Խռնդատ մերկացողուն
| Խռնդատ մերկացողուն | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Խուլեղինջածաղկավորներ (Lamiales) |
| Ընտանիք | Խլածաղկազգիներ (Scrophulariaceae) |
| Ցեղ | Խռնդատ (Verbascum) |
| Տեսակ | Խռնդատ մերկացողուն (V. nudicaule) |
| Միջազգային անվանում | |
| Verbascum nudicaule | |
Խռնդատ մերկացողուն (լատին․՝ Verbascum nudicaule), խլածաղկազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս, որը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
15-70 սմ բարձրությամբ բազմամյա բույս է։ Արմատամերձ տերևները փետրաձև հատված են, նշտարաձև կամ երկարավուն սեգմենտներով։ Ծաղկաբույլը սովորաբար ճյուղավորված է և ողկուզանման։ 12-22 մմ տրամագծով պսակը դեղին է[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում հանդիպում է միայն Երևանի ֆլորիստիկական շրջանում (Գոռավան, Վեդի, Վաղարշապատ, Ուշակերտ)։ Աճում է նաև Նախիջևանում, Դաղստանում, Արևելյան Անդրկովկասում, Արևելյան Անատոլիայում և Իրանում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է ստորին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 700-1000 մ բարձրությունների վրա, ինչպես նաև չոր քարքարոտ լանջերին, կիսաանապատներում և ավազային անապատներում։ Ծաղկում է հունիս ամսին, պտղաբերում՝ հուլիսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Վտանգված տեսակ է։ Հայտնի է մեկ պոպուլյացիա Արարատյան դաշտում՝ ինտենսիվ գյուղատնտեսական գործունեության տարածքներում։ Տարածման շրջանի մակերեսը 5000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանի մակերեսը՝ 500 կմ²-ից պակաս։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես անհետացած տեսակ։ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում ընդգրկված չէ[1]։
Պոպուլյացիայի մի մասը պահպանվում է «Գոռավանի ավազուտներ» արգելավայրի տարածքում՝ «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցի կազմում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խռնդատ մերկացողուն» հոդվածին։ |