Վիքիպեդիա

Կակաբեկա ջրվեժ

Կակաբեկա ջրվեժ (անգլ.՝ Kakabeka Falls), ջրվեժ Կամինիստիկիա գետի վրա, Թանդեր բեյ քաղաքից 30 կմ արևմուտք, Օնտարիոյի Օլիվեր Փեյփունջ մունիցիպալիտետի Կակաբելա Ֆոլս գյուղին հարակից տարածքում։

Կակաբեկա ջրվեժ
անգլ.՝ Kakabeka Falls
ՏեսակPlunge[1]
Երկիր Կանադա
Վարչատարածքային միավորԹանդեր Բեյ
ՎայրOliver Paipoonge?
Մասն էKaministiquia River?
Պահպանման տարածքKakabeka Falls Provincial Park?
48°24′10″ հս․. լ. 89°37′32″ ամ. ե.HGЯO

Բարձրությունը 40 մետր է[2], գահավիժում է Կանադական վահանի կողմից ձևավորված կիրճ[3]։ Չափսերի և մատչելիության շնորհիվ այն հաճախ անվանում են «Հյուսիսի Նիագարա» մականունով։

Ջրվեժի ժայռային դիմերեսը և կիրճով ձգվող զառիթափը հիմնականում բաղկացած են անկայուն թերթաքարերից և էրոզիայի են ենթարկվում։ Ժայռերի վրայի բուսական աշխարհը զգայուն է և պարունակում են մոտավորապես 1,6 միլիարդ տարեկան բրածոներ[3]։ Ժայռի փխրունության պատճառով ջրվեժի ներքևի կիրճ իջնելն արգելվում է[4]։

«Կակաբեկա» անունը գալիս է օջիբե լեզվի՝ gakaabikaa («ջրվեժ ժայռի վրա») բառից[5]։

Կակաբեկա ջրվեժի պրովինցիալ այգի

խմբագրել

Կակաբեկա ջրվեժի պրովինցիալ այգին հիմնադրվել է 1955 թվականին[6], զբաղեցնում է 5 կմ2 տարածք և կառավարվում է Կանադայի բնապահպանության և անտառտնտեսության նախարարության Օնտարիոյի պարկեր մասնաճյուղի կողմից։ Այն շրջապատում է ջրվեժը և տարածվում Կամինիստիկիա գետի երկայնքով, որը դարեր առաջ օգտագործվել է վոյաժորների (մորթիների տեղափոխմամբ զբաղվող անձինք) կողմից, որոնք առաջին եվրոպացիներն էին, որոնք ամեն տարի ձմեռում էին Հյուսիսային Օնտարիոյում։ Նրանք Կամինիստիկիա գետն օգտագործում էին որպես հյուսիս-արևմուտքում հիմնական երթուղի՝ ջրվեժի շուրջ 1.3 կմ երկարությամբ տարածվող գետամիջի քարշավայրի շուրջ[7]։ Այգու ստեղծումից հետո կիրճի եզրին գտնվող հյուրանոցը քանդվել է։ Հյուրանոցի ռեստորանից տեսարան է բացվել դեպի ջրվեժ։

Այգին ունի երկու ճամբար` 169 ճամբարային վայրերով, որոնցից 90-ը էլեկտրականություն ունեն։ Այգում 6 երթուղիներով կարելի է ոտքով անցնել 17,9 կմ[8], ձմռանը կարելի է օգտնվել քարքարոտ լեռնադահուկային արահետներից։ Ամռանը այգում գործում է փոքրիկ «Բնական ժառանգության կրթություն» ծրագիրը, որն ունի ամենօրյա մեկնաբանական ծրագրեր, ուղեկցող արշավներ, այցելուների կենտրոն։

Կանաչ թիկնոցի լեգենդ

խմբագրել

Կանաչ թիկնոցի լեգենդը պատմում է Օջիբե ժողովրդի առաջնորդի մասին, որը, լսելով սիու ցեղի անմիջական հարձակման լուրը, իր դստերը հանձնարարում է ժողովրդին պաշտպանելու ծրագիր մշակել։ Արքայադուստրը սիու ցեղի ճամբար է մտնում Կամինիստիկիա գետի երկայնքով և ձևացնում իբրև մոլորվել է։ Նա պայման է դնում նրանց առջև խնայելու իր կյանքը, որի դիմաց ինքը կտանի նրանց հոր ճամբար։ Տեղավորվելով նավակի գլխամասում՝ սիու ցեղի մարտիկներին առաջնորդում է ջրվեժի վրայով դեպի մահ՝ ազատելով իր ցեղին հարձակումից։ Ըստ լեգենդի՝ կանաչ թիկնոցը կարելի է տեսնել Կակաբեկա ջրվեժին մշուշի միջից նայելիս՝ արքայադստեր հուշարձանը, որն իր կյանքը զոհեց՝ փրկելով իր ժողովրդին[9]։ Լեգենդի մեկ այլ տարբերակում ասվում է, որ արքայադուստրը եկել է Սիու ժողովրդի մոտ, այնուհետև նավակից դուրս եկել ու նետվել ջրվեժից և լողալով հասել ափ։ Նրա հետևից ջրվեժից նետվել են սիու ցեղի մարդիկ։ Աղջիկը վազել է իր ժողովրդի մոտ ու նրան տեղեկացրել մոտեցող թշնամու մասին[10]։

Ջրվեժն արվեստում

խմբագրել
 
«Կարմիր գետի արշավախումբը Կակաբեկա ջրվեժում, Օնտարիո», Ֆրանսիս Աննա Հոպկինս, 1877

Ջրվեժի պատկերով ամենատպավորիչ կտավը 1882 թվականին ստեղծել է Լուսիուս Ռիչարդ Օ՛Բրայենը։ Կտավը գտնվում է Կանադայի ազգային պատկերասրահում[11]։

Ֆրանսիս Աննա Հոպկինսը, ով հայտնի է կանադական կյանքի նկարագրության պատմական նկարներով, ջրվեժի շուրջ ձգվող գետամիջի ուղին պատկերել է 1877 թվականին և այն անվանել է «Կարմիր գետի արշավախումբը Կակաբեկա ջրվեժում, Օնտարիո»[12]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ «Waterfalls of Ontario - Kakabeka Falls». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հուլիսի 4-ին. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  2. ↑ «Ontario Parks - Kakabeka Falls». Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Thunder Bay Green Spaces - Kakabeka Falls Provincial Park». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  4. ↑ «Go Waterfalling - Kakabeka Falls». Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  5. ↑ «Freelang Ojibwe Dictionary». Վերցված է 2007 թ․ մարտի 11-ին.
  6. ↑ Killan, Gerald (1993). Protected Places: A History of Ontario's Provincial Parks System. Dundurn Press Ltd. էջ 35. ISBN 1-55002-180-X.
  7. ↑ «rvtravelog.com - Kakabeka Falls». Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  8. ↑ «Ontario Parks - Kakabeka Falls - Hiking». Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  9. ↑ «Firstpeople.us - Princess of the Mist: The legend of Princess Green Mantle». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մարտի 2-ին. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  10. ↑ Campbell, Marjorie Elliott (Wilkins) Campbell (1953). Ontario. Ryerson Press. էջ 178.
  11. ↑ «National Gallery of Canada - Lucius R. O'Brien - Kakabeka Falls, Kamanistiquia River (1882)». Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  12. ↑ «Collections Canada - Frances Anne Hopkins - The Red River Expedition at Kakabeka Falls, Ontario (1877)». Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կակաբեկա ջրվեժ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կակաբեկա_ջրվեժ&oldid=9427238» էջից