, գաճաճները՝ ծաղկաթմբերի գազոնների, ծաղկազարդման համար։ Լայնորեն կիրառվում է նաև գենետիկական հետազոտություններում։
Տեսակներ խմբագրել
Հայտնի է Շանբերանի շուրջ 40 տեսակ՝ տարածված Հյուսիսային կիսագնդում։ Հայաստանում մշակվում է խոշոր շանբերանը։
- Antirrhinum australe
- Antirrhinum barrelieri
- Antirrhinum boissieri
- Antirrhinum braun-blanquetii
- Antirrhinum charidemi
- Antirrhinum graniticum
- Antirrhinum grosii
- Antirrhinum hispanicum
- Antirrhinum latifolium
- Antirrhinum lopesianum
- Antirrhinum majus L. [1]
- Antirrhinum meonanthum
- Antirrhinum microphyllum
- Antirrhinum molle
- Antirrhinum onubensis
- Antirrhinum pertegasii
- Antirrhinum pulverulentum
- Antirrhinum rupestre
- Antirrhinum sempervirens
- Antirrhinum siculum
- Antirrhinum spurium
- Antirrhinum valentinum
- Antirrhinum calycinum
- Antirrhinum orontium
- Antirrhinum breviflorum
- Antirrhinum confertiflorum
- Antirrhinum cornutum
- Antirrhinum costatum
- Antirrhinum coulterianum
- Antirrhinum fernandezcasasii
- Antirrhinum filipes
- Antirrhinum kellogii
- Antirrhinum kingii
- Antirrhinum leptaleum
- Antirrhinum multiflorum
- Antirrhinum nuttalianum
- Antirrhinum ovatum
- Antirrhinum subcordatum
- Antirrhinum vexillo-calyculatum
- Antirrhinum virga
- Antirrhinum watsonii
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Rothmaler W. Taxonomische Monographic der Gattung Antirrhinum, B., 1956.
- Sutton, D.A. (1988) A Revision of the Tribe Antirrhineae. Oxford: OUP.
- Rothmaler W. 1956. Taxonomische Monographie der Gattung Antirrhinum. Akademie-Verlag, Berlin, Germany.
- Romo, A.; Stubing, G.; Peris, J. B. (1995). «A new species of Antirrhinum (Scrophulariaceae) from North Morocco». Annales Botanici Fennici. 32: 165–168.
- Albach, D. C.; Meudt, H. M.; Oxelman, B. (2005). «Piecing together the "new" Plantaginaceae». American Journal of Botany. 92 (2): 297–315. doi:10.3732/ajb.92.2.297. PMID 21652407.
- Tolety J, Sane A. Antirrhinum , in Kole C (ed.) Wild Crop Relatives: Genomic and Breeding Resources. Plantation and Ornamental Crops. Springer 2011, pp. 1-14
- A. R. Doaigey, K. J. Harkiss. Application of epidermis characters to the taxonomy of European species of Antirrhinum (Schrophulariaceae). Nordic Journal of Botany. Volume 11, Issue 5, pages 513–524, December 1991. DOI: 10.1111/j.1756-1051.1991.tb01258.x
- Vargas P, JA Rosselló, R Oyama, J Güemes. 2004 Molecular evidence for naturalness of genera in the tribe Antirrhineae (Scrophulariaceae) and three independent evolutionary lineages from the New World and the Old. Plant Syst Evol 249:151–172.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Львиный зев - яркое украшение сада
- The Plant List
- Antirrhinum in Topwalks Արխիվացված 2009-07-06 Wayback Machine
- The Genus Antirrhinum (Snapdragon): A Flowering Plant Model for Evolution and Development
- Antirrhinum majus genetic and phenotypic database
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |