Խոսրով Ա
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Խոսրով (այլ կիրառումներ)
Խոսրով Ա Մեծ (նաև՝ Խոսրով Քաջ, անհայտ[1] - 217), Մեծ Հայքի Արշակունյաց թագավորության արքա (198-216)։
| Խոսրով Ա | ||
| ||
|---|---|---|
| 198 - 217 | ||
| Նախորդող | Վաղարշ Բ | |
| Հաջորդող | Տրդատ Գ | |
| Մասնագիտություն՝ | գերիշխան | |
| Ծննդյան օր | անհայտ[1] | |
| Վախճանի օր | 217 | |
| Դինաստիա | Արշակունիներ | |
| Հայր | Վաղարշ Բ | |
| Զավակներ | Տրդատ Բ | |
Վաղարշ Բ-ի որդին և հաջորդը, Տրդատ Գ-ի հայրը, Արշակունիների արքայական հարստությունից[2]։
Կենսագրություն խմբագրել
Խոսրով Ա-ն Մեծ Հայքի գահին հաջորդում է հորը՝ Վաղարշ Բ-ին։ Գահակալման սկզբին անցնում է Կովկասյան լեռները, պատժում խազարներին և բասիլներին, ապահովելով թագավորության հյուսիսային սահմանները։ Պաշտպանելով քրմական դասի շահերը՝ հալածում է քրիստոնեական համայնքներին։
202 թվականին, իր դաշնակից Հռոմեական կայսր Սեպտիմիոս Սևերոսի հետ միասին, նրա արշավանքի ժամանակ լինում է Եգիպտոսում։
208-209 թվականներին Պարթև Արշակունիների դեմ Սասանյանների իրագործած հեղաշրջումից հետո և 213 թվականին, ի հակադրություն Վաղարշ Ե-ի, Պարթևստանում արքայից արքա հռչակված Արտավան Ե-ին դաշնակցում և աջակցում է Խոսրով Ա-ն, որը հետագայում շարունակում է նրա որդին՝ Տրդատ Բ-ն։ Ըստ Ագաթանգեղոսի և Մովսես Խորենացու՝ Խոսրով Ա-ն մի շարք արշավանքներ է ձեռնարկում դեպի հարավ՝ Պապակի դեմ և վերադառնում հարուստ ավարով[3]։ Հավանական է համարվում, որ Խոսրով Ա-ն արշավանքներ է ձեռնարկել նաև Արտավանի մրցակից Վաղարշ Ե-ի դեմ[2]։
216 թվականի մայիսին Հռոմի Կարակալլա կայսրը բարեկամանալու նպատակով իր մոտ է կանչում Խոսրով Ա-ին, սակայն ձերբակալվում է և բանտարկվում, որտեղ էլ մի քանի ամիս մնալով, 217 թվականին վախճանվում է արքան։
Խոսրով Ա-ն հիշատակվում է նաև Թեբեում գտնված եգիպտական արձանագրության մեջ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 5. — էջ 78.
- ↑ 2,0 2,1 «Հայ Ժողովրդի պատմություն», Երևան, 1984, հատոր 2, էջ 22․
- ↑ «Պատմություն Հայոց», Ագաղթանգեղոս, գլ․ Ա․ 19 - էջ 16, 21, 22 - էջ 19, գլ․ Բ․ 23 - էջ 19․
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 78)։ 
|