Խոզանուկ

Խոզանուկ
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Տիպ/Բաժին	Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Հացածաղկավորներ (Poales)
Ընտանիք	Հացազգիներ (Poaceae)
Ենթաընտանիք	Կորեկայիններ (Panicoideae)
Տրիբա	Paniceae
Ցեղ	Խոզանուկ (Setaria) P.Beauv., 1812

Խոզանուկ (լատին․՝ Setaria), խոզանխոտ, դաշտավլուկագգիների (հացազգիներ) ընտանիքի բազմամյա կամ միամյա խոտաբույսերի ցեղ։

Տեսակներ

Հայտնի է ավելի քան 120 (այլ տվյալներով՝ 150), ՀՀ-ում՝4 տեսակ՝

• խոզանուկ թխակապույտ (Տ. glauca),
• խոզանուկ կպչուն (Տ. verticillata),
• խոզանուկ կանաչ (Տ. viridis)
• խոզանուկ իտալական (Տ. italica)։

Տարածում

Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է այգիներում, բանջարանոցներում, ցանքերում, ճամփեզրերին, աղբոտ վայրերում և այլն։ Չարորակ մոլախոտ է։

Կենսաբանական նկարագիր

Արմատային համակարգը հզոր է։ Ցողունը ուղիղ է, բարձրությունը ՝ մինչև 50 (100) սմ, թփակալման հանգույցներից՝ ճյուղավորվող։ Հիմնականում մերկ է, ծաղկաբույլի մոտ՝ թույլ թավոտ։ Տերևները հարթ են, նեղ, գծանշտարաձև։ Ծաղկաբույլը գլանաձև, հասկանման հուրան է։ Հասկիկները երկգույն Են՝ շրջապատված խոզաններով։ Ծաղկում է հունիս-սեպտեմբերին։ Պտուղը հատիկ է։

Կիրառություն և նշանակություն

Որոշ տեսակներ պարունակում են ալկալոիդներ։ Հատիկներից ստանում են սպիրտ։ Կերային են (մինչև թփակալելը) և գեղազարդիչ (ծաղկաբույլերն օգտագործում են ձմեռային ծաղկեփնջերում)։

Գրականություն

• Губанов И. А. и др. Род 58. Setaria — Щетинник, или Мышей // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3 т. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл., 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 179—180, 301, 302. — ISBN 8-87317-091-6.

Արտաքին հղումներ

• Setaria. California Department of Food and Agriculture.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։