Խրոնիկական ագրեսիվ հեպատիտ

Խրոնիկական ագրեսիվ հեպատիտ
Հիվանդության ախտանշաններ	խիստ թուլությունը, աշխատունակության կորուսը, հոգեկան ընկճվածությունը, ախորժակի բացակայություն, սրտխառնոց, փսխում, անտանելիություն ճարպային սննդի և ալկոհոլի նկատմամբ, լուծ, քաշի նվազում
Վնասում է	լյարդը, փայծաղը
Բուժում	ռեժիմային, դեղորայքային

Խրոնիկական ագրեսիվ հեպատիտի առաջացման հիմնական պատճառը Բոտկինի հիվանդությունն է։ Խրոնիկական ագրեսիվ հեպատիտը կարող է առաջանալ այս հիվանդությունից անմիջապես հետո կամ տարիներ անց։ Խրոնիկական ագրեսիվ հեպատիտ կարող է առաջանալ նաև արտադրական կամ կենցաղային թունավորումներից, նախօրոք ընդունած որոշ դեղամիջոցներից հետո և այլ պատճառ։

Կլինիկան Խմբագրել

Խրոնիկական ագրեսիվ հեպատիտը բնորոշվում է արտահայտությունների բազմազանությամբ։ Դրանք կարելի է խմբավորել ըստ 3 հիմնական համախտանիշների`

ասթենո-վեգետատիվ
դիսպեպտիկ
«փոքր» լյարդային անբավարարություն

Ըստ կլինիկական յուրահատկությունների ընդունվում է խրոնիկական ագրեսիվ հեպատիտի 2 տարբերակ`

լյարդային ախտանիշների արտահայտությամբ
արտալյարդային երևույթների գերակշռությամբ (լյուպոիդ)

Լյարդային ախտանիշներով զարգացող ագրեսիվ հեպատիտ Խմբագրել

Լյարդային ախտանիշների գերակշռությամբ ընթացող խրոնիկական ագրեսիվ հեպատիտին բնորոշ է`

խիստ թուլությունը
աշխատունակության կորուսը
հոգեկան ընկճվածությունը
աջ թուլակողում կամ վերորոբայնային շրջանում ծանրության և լարվածության զգացումը
տնքացող, երբեմն նաև ուժեղ մշտական ցավերը

Սրացման շրջանում միանում է նաև բարձր ջերմությունը և դեղնուկը։ Ոչ հազվադեպ նկատվում է նաև դիսպեպտիկ համախտանիշը`

ախորժակի բացակայություն
սրտխառնոց
փսխում
անտանելիություն ճարպային սննդի և ալկոհոլի նկատմամբ
լուծ
քաշի նվազում

«Փոքր» լյարդային անբավարարության համախտանիշը արտահայտվում է`

քնկոտությամբ
ստմոքսից կամ աղիներից, երբեմն քթից արնահոսություններով
անցողիկ դեղնուկով և ասցիտով

Հիվանդության սրացումների ժամանակ հանդես են գալիս նաև «անոթային աստղիկներ», «լյարդային ափեր» և այլն։

Կլինիկան Խմբագրել

Հիվանդության բոլոր ձևերի ժամանակ և հատկապես սրացման շրջանում, լյարդը մեծանում է, շոշափվում է կողաղեղից 5-7 սամտիմետր ցած, չափավոր պնդանում է, դառնում է սուր եզրերով և ցավոտ։ Փայծաղը մեծանում է հազվադեպ։ Արյան շիճուկում ավելանում է բիլիռուբինի, խոլեստերինի, հիմնային ֆոսֆատազայի, լակտատդեհիդրոգենազայի 5-րդ ֆրակցիայի ակտիվությունը չափավոր բարձր է, թիմոլային փորձի տվյալները քիչ բարձր են, սուլեմայինըէ ցածր։ Խիստ խանգարվում է լյարդի արտազատող ֆունկցիան։ Հիվանդության հանդարտման շրջանում, առանձին դեպքերում լյարդի ֆունկցիոնալ հետազոտությունների տվյալները բարելավվում են, ֆերմենտների ակտիվությունը թուլանում է, բայց այնուամենայնիվ մնում է նորմայից շեղված։

Ըստ ընթացքի տարբերում են խրոնիկական ագրեսիվ հեպատիտի սրացումների և հանդարտումների հաջորդումներով և անընդմեջ կրկնվող ձևերը։

Հաջորդումներով ընթացողի ժամանակ հիբանդությունը տարվա մեջ կարող է կրկնվել մի քանի անգամ և 3-6 ամիս տևողությամբ կլինիկական ընդմիջումներ տալ։ Խրոնիկական ագրեսիվ հեպատիտը համարվում է կայունացած, երբ 1,5-2 տարի կլինիկորեն և բիոքիմիորեն լավացում է առաջանում։
Անընդմեջ կրկնումներով ընթացող ակտիվ հեպատիտը տարիներ շարունակ կարող է չմեղմանալ կամ կարճատև, մինչև 1 ամիս տևողությամբ հանդարտումներ տալ։

Արտալյարդային երևույթներով զարգացող ագրեսիվ հեպատիտ Խմբագրել

Արտալյարդային երևույթների գերակշռությամբ ընթանում է լյուպոիդ հեպատիտը։ Սա լյարդի ծանր, արագորեն զարգացող հիվանդություն է, որն ուղեկցվում է իմունաբանական զգալի տեղաշարժերով, լյարդային անբավարարության և արտալյարդային այլ արտահայտություններով։ Հիվանդանում են հիմնականում կանայք, 20-30 տարեկան հասակում, երբեմն կլիմաքսի շրջանում (դաշտանադադար)։ Այս հիվանդության դեպքում լյարդի բջիջների ախտահարումը տեղի է ունենում հեպատիտի վիրուսի առաջացրա իմունաբանական տեղաշարժի արդունքում։ Հյուսվածաբանական լյուպոիդ հեպատիտի սկզբնական շրջանը նման է վիրուսային ծանր հեպատիտին, հեպատոցիտները նեկրոզվում են, խանգարվում է լյարդի բլթային կառուցվածքը և զարգանում է հետնեկրոտիկ ցիռոզի նման պատկեր։

Կլինիկան Խմբագրել

Հիվանդության սկիզբը հաճախ բուռն է լինում, ինչպես վիրուսային հեպատիտի ժամանակ, սակայն կարող է նաև սկսվել առանց սկզբնական սուր երևույթների` թուլությանժմբ, ախորժակի բացակայությամբ, որոնց հետագայում միանում է դեղնությունը։ Դիտվում է տենդ, որովայնի ցավեր, հոդացավեր, մաշկի քոր, բազմաձև ցան, լյարդի և փայծաղի մեծացում, ավշահանգույցների ախտահարում, «լյարդային ափեր», «անոթային աստղիկներ», դռներակային ցանցում ճնշման բարձրացում, տղամարդկանց մոտ կնաստինքություն (գինեկոմաստիա)։

Բուժումը Խմբագրել

Խորհուրդ է տրվում կազմակերպել ֆիզիկական և հոգեկան հանգիստ, սրացումների ժամանակ` անկողնային ռեժիմ։ Արգելվում է լյարդի պարենխիմայի վրա ազդող դեղորայքի օգտագործումը։ Նշանակվում են լյարդի բջիջների նյութափոխանակությունը լավացնող միջոցներ։ Ուշ շրջաններում, դռներակային ցանցում ճնշման բարձրացման և ասցիտի զարգացման ժամանակ դրան ավելացվում է ցիռոզների դեպքում նշանակվող սովորական բուժում։

Գրականություն Խմբագրել

Հ. Բ. Բաղդասարյան– Մարսողական օրգանների հիվանդություններ, Երևան, 1984, 422