Այրա Կաալ
Այրա-Վիլհելմինա Կաալ (իսկական անունը՝ Այրա Հոուն, էստ․՝ Aira Kaal, հոկտեմբերի 25 (նոյեմբերի 7), 1911, Պյոիդե, Սաարեմաա, Էստոնիա - ապրիլի 7, 1988[1], Տարտու, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), էստոնացի գրող, բանաստեղծուհի, լրագրող։ Էստոնական ԽՍՀ վաստակավոր գրող (1971)։
Այրա Կաալ էստ․՝ Aira Kaal | |
---|---|
Ծնվել է | հոկտեմբերի 25 (նոյեմբերի 7), 1911 |
Ծննդավայր | Պյոիդե, Սաարեմաա, Էստոնիա |
Վախճանվել է | ապրիլի 7, 1988[1] (76 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Տարտու, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
Մասնագիտություն | լրագրող, բանաստեղծուհի և գրող |
Քաղաքացիություն | Էստոնիա |
Կրթություն | Տարտուի համալսարան |
Աշխատավայր | Տարտուի համալսարան |
Պարգևներ | |
Ամուսին | Արթուր Խոուն |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է գյուղացու ընտանիքում։ 1940 թ. ավարտել է Տարտուի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին եղել է լրագրող։ 1945—1950 թթ. մարքսիզմ-լենինիզմ է դասավանդել Տարտուի համալսարանում։
1944 թվականից Էստոնիայի գրողների միության անդամ է։
1940 թվականից կոմունիստական կուսակցության անդամ է։ 1951 թվականին հեռացվել է կուսակցությունից, սակայն 1956 թ. վերականգնվել է կոմկուսի շարքերում։
1980 թվականին Այրա Կաալն այն 40 մտավորականների շարքում էր, ովքեր ստորագրեցին էստոներենի պահպանության համար գրված բաց նամակը։
Ստեղծագործությունը խմբագրել
Այրա Կաալը հեղինակ է մի շարք էսսեների, ճանապարհորդական նոթերի, վեպերի, պիեսների, բանաստեղծությունների ժողովածուների, ինչպես նաև հայրենի բնակավայրի՝ Սաարրեմաա կղզու մասին քնարական-հրապարակախոսական էսքիզների։
Ակտիվ ստեղծագործել սկսել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին։ Նրա բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն լույս է տեսել 1945 թվականին։
Այրա Կաալի բանաստեղծություններում արտացոլում են գտել պատերազմի դժվարությունները, հետպատերազմյան տարիների աշխատանքն ու պայքարը հանուն խաղաղության։ Նրա բանաստեղծություններն աչքի են ընկնում քաղաքական երանգներով, փիլիսոփայական բովանդակությամբ։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
- Բանաստեղծությունների ժողովածուներ.
- «Չեմ տա զենքը» («Ma ei anna relva käest», 1945),
- «Հաղթանակի հրթիռ» («Võidurakett», 1948),
- «Ազատ հայրենիք» («Vaba kodumaa», 1950),
- «Ծովային քամիներ» («Meretuuled», 1958),
- «Ընտիր բանաստեղծություններ» (1961)
- "Üks tigu ilma majat"a (1968)
- «Pihlakad mere ääres» (1971)
- «Hetked merega» (1976)
- «Saaks kord seda imet veel vaadata» (1981)
Էսսե խմբագրել
- «Մարդն ու կնոջ հոգեբանությունը» («Mehe ja naise psühholoogiast», 1936)
Հումորային վեպ խմբագրել
- «Մայրիկն ու ես» («Mamma ja mina», 1939, ""Reet Ueilu"" կեղծանունով)
Ճանապարհորդական նոթեր խմբագրել
- «Հնդկաստան» («Muljeid ja mõtteid India sõidult», 1958)
- «Չինաստան» («Pilk tänapäeva Hiinasse», 1961)
- «Հայաստան» («Esimest korda Armeenias», 1964)
Արձակ ստեղծագործություններ խմբագրել
- «Teelahkmel» (1956)
- «Kodunurga laastud» (երեք հատորով, 1966, 1970, 1978)
- «Seitse tõtt ja seitse valet» (1986) և այլն։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Eesti biograafiline andmebaas ISIK (эст.)