Կատարինա վերելակ

Կատարինա վերելակ (շվեդ.՝ Katarinahissen, Կատարինահիսեն), ուղևորատար վերելակ Ստոկհոլմում, որ միացնում է Սլուսեն շրջանը (ամբարտակի տարածք) Սյոդերմալմի բարձունքներին։ Շվեդիայի մայրաքաղաքի տեսարժան վայրերից մեկն է։ Վերելակը կարճ ճանապարհ է Կատարինավագենի (շվեդ.՝ Katarinavägen), Սլուսենի (շվեդ.՝ Slussen) և Մոսբեք հրապարակ (շվեդ.՝ Mosebacke torg) միջև։ Սլուսենից ավելի քան 30 մետր բարձրությամբ դիտման հարթակից բացվում է Գամլաստանի և հարակից ջրային տարածքի ընդարձակ համայնապատկեր։

Բնօրինակ վերելակը կառուցվել է 1881 թվականին, սակայն ներկայիս կառուցվածքը տեղծվել է Սլուսեն տրանսպորտային հերթափոխի վերակառուցման ժամանակ՝ 1936 թվականին։ Վերելակը փակվել է 2010 թվականից` շինարարության մեջ անվտանգության պատճառով։ Վերելակի կառուցվածքը նորոգելուց հետո այն կվերսկսի շահագործումը 2019 թվականին^[1]։

Հին վերելակ

1881 թվականին ինժեներ Կնուտ Լինդմարկին թույլ տվեցին կառուցել վերելակ և կամուրջ Ստադսգարդենի և Մոսբեք հրապարակի (շվեդ.՝ Mosebacke torg) միջև, որպեսզի մարդկանց համար ավելի հեշտ տեղաշարժվեն Սյոդերմալմի տարբեր բարձունքների միջև։ Վերելակը բացվեց 1883 թվականի մարտի 19-ին։ Առաջին ամսվա ընթացքում մոտավորապես 1500 ուղևոր ամեն օր բարձրացել է վերելակ։ Այդ ժամանակ դեպի վեր բարձրանալու արժեքը կազմել է 5, իսկ իջնելը՝ 3 օրե (շվեդ.՝ öre):

Վերելակը և կամուրջը կառուցել է բելգիական Lecoq & Comp ընկերությունը՝ օգտագործելով ամերիկյան Weeks & Halsey ֆիրմայի մեխանիզմը։ Բնօրինակ շոգեշարժիչը 1915 թվականին փոխարինվել է էլեկտրական շարժիչով^[2]։

Վերելակը ցուցադրվում է Նոբելյան մրցանակը ֆիլմի տեսարաններում, գլխավոր դերում՝ Փոլ Նյուման^[3]։