Կարմիր կամուրջ
Կարմիր կամուրջ, կիսավեր կամուրջ Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանում՝ Հրազդան գետի վրա։ Հանդիսացել է մայրաքաղաքի հնագույն կամուրջը։ «Կարմիր» անվանումը ստացել է կարմիր տուֆից կառուցված լինելու համար։ Հին Երևանի կամուրջներից է, վերակառուցվել է 1679 թվականին՝ երկրաշարժից հետո։ Ուներ 80 մետր երկարություն և 11 մետր բարձրություն։ Կառուցվել է Հրազդանի ձորում՝ 1679 թվականի Երևանի երկրաշարժից քանդված կամրջի տեղում։ Կապել է Երևանի բերդը Արարատյան դաշտին։ Կարմիր կամրջից ոչ հեռու գտնվել են Դալմայի և Սարդարի այգիները, «մալի բազարը»։ 20-րդ դարում կամուրջը փլուզվել է։
 | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Հայաստան[1][2] |
| Տեղանք | Երևան և Կենտրոն վարչական շրջան |
| Տեսակ | կամուրջ |
| Նյութ | տուֆ |
| Հատում է | Հրազդան |
| Կառուցվել է | 1679 |
| Երկարություն | 80 մ |
| Լայնություն | 11 մ |
| Բացման տարեթիվ | 1679 |
| Ժառանգության կարգավիճակ | մշակութային հուշարձան Հայաստանում[2] |
 | |
 | |
Նախկինում դրա վրայով անցնում էին գրաստներ, սայլեր, հետիոտններ ու հեծյալներ։ Ռազմական նպատակների համար կիրառված այս կամուրջը պարբերաբար վերանորոգվել է։ Բազմաթիվ վերանորոգումներից (որոնց հետքերը տեսանելի են կառույցի որմնանցքի վրա) ամենահիմնավորը եղել է 1830 թվականինը։ Կամուրջն ունի կամարավոր բացվածք, որոնցից երկու կենտրոնականները մեծ են, և դրանց միջով հոսում է գետը, իսկ 2-ը փոքր են՝ համեմատաբար բարձրադիր։ Դրանց միջով անցնում են մոտակա հանդամասերը ոռոգող ջրանցքները։
Կարմիր կամուրջը կոչվել է նաև Խոջա-Փիլավի կամուրջ՝ ի պատիվ քանաքեռցի մեծահարուստ բարեգործ Խոջա-Փիլավի, որը ֆինանսավորել էր կամրջի վերանորոգումը, իսկ Կարմիր է կոչվել, որովհետև կառուցված է կարմիր տուֆից։ Այս կամրջով է նախկինում անցել Երևան-Էջմիածին գլխավոր մայրուղին։ Կամրջի տակ՝ ձախ կողմում, պարսկական մզկիթ կա։
Պատկերասրահ Խմբագրել
- կամրջի տեսքը նախկինում
-
-
Համազասպ Սրվանձտյանի գունդն անցնում է Կարմիր կամուրջը:
-
Կարմիր կամուրջ
-
-
- կամրջի մնացորդները այսօր
Աղբյուրներ Խմբագրել
- Հին Երևան
- Կարմիր կամրջի մասին Archived 2013-07-09 at the Wayback Machine.
- Կարմիր կամրջի մասին armgeo.am կայքում Archived 2014-06-16 at the Wayback Machine.
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ GeoNames — 2005.
- ↑ 2,0 2,1 Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.