Լոմբոկի նեղուց նաև Լոմբոկ նեղուց, ինդոն.՝ Selat Lombok), նեղուց Մալայական արշիպելագի ջրերում՝ ինդոնեզական Բալի և Նուսա Պենիդա (արևմտյան կողմում) և Լոմբոկ (արևելյան կողմից) կղզիների միջև։

Լոմբոկի նեղուց. Լոմբոկի տեսարանը Գիլի Տրավանգանից
ԵրկիրԻնդոնեզիա
Բաժանում էԲալի, Նուսա Պենիդա և Լոմբոկ կղզիները
Առավելագույն խորություն1400 մ
Լայնություն18 կմ

Ուոլասի գիծն անցնում է նեղուցով, որը բաժանում է Ասիայի և Ավստրալիայի կենսաաշխարհագրական շրջանները։ Բացի այդ, այն առանցքային դեր է խաղում Ինդոնեզիայի ընթացիկ համակարգում՝ օվկիանոսային հոսանքների համալիրում՝ տեղափոխելով ջրային զանգվածները Խաղաղ և Հնդկական օվկիանոսներից այս տարածաշրջանի երկու ուղղություններով:

Լինելով խորը ծովային և հարմար նավարկության համար՝ այն ծառայում է որպես Խաղաղ օվկիանոսի և Հնդկական օվկիանոսների միջև ամենակարևոր ծովային ճանապարհը։ Նեղուցի ջրերում իրականացվում է լայնածավալ ձկնորսություն և մարգարիտի որոնում։

Աշխարհագրական դիրք

խմբագրել
 
Լոմբոկի նեղուցը հարավային Ինդոնեզիայի քարտեզի վրա

Նեղուցը միացնում է Բալի ծովի ջրերը, Խաղաղ օվկիանոսը, որը գտնվում է հյուսիսային կողմում, և Հնդկական օվկիանոսը, որը գտնվում է հարավային կողմում։ Արևմուտքում գտնվում են Բալի և Նուսա Պենիդա կղզիները, արևելքում՝ Լոմբոկ կղզին։ Նեղուց նայող բոլոր կղզիները պատկանում են Մալայական արշիպելագի Փոքր Սունդա լեռնաշղթային[1][2]։

Նեղուցի հարավ-արևմտյան մասում նրա ջրային տարածքը միաձուլվում է Բադունգ նեղուցի ջրային տարածքի հետ՝ անցնելով Բալի և Նուսա Պենիդա կղզիների միջև։ Լոմբոկի նեղուցում կան մի քանի փոքր կղզիներ։ Դրանցից երեք առավել նշանակալիները, որոնք գտնվում են Լոմբոկի հյուսիս-արևմտյան ափին, կազմում են Գիլի արշիպելագը[3]։

Նեղուցի նվազագույն լայնությունը մոտ 18 կմ է (Նուսա Պենիդայի արևելյան ծայրի և Լոմբոկի հարավարևմտյան ծայրերի միջև): Ներքևի տեղագրությունն ընդհանուր առմամբ շատ բարդ է, այն բնութագրվում է հարավից հյուսիս խորության կտրուկ աճով, երբեմն զառիթափ եզրերով։ Առավելագույն խորությունը մոտ 1400 մ է (նեղուցի հյուսիսային մասում)։ Նավարկուղու երկայնքով նվազագույն խորությունը առնվազն 250 մ է[3][4]:

Նեղուցով է անցնում Ինդոնեզիայի Բալի նահանգների և Արևմտյան Փոքր Զոնդյան կղզիների միջև վարչական սահմանը: Նեղուցի ափերը բավականին խիտ են բնակեցված։ Բալիի ափին կան բազմաթիվ գյուղական բնակավայրեր, Լոմբոկի ափին է գտնվում Մատարամը, կղզու գլխավոր քաղաքը և Արևմտյան Փոքր Զոնդյան կղզիների գավառի վարչական կենտրոնը։ Երբեմն Լոմբոկ նեղուցի նավահանգիստները ներառում են Բալիի Պադանգբայը, որն իրականում գտնվում է Բադունգ նեղուցի ափին[3]։

Բնական պայմաններ

խմբագրել

Լոմբոկ ծովածոցը առանձնահատուկ նշանակություն ունի Երկրի կենսաաշխարհագրական գոտիավորման տեսանկյունից․ այստեղով անցնում է Ուոլեսի գիծը, որը բաժանում է Ասիայի և Ավստրալիայի կենսաաշխարհագրական շրջանները։ Արդյունքում, նրա արևմտյան և արևելյան ափերի բուսական և կենդանական աշխարհը, որոնք գտնվում են միմյանցից ոչ ավելի, քան մի քանի տասնյակ կիլոմետր հեռավորության վրա, ունեն մի շարք հիմնարար տարբերություններ[5]։

 
Լոմբոկի նեղուցում։ Տեսարան Գիլի Տրավանանից դեպի Գիլի Մենո կղզի: Հետին պլանում տեսանելի է Ռինջանի հրաբուխը, որը գտնվում է Լոմբոկի հյուսիս-արևմուտքում

Բացի այդ, նեղուցը չափազանց կարևոր դեր է խաղում, այսպես կոչված, «Ինդոնեզական հոսքի» համակարգում՝ օվկիանոսային հոսանքների համալիր, որը ջրային զանգվածները տեղափոխում է Խաղաղ և Հնդկական օվկիանոսներից երկու ուղղություններով՝ Փոքր Զոնդյան լեռնաշղթայի նեղուցներով: Այդ հոսանքների փոխդասավորությունը և ինտենսիվությունը ենթարկվում են զգալի սեզոնային տատանումների, բայց ընդհանուր առմամբ, Խաղաղ օվկիանոսից դեպի Հնդկական օվկիանոս շարժվող հոսքի ծավալները զգալիորեն գերազանցում են հակառակ ուղղությամբ շարժվող ջրի ծավալներին: Միաժամանակ նեղուցում դիտվում են շատ նկատելի մակընթացային հոսանքներ, որոնց ինտենսիվությունը նույնպես տարբեր է տարվա ընթացքում։ Այդ հոսանքները հասնում են իրենց առավելագույն արագությանը` մոտ 10 կմ/ժ, նեղուցի ամենացածր հատվածում[4][6]։

Բավական նկատելի սեզոնային տատանումները, որոնք կանխորոշված են մուսոնային քամիների ժամանակաշրջաններով, նույնպես ենթակա են նեղուցի ջրի ջերմաստիճանին և աղիությանը: Եթե հյուսիսարևմտյան մուսսոնների ժամանակ (հունվար-մարտ) առաջին ցուցանիշը կազմում է մոտ 27-28 °C, իսկ երկրորդը` մոտ 33 ‰, ապա հարավարևելյան մուսսոնների ժամանակ (հուլիս-սեպտեմբեր) ջերմաստիճանը իջնում է մինչև 26 °C, իսկ աղիությունը. , ընդհակառակը, այն աճում է մինչև 34-35 ‰։ Ավելին, խաղաղօվկիանոսյան հոսանքների տարածքներում ջրի աղիությունը, անկախ սեզոնից, մի փոքր ավելի ցածր է, քան Հնդկական օվկիանոսից եկող հոսանքների տարածքներում: Բալի և Լոմբոկ փոքր գետերը, որոնք թափվում են նեղուց, չեն առաջացնում ափամերձ ջրերի նկատելի աղազրկում[4][7]։

Նեղուցում էկոլոգիական իրավիճակը համեմատաբար բարենպաստ է, սակայն հիմնական վնասը պատճառվում է ինտենսիվ նավագնացության պատճառով։ Մի քանի արդյունաբերական ձեռնարկությունների գործունեությունը, որոնք տեղակայված են Բալիի արևելքում և Լոմբոկի արևմուտքում, էական ազդեցություն չեն ունենում տեղական էկոհամակարգի վրա[8] [9]:

Տնտեսական և տրանսպորտային նշանակություն

խմբագրել
 
Բալիից Լոմբոկի Լեմբար նավահանգիստ ժամանող լաստանավեր

Լինելով ամենախորը և ամենահարմարը նավարկության համար Փոքր Սունդա լեռնաշղթայի նեղուցների մեջ՝ Լոմբոկի նեղուցը ծառայում է որպես հիմնական ծովային ճանապարհ Խաղաղ օվկիանոսի և Հնդկական օվկիանոսների միջև այս տարածքում՝ հարմար ցանկացած դասի նավերի համար: Մասնավորապես, դրանով անցնում են ամենամեծ տոննաժով նավերը, այդ թվում՝ սուպերտանկերները, հանքաքարեր և ածուխ փոխադրողները, որոնք չեն կարողանում անցնել ոչ լեռնաշղթայի մյուս նեղուցներով, ոչ էլ Զոնդյան նեղուցով[1][4] (240 կմ դեպի արևելք գտնվում է Օմբայի նեղուցը, որը միացնում է Խաղաղ օվկիանոսի և Հնդկական օվկիանոսների ջրերը, որը նույնպես անցանելի է բոլոր տեսակի նավերով)։

Բավական զբաղված բեռնափոխադրումներ են հաստատվում նաև Բալի և Լոմբոկ նավահանգիստների միջև։ Մեծ ծավալի ուղևորափոխադրումներ և բեռնափոխադրումներ են իրականացվում Բալի Պադանգբայի և Լոմբոկի Լեմբարի միջև լաստանավերի միջոցով[10]։

Նեղուցի ջրերում իրականացվում է ձկան և ծովամթերքի ակտիվ որս, և հաշվի առնելով տեղական կենսաբանական ռեսուրսների ծավալը՝ ձկնորսության մասշտաբները համակարգվածորեն մեծանում են։ Բացի այդ, Լոմբոկի ափին հարող ջրերը հանդիսանում են Ինդոնեզիայի հիմնական մարգարիտների արդյունահանման և մշակման վայրերից մեկը[8][9]։

Բալի և Լոմբոկ նեղուցի ափերին կան մեծ թվով ծովափնյա հանգստավայրեր և լողափեր։ Ափամերձ ջրերը մեծ պահաջարկ են վայելում ծովային հանգստի, ստորջրյա և վերջրյա լողի և սերֆինգի սիրահարների շրջանում [11][12][13]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 Sailing Directions, 2015, էջ 127
  2. Ocean Internal Waves, 2005, էջ 82
  3. 3,0 3,1 3,2 Sailing Directions, 2015, էջ 128
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Ocean Internal Waves, 2005, էջ 83
  5. «Wallace Line» (ինդոնեզերեն). Encyclopædia Britannica — Электронная версия Британской энциклопедии. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-05-ին. Վերցված է 2015-07-08-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  6. Indonesian Throughflow Region, 2009, էջ 5
  7. Introduction to the Jawa Sea, 2007, էջ 5
  8. 8,0 8,1 «NTB Layak Jadi Lumbang Ikan Nasional» (ինդոնեզերեն). Lombok News. 2007-07-25. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-07-09-ին. Վերցված է 2015-07-08-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  9. 9,0 9,1 «Potensi Daerah Kelautan dan Perikanan» (PDF) (ինդոնեզերեն). Biro Ekonomi Setda NTB — Официальный сайт экономического управления администрации провинции Западные Малые Зондские острова. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015-07-09-ին. Վերցված է 2015-07-08-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. «Aktivitas pelayaran Lembar-Padangbai dihentikan saat Nyepi» (ինդոնեզերեն). Antara — Официальный сайт индонезийского национального новостного агентства «Антара». 2014-03-30. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-07-09-ին. Վերցված է 2015-07-08-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  11. «Pura Ulun Swi, Dalem Petak Jingga dan I Gst. Agung Maruti» (ինդոնեզերեն). Bali Post — Электронная версия газеты «Бали пост». 2008-08-28. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-23-ին. Վերցված է 2015-06-15-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. «Bali. History» (անգլերեն). Lonely Planet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-05-11-ին. Վերցված է 2015-06-15-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  13. «Potensi Wisata Alam di Nusatenggara Barat» (ինդոնեզերեն). BKPM — Официальный сайт индонезийского национального комитета по координации инвестиций. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-07-13-ին. Վերցված է 2015-07-13-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

Գրականություն

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լոմբոկի նեղուց» հոդվածին։