Լևոն Տեր-Մելիքսեթյան
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Լևոն Ստեփանի Տեր-Մելիքսեթյան (մականուն՝ Բրսեի Լևոն) (1887 - 1937), հայ ազգային ազատագրական շարժման գործիչ։
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է 1887 թվականի Բաշգյառնի գյուղում (այժմ Գառնի)։ Սկզբնական կրթությունը ստացել է ծննդավայրի ծխական դպրոցում, այնուհետև ուսումը շարունակել է Էջմիածնի Գևորգյան Հայոց Հոգևոր ճեմարանում։ Անդամակցել է Հայ Հեղափոխական Դաշնակցությանը։ 1909-1911 թվականններին Պարսկական հեղափոխության ժամանակ Նիկոլ Դումանի խմբում մասնակցել է Թավրիզի պաշտպանությանը։ Թավրիզից անցել է Սալմաստ, ապա Վան և հետո Բայազետ։ 1914 թվականին մասնակցել է Դրոյի կողմից կամավորական գումարտակ կազմակերպելու գործին, նրա կազմում հանդիսացել է վաշտի հրամանատար, հետագայում դարձել խմբապետ Յապոնի օգնականը, անցել Արևմտյան Հայաստան և կռվել մեր դարավոր թշնամու դեմ։ Ունենալով առաջադեմ հայացքներ, զբաղվել է հասարակական քաղաքական գործունեությամբ, եղել է գլավա, հեծյալ հարյուրակի հրամանատար (հարյուրապետ)։ Որպես հեծյալ զորախմբի հրամանատար տարբեր տարիների մարտնչել է թուրքերի դեմ, մասնակցել 1916-1917 թվականների հայերի ինքնապաշտպանական գործողություններին, 1918 թվականի Բաշ-Ապարանի ճակատամարտին։ Լինելով ազգային ազատագրական պայքարի նվիրյալ՝ աչքի է ընկել առանձնահատուկ խիզախությամբ։ Ակտիվ մասնակցություն է ունեցել Հայրենիքի Փրկության Կոմիտեի ստեղծմանը, 1921 թվականի Փետրվարյան հակախորհրդային ապստամբությանը։ 1921 թվականի փետրվարի 18-ին նա իր հարյուրակով հարձակվել Երևանի բերդի վրա և ազատել զինակիցներին։ Ապստամբության պարտությունից հետո նահանջել է Զանգեզուր, այնուհետև անցել Իրան, որտեղ նրան ձերբակալում են։ 1922 թվականին փախչում է բանտից, վերադառնում Հայաստան։ 1922 թվականի օգոստոսի 24-ին Հայաստանի ՉԿ-ի կոլեգիայի կողմից, հակասովետական գործունեություն ծավալելու համար, ազատազրկվել է հինգ տարով և ուղարկվել համակենտրոնացման ճամբար, որտեղ անցկացրել է երեք տարի։ Հետագայում՝ ԳՔՎ (ГПУ)-ի կողմից 1930 թվականին ձերբակալվել է և բանտարկվել Մետեխի բանտում, որը սովետական ժամանակաշրջանում ծառայել է որպես քաղաքական բանտ։ ՀԽՍՀ ՆԳԺԿ եռյակի 1937 թվականի դեկտեմբերի 28-ի որոշմամբ, որպես «ընդհատակյա հակահեղափոխական դաշնակցական կազմակերպության անդամ», դատապարտվել է բարձրագույն պատժի՝ գնդակահարության։ Կնոջը՝ Արփենիկ Մելիքսեթյանին, իր երեխաների՝ Հերիքնազի, Մաքսիմի, Հռիփսիկի, Կալիպսեի հետ միասին ԽՍՀՄ ՊԱՄ-ին կից հատուկ խորհրդակցության 1949 թվականի նոյեմբերի 30-ի որոշմամբ, որպես դաշնակի ընտանիքի անդամների, արտաքսել են Ալթայի երկրամաս։
Վրեժ լուծելու և մեր պապերի նվիրական երկրին տեր դառնալու մղումով Լևոն Տեր-Մելիքսեթյանը իր կյանքը նվիրել է հայրենիքի ազատագրական պայքարին, որը լի է եղել հերոսական դրվագներով, բայց և անմոռանալի ու խիստ ցավալի դեպքերով։ Ափսոսանքով պետք է նշել, որ նրա հայրենանվեր գործը անհրաժեշտ ուշադրության չի արժանացել մեր տարեգիրների կողմից։