Կարագաթթու

Կարագաթթուն (բութանաթթու)՝ С₃Н₇СООН ալիֆատիկ շարքի հագեցած միահիմն օրգանական թթու է։ Ունի անդուր հոտ և անգույն հեղուկ է։ Լավ լուծվում է ջրում և օրգանական լուծիչներում։ Հայտնի է երկու իզոմերների ձևով՝

• ն-կարագաթթու՝ CH₃CH₂CH₂COOH, և
• իզոկարագաթթու, (CH₃)₂CHCOOH։

Կարագաթթու
Ընդհանուր տեղեկություններ
Դասական անվանակարգում	կարագաթթու
Քիմիական բանաձև	C₄H₈O₂
Ֆիզիկական հատկություններ
Ագրեգատային վիճակ	թափանցիկ հեղուկ
Մոլային զանգված	88,052 զանգվածի ատոմական միավոր գ/մոլ
Խտություն	0,9563 գ/սմ³ գ/սմ³
Դինամիկ մածուցիկություն	1.814 (15 °C) Պա/վ
Ջերմային հատկություններ
Հալման ջերմաստիճան	-5 °C և -8 °C °C
Եռման ջերմաստիճան	163 °C °C
Գոլորշու ճնշում	0,9 hectopascal
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար	107-92-6
PubChem	264
EINECS համար	203-532-3
SMILES	CCCC(=O)O
ЕС	203-532-3
RTECS	ES5425000
ChEBI	259
Թունավորություն
ՄԲ50	440
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Ն-կարագաթթու

Ն-կարագաթթուն ստացվում է ն-բութիլսպիրտի օքսիդացումից կամ օսլա պարունակող թափուկների խմորումից (կարագաթթվային խմորում), իզոկարագաթթվից՝ իզոբուտիլսպիրտի օքսիդացումից։

Կիրառում

Կարագաթթվիի էսթերները կիրառվում են օծանելիքի և սննդի արդյունաբերության մեջ՝ որպես հոտավետ նյութեր, ինչպես նաև լաքերի պլաստիֆիկատորներ։ Կենսաբանական գործոններում ունի դրական նշանակություն, հատկապես կիրառում են կարագաթթվի աղերը՝

• Բարելավում է օրգանիզմի ընդհանուր վիճակը և աղիների աճը։

(Galfi etc.,1990；Luo haixiang,2006；Hu etc.,2007；G.Biagi etc.,2007； Breuer RI et al, 2000 etc.)

• Նպաստում է մարսողական համակարգի կարգավորմանը։

(Pinchasov etc.,1989； Noy Y etc.，2001 ；Nollet etc.,2005； Li kainian, 2006； Hu etc.，2007 etc.)

• Կարգավորում և մեծացնում է իմունային գործառույթը։

(Scheppach etc.，1996；Claus etc.，2006；Manzanilla etc.，2006；Sauer etc.，2007 etc.)

• Պահպանում է միկրոէկոլոգիական հավասարակշռությունը։

(Meng etc，1998 ；Floeh etc.2001 etc.)

• Անվտանգ այլընտրանքային հակաբիոտիկ է

(C. Fernández-Rubio,2009 etc.)

• Վերահսկում և նվազեցնում է բացասական հետևանքները պաթոգեն վիրուսներ և բակտերիաներ (E. coli, Salmonella spp. Clostridium perfringens spp. Et al.) նկատմամբ

(C. Fernández-Rubio,2009 etc.)

Արտաքին հղումներ

• International Chemical Safety Card 1334
• 2004 review of the scientific evidence on butanoate/butyrate vs. colon cancer

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 292)։