Լուիսվիլ
Լուիսվիլ (երբեմն գրվում է Լուիսվիլլ, կարդացվում է [ˈluːǝvǝl] կամ [ˈluːiːvɪl]), քաղաք ԱՄՆ-ի արևելյան մասում, Կենտուկի նահանգում։ Կենտուկիի ամենամեծ քաղաքն է։ Բնակչության թվով համարվում է Միացյալ Նահանգների 17-րդ կամ 27-րդ քաղաքը՝ կախված հաշվարկի եղանակից։ Բնակավայրը, որը հետագայում դարձավ Լուիսվիլ քաղաք, հիմնվել է 1778 թվականին Ջորջ Ռոջերս Կլարկի կողմից և անվանվել է ի պատիվ ֆրանսիացի թագավոր Լյուդովիկոս XVI-ի։
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| անգլ.՝ Louisville | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  ԱՄՆ | ||
| Հիմնադրված է | 1778 թ. | ||
| Մակերես | 171,695795 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 142±1 մետր | ||
| Բնակչություն | ▼633 045 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[1] | ||
| Ժամային գոտի | EDT?, UTC-5 և UTC−4 | ||
| Հեռախոսային կոդ | 502 | ||
| Փոստային դասիչ | 41005 | ||
| Պաշտոնական կայք | louisvilleky.gov(անգլ.) | ||
| |||
Լուիսվիլը գտնվում է Կենտուկիի հյուսիսային մասի կենտրոնում, Ինդիանա նահանգի սահմանին, Օհայո գետի միակ բնական արգելքի՝ Օհայոի ջրվեժների մոտ։ 2003 թվականից Լուիսվիլը հանդիսանում է Ջեֆերսոն շրջանի կենտրոնը, որոնց միավորումից հետո քաղաքի և շրջանի սահմանները համընկնում էին։ Քանի որ այս տարածքն ներառում է հարավային Ինդիանայի որոշ շրջաններ, ուստի Լուիսվիլ մետրոպոլիայի տարածքը հաճախ անվանում են «Կենտուկիանա»։ Չնայած Լուիսվիլը գտնվում է երկրի միջին արևմուտքի և հարավի խաչմերուկում, այնուհանդերձ այն համարում են ԱՄՆ-ի «հարավային» քաղաքներից մեկը։ Շնորհիվ իր տարածքային տեղակայման, քաղաքը հաճախ անվանում են Միացյալ Նահանգների կամ «ամենահյուսիսային հարավային», կամ էլ «ամենահարավային հյուսիսային» քաղաք[2][3]։
Լուիսվիլը հայտնի է «Սպորտի ամենահուզիչ երկու րոպեներով»՝ «Կենտուկի դերբիով»՝ ամերիկյան «Եռակի թագի» ամենաճանաչված ձիարշավներով։ Քաղաքում ծնված հայտնի մարդկանցից են գրող և լրագրող, գոնզո-լրագրության հիմնադիր Հանթեր Ս. Թոմփսոնը, բռնցքամարտի լեգենդ Մուհամեդ Ալին, դերասանուհի Ջենիֆեր Լոուրենսը, ռեժիսոր Գաս Վան Սենտը, երկար ժամանակ Լուիսվիլում է ապրել գյուտարար Թոմաս Էդիսոնը։ Այս քաղաքում է առաջին անգամ հանրությանը ներկայացվել Էդիսոնի լամպը, առաջին անգամ բացվել է գրադարան աֆրոամերիկացիների համար[4][5], առաջին անգամ է կատարվել մարդու կենդանի ձեռքի փոխպատվաստում[6], արհեստական սրտի առաջին փակ փոխպատվաստումը[7], և այժմ այստեղ իրականացվում են արգանդի վզիկի քաղցկեղի պատվաստուկի հետազոտություններ[8]։
Անվանում խմբագրել
Հիմնադրվել է 1779 թվականին, երբ այդ տարածքը պատկանում էր Ֆրանսիային։ 1780 թվականին Լյուդովիկոս XIV֊ի անունով կոչվել է Լուիսվիլ․ ֆրանսերեն ville «քաղաք»[9]։
Քույր քաղաքներ խմբագրել
Լուիսվիլը ունի 7 քույր քաղաքներ[10]։
Եղանակ խմբագրել
| Լուիսվիլի միջազգային օդանավակայան, Կենտուկի (1991–2020)ի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °F (°C) | 77 (25) |
82 (28) |
88 (31) |
91 (33) |
98 (37) |
105 (41) |
107 (42) |
105 (41) |
104 (40) |
97 (36) |
85 (29) |
76 (24) |
107 (42) |
| Միջին բարձր °F (°C) | 43.6 (6.4) |
48.3 (9.1) |
58.1 (14.5) |
69.6 (20.9) |
77.8 (25.4) |
85.7 (29.8) |
89.0 (31.7) |
88.4 (31.3) |
82.2 (27.9) |
70.5 (21.4) |
57.6 (14.2) |
47.2 (8.4) |
68.2 (20.1) |
| Միջին օրական °F (°C) | 35.7 (2.1) |
39.5 (4.2) |
48.4 (9.1) |
59.0 (15) |
68.3 (20.2) |
76.4 (24.7) |
79.9 (26.6) |
78.9 (26.1) |
72.0 (22.2) |
60.3 (15.7) |
48.5 (9.2) |
39.6 (4.2) |
58.9 (14.9) |
| Միջին ցածր °F (°C) | 27.8 (−2.3) |
30.7 (−0.7) |
38.6 (3.7) |
48.5 (9.2) |
58.7 (14.8) |
67.2 (19.6) |
70.8 (21.6) |
69.5 (20.8) |
61.9 (16.6) |
50.1 (10.1) |
39.4 (4.1) |
32.1 (0.1) |
49.6 (9.8) |
| Ռեկորդային ցածր °F (°C) | −22 (−30) |
−19 (−28) |
−1 (−18) |
21 (−6) |
31 (−1) |
42 (6) |
49 (9) |
45 (7) |
33 (1) |
23 (−5) |
−1 (−18) |
−15 (−26) |
−22 (−30) |
| Տեղումներ դյույմ (մմ) | 3.39 (86.1) |
3.41 (86.6) |
4.60 (116.8) |
4.80 (121.9) |
5.18 (131.6) |
4.27 (108.5) |
4.05 (102.9) |
3.71 (94.2) |
3.66 (93) |
3.72 (94.5) |
3.42 (86.9) |
4.13 (104.9) |
48,34 (1227,8) |
| Ձյան տեղումներ դյույմ (սմ) | 4.5 (11.4) |
4.1 (10.4) |
2.1 (5.3) |
0.1 (0.3) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.1 (0.3) |
0.3 (0.8) |
2.2 (5.6) |
13.4 (34) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.01 in) | 11.2 | 10.4 | 12.1 | 11.9 | 12.6 | 10.5 | 10.2 | 8.2 | 7.9 | 7.9 | 9.8 | 11.8 | 124.5 |
| Միջ. ձնառատ օրեր (≥ 0.1 in) | 3.7 | 3.7 | 1.7 | 0.1 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.6 | 2.5 | 12.3 |
| % խոնավություն | 68.6 | 68.1 | 64.0 | 61.5 | 67.2 | 68.9 | 70.9 | 71.7 | 72.9 | 69.9 | 69.4 | 70.2 | 68.6 |
| Միջին ամսական արևային ժամ | 140.5 | 148.9 | 188.6 | 221.1 | 263.4 | 288.9 | 293.6 | 272.6 | 234.3 | 208.5 | 135.7 | 118.3 | 2514,4 |
| Տոկոս հնարավոր արևի լույս | 46 | 49 | 51 | 56 | 60 | 65 | 65 | 65 | 63 | 60 | 45 | 40 | 56 |
| աղբյուր: NOAA (relative humidity and sun 1961–1990)[11][12][13] | |||||||||||||
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 2020 United States Census / United States Census Bureau
- ↑ Meyer David R. (Декабрь 1989)։ «Midwestern Industrialization and the American Manufacturing Belt in the Nineteenth Century»։ The Journal of Economic History 49 (4): 921–937։ Վերցված է 18 ноября 2008
- ↑ «Emporis:Louisville, KY»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 29-ին։ Վերցված է 6 февраля 2007
- ↑ «African Americans in Library Professions : The Kentucky Connection»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 21-ին։ Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 30
- ↑ «Louisville Free Public Library — African-American Archives»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-04-02-ին։ Վերցված է 2015-12-30
- ↑ Altman Lawrence K (26 января 1999)։ «Doctors in Louisville Perform Nation's First Hand Transplant»։ The New York Times։ Վերցված է 18 ноября 2008
- ↑ Rowland Rhonda (3 июля 2007)։ «Patient gets first totally implanted artificial heart»։ CNN։ Արխիվացված է օրիգինալից 2009-05-04-ին։ Վերցված է 18 ноября 2008
- ↑ «Brown Cancer Center News — Inventors Praise FDA Approval of Cervical Cancer Vaccine»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 29-ին։ Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 30
- ↑ Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987)։ Աշխարհագրական անունների բառարան։ Երևան: «Լույս»
- ↑ «Sister cities designated by Sister Cities International, Inc. (SCI)»։ Վերցված է 15 հոկտեմբեր 2008
- ↑ «Station Name: KY Louisville Intl. AP»։ U.S. Climate Normals 2020: U.S. Monthly Climate Normals (1991-2020)։ National Oceanic and Atmospheric Administration։ Վերցված է June 2, 2021
- ↑ «NowData - NOAA Online Weather Data»։ National Oceanic and Atmospheric Administration։ Վերցված է June 2, 2021
- ↑ «WMO Climate Normals for Louisville/Standiford Field KY 1961–1990»։ National Oceanic and Atmospheric Administration։ Վերցված է March 11, 2014