Վիքիպեդիա

Կարո Հալաբյան

հայ ճարտարապետ

Կարո Սիմոնի Հալաբյան (հուլիսի 14 (26), 1897[1], Գանձակ, Ռուսական կայսրություն[1] - հունվարի 5, 1959(1959-01-05)[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2][1]), հայ խորհրդային ճարտարապետ։ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1940)։

Կարո Հալաբյան
Ծնվել էհուլիսի 14 (26), 1897[1]
ԾննդավայրԳանձակ, Ռուսական կայսրություն[1]
Մահացել էհունվարի 5, 1959(1959-01-05)[1] (61 տարեկան)
Վախճանի վայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ[2][1]
Ազգությունհայ
ԿրթությունՆերսիսյան դպրոց (1917)[1] և Վխուտեմաս (1929)[1]
ԱշխատավայրՀԱՊՀ
Ուշագրավ աշխատանքներՌուսաստանի բանակի կենտրոնական ակադեմիական թատրոն և Ժողովրդական տնտեսության նվաճումների ցուցահանդես
Պարգևներ
Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան, «Պատվո նշան» շքանշան, «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ,
և Հայկական ԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ
Կարո Հալաբյան Վիքիդարանում
 Karo Halabyan Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

1917 թվականին ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը, 1929 թվականին Մոսկվայի բարձրագույն գեղարվեստա–տեխնիկական ինստիտուտը։ 1929-1931 թվականներին գլխավորել է «Պետնախագիծ» ինստիտուտը՝ Խորհրդային Հայաստանի առաջին նախագծային հաստատությունը, Միքայել Մազմանյանի և Գևորգ Քոչարի հետ նախագծել բնակելի, վարչական, մշակութային-լուսավորական շենքեր։ Հալաբյանի վաղ շրջանի գործերը կատարված են կոնստրուկտիվիզմի ոգով և արտահայտիչ ծավալատարածական հորինվածքով։ Դրանցում նշմարելի է նորարական միտումների և դասական ճարտարապետական ընդհանուր սկզբունքների ներդաշնակ միասնությունը, որն արտահայտվել է ուշ շրջանի լավագույն աշխատանքներում։

1932 թվականից Հալաբյանի ստեղծագործական, գիտական և հասարակական գործունեությունը ծավալվել է Մոսկվայում։ Հայրենական պատերազմի տարիներին Հալաբյանը ճարտարապետական ակադեմիայի ղեկավար աշխատանքը համատեղել է կարևորագույն արդյունաբերական և պաշտպանական կառույցների քողարկման նախագծման հետ՝ գլխավորելով ակադեմիային առընթեր հատուկ արվեստանոցը։ 1943 թվականին նրա ղեկավարմամբ սկսվել է Վոլգոգրադի վերակառուցման նախագծի մշակումը։ 1936 թվականին ընտրվել է ճարտարապետների Բրիտանական թագավորական ինստիտուտի պատվավոր թղթակից անդամ։ Պարգևատրվել է 2 շքանշաններով։

Ստեղծագործություններ խմբագրել

Նախագծել է Սովետական բանակի թատրոնի շենքը Մոսկվայում (1940), Սոչիի ծովային կայարանը (1950), Մոսկվայի Խիմկի–Խովչինո խոշոր բնակելի զանգվածը (1962)։ Ստեղծել է Կ. Մարքսի, Ս. Շահումյանի, Կամոյի դիմաքանդակները։

Հիշատակ խմբագրել

Կարո Հալաբյանի պատվին անվանակոչվել են փողոցներ Մոսկվայում (Հալաբյան փողոց) և Երևանում (Հալաբյան փողոց)։ 2020 թվականի աշնանը Մոսկվայի Արբատեց պուրակում գտնվող Հալաբյան փողոցում տեղադրվել, իսկ 2021 թվականի ապրիլի 27-ին հանդիսավոր բացվել է Կարո Հալաբյանի հուշարձան[3] (քանդակագործ՝ Գեորգի Ֆրանգուլյան[4], ճարտարապետներ՝ Աշոտ Թաթևոսյան, Անդրեյ Ֆրանգուլյան և Կարինա Դանիելյան)[5]։

Պատկերասրահ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 6. — էջ 46—47.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Union List of Artist Names — 2009.
  3. ↑ «На Соколе скоро откроется памятник Алабяну, несмотря на протесты москвичей»։ газета «Наш Север»։ 2020-10-09։ Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 14 
  4. ↑ «Скульптуры, а не памятники: Георгий Франгулян о московском монументализме»։ РБК։ 2019-06-26։ Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 14 
  5. ↑ https://hy.armradio.am/2021/04/28/%D5%B4%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B4-%D5%A2%D5%A1%D6%81%D5%BE%D5%A5%D5%AC-%D5%A7-%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%B8-%D5%B0%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%A2%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D5%B0%D5%B8/?

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 46)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կարո_Հալաբյան&oldid=8717215» էջից