Կարաչայ-Չերքեզիա
Կարաչայ-Չերքեզական Հանրապետություն (ռուս.՝ Карачаево-Черкесская Республика, կարաչ.-բալկ.՝ Къарачай-Черкес Республика, կաբ.-չերք.՝ Къэрэшей-Шэрджэс Республикэ, աբազերեն՝ Къарча-Черкес Республика, նող․՝ Карашай-Шеркеш Республикасы), Ռուսաստանի Դաշնության սուբյեկտ-հանրապետություն[3], Հյուսիսային Կովկասի դաշնային օկրուգի մասը։
Կարաչայ-Չերքեզական Հանրապետություն ռուս.՝ Карачаево-Черкесская Республика կարաչ.-բալկ.՝ Къарачай-Черкес Республика կաբ.-չերք.՝ Къэрэшей-Шэрджэс Республикэ | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Երկիր | Ռուսաստան | ||||
Մասն է | Հյուսիսկովկասյան դաշնային շրջան և Հարավային դաշնային շրջան | ||||
Հիմն | National Anthem of Karachay-Cherkessia? | ||||
Կարգավիճակ | Հանրապետություն | ||||
Մտնում է | Ռուսաստան[1] | ||||
Վարչկենտրոն | Չերկեսկ | ||||
Օրենսդրական մարմին | People's Assembly of the Karachay-Cherkess Republic? | ||||
Հիմնական լեզու | ռուսերեն, կարաչայ-բալկարերեն, կաբարդա-չերքեզերեն | ||||
Պաշտոնական լեզուներ | ռուսերեն, նողայերեն, կարաչայ-բալկարերեն, կաբարդա-չերքեզերեն և աբազերեն | ||||
Բնակչություն (2010) | 477 859 (73 տեղ) | ||||
Տարածք | 14100 (77 տեղ) | ||||
Հիմնադրված է | 9 հունվարի 1957 թ. թ. | ||||
Սահմանակցում է | Կաբարդա-Բալկարիա, Ստավրոպոլի երկրամաս, Կրասնոդարի երկրամաս, Աբխազիա և Սամեգրելո-Զեմո Սվանեթ | ||||
Ժամային գոտի | MSD?, UTC+3 և Եվրոպա/Մոսկվա[2] | ||||
Փոխարինեց | Karachay-Cherkess Autonomous Oblast? | ||||
ISO 3166-2 կոդ | RU-KC | ||||
Ավտոմոբիլային կոդ | 09 | ||||
kchr.info | |||||
Հիմնադրվել է 1992 թվականի հունվարի 12-ին։
Անվանում
խմբագրելԱնվանումը ստացել է կարաչայ և չերքեզ ժողովուրդների անունից[4]։
Աշխարհագրական դիրք
խմբագրելԱրևմուտքում սահմանակցում է Կրասնոդարի երկրամասին, հյուսիսում՝ Ստավրոպոլի երկրամասին, արևելքում՝ Կաբարդա-Բալկարական Հանրապետությանը, հարավում՝ Վրաստանին և մասամբ ճանաչված Աբխազիայի Հանրապետությանը։
Բնակչություն
խմբագրել- Ազգային կազմը
Կարաչայ-Չերքեզական Հանրապետության ազգային կազմը 2010 թվականի մարդահամարի տվյալներով[5] ունի հետևյալ տեսքը․
Ազգություն | Թվաքանակը, հազ. մարդ | Բաժինը, % |
---|---|---|
Կարաչայներ | 194.3 | 41.0 |
Ռուսներ | 150.0 | 31.6 |
Չերքեզներ | 56.5 | 11.9 |
Աբազներ | 36.9 | 7.8 |
Նողայներ | 15.7 | 3.3 |
Օսեր | 3.1 | 0.7 |
Հայեր | 2.7 | 0.6 |
Ուկրաինացիներ | 2.0 | 0.4 |
Թաթարներ | 1.7 | 0.4 |
Հույներ | 1.3 | 0.3 |
Ադրբեջանցիներ | 1.0 | 0.2 |
Վարչատարածքային բաժանում
խմբագրելԿարաչայ-Չերքեզական Հանրապետությունը բաժանվում է 12 մունիցիպալ կազմավորումների՝ 2 քաղաքային օկրուգների և 10 մունիցիպալ շրջանների։
Քաղաքային օկրուգները և դրանց կենտրոնները․
- I. Չերկեսկի քաղաքային օկրուգ — ք. Չերկեսկ
- II. Կարաչաևսկի քաղաքային օկրուգ — ք. Կարաչաևսկ
Շրջանները և դրանց վարչական կենտրոնները.
- Աբազական շրջան — աուլ Ինժիչ-Չուկուն
- Ադիգե-Խաբլի շրջան — աուլ Ադիգե-Խաբլ
- Զելենչուկսկայայի շրջան — ստ. Զելենչուկսկայա
- Կարաչաևսկի շրջան — ք. Կարաչաևսկ (չի մտնում շրջանի կազմի մեջ)
- Մալի Կարաչայի շրջան — գ. Ուչկեկեն
- Նողայական շրջան — ավ. Էրկեն-Շախար
- Մերձկուբանյան շրջան — ավ. Կավկազսկի
- Ուրուպի շրջան — ստ. Պրեգրադնայա
- Ուստ-Ջեգուտայի շրջան — ք. Ուստ-Ջեգուտա
- Խաբեզի շրջան — աուլ Խաբեզ
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ OKTMO (ռուս.)
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
- ↑ Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրություն. Հոդ. 5, կետ. 1, 2
- ↑ Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».
- ↑ Население по национальности и владению русским языком по субъектам Российской Федерации; gks.ru Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine (ռուս.) /վերցված է 2016-07-02/
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Официальный сайт Карачаево-Черкесской Республики Արխիվացված 2013-01-19 Wayback Machine
- Законодательство Карачаево-Черкесской Республики
- Карачаево-Черкесская Республика в справочнике-каталоге «Вся Россия» Արխիվացված 2010-12-31 Wayback Machine
- Карачаево-Черкесия в фотографиях
- Карачаево-Черкесия на Открытом портале Юга России Արխիվացված 2007-09-26 Wayback Machine
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարաչայ-Չերքեզիա» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 302)։ |