Լյարդի ցիռոզ
Լյարդի ցիռոզ, հիվանդություն, որի ժամանակ լյարդը չի կարողանում նորմալ գործել երկարատև վնասման պատճառով[1]։ Այս վնասումը բնորոշվում է նորմալ լյարդային հյուսվածքի փոխարինմամբ սպիականով[1]։ Սովորաբար հիվանդությունը զարգանում է ամիսների կամ տարիների ընթացքում[1]։ Սկզբնական շրջանում սովորաբար ախտանշաններ չեն լինում[1]։ Հիվանդության խորացման հետ անձը կարող է զգալ հոգնածություն, թուլություն, քոր, ստորին վերջույթների այտուց, մաշկի դեղնություն, որովայնում հեղուկի կուտակում, մաշկը դառնում է հեշտ վնասվող և կարող է պատվել սարդանման անոթային պատկերներով[1]։ Որովայնում կուտակվող հեղուկը կարող է ինքնուրույն վարակվել[1]։ Այլ լուրջ բարդություններից են լյարդային էնցեֆալոպաթիան, կերակրափողի լայնացած երակներից արյունահոսությունը կամ լյարդի քաղցկեղը[1]։ Լյարդային էնցեֆալոպաթիան կարող է առաջացնել շփոթվածություն և գիտակցության կորուստ[1]։
Լյարդի ցիռոզ | |
---|---|
![]() | |
Պատճառ | հարբեցողություն, հեպատիտ, Indian childhood cirrhosis?, autoimmune hepatitis?, Առաջնային սկլերոզացնող խոլանգիտ և HFE hereditary haemochromatosis? |
Հետևանք | Լյարդի քաղցկեղ |
Վնասում է | մարդ |
Բուժաքննություն | բիոպսիա, արյան բիոքիմիական հետազոտություն, ուլտրաձայնային հետազոտություն և CT |
Բժշկական մասնագիտություն | աղեստամոքսաբանություն և հեպատոլոգիա |
ՀՄԴ-9 | 571 |
Բուժում | liver transplantation? |
Cirrhosis Վիքիպահեստում |
Ցիռոզի ամենահաճախ հանդիպող պատճառներն են ալկոհոլը, հեպատիտ Բ- ն և Ց- ն, լյարդի ոչ ալկոհոլային ծագման ճարպային հիվանդությունները[2][3]։ Սովորաբար ցիռոզի զարգացման համար անհրաժեշտ է 2 կամ 3 բաժակ ալկոհոլային ըմպելիքների ամենօրյա կիրառում մի քանի տարիների ընթացքում[2]։ Ոչ ալկոհոլային ծագման լյարդի ճարպային հիվանդությունը ունի մի քանի պատճառներ․ քաշի ավելցուկ, դիաբետ, արյան մեջ ճարպաթթուների բարձրացում, գերճնշում[2]։ Ցիռոզի ավելի քիչ հանդիպող պատճառներից են աուտոիմուն հեպատիտը, առաջնային բիլիար խոլանգիտը, հեմոքրոմատոզը, որոշ դեղամիջոցներ և լեղաքարային հիվանդությունը[2]։ Ախտորոշումը հիմնված է արյան հետազոտության, պատկերային հետազոտությունների և լյարդի կենսազննման (բիոպսիայի) վրա[2]։
Ցիռոզի որոշ պատճառներ, ինչպիսին է հեպատիտ Բ- ն, կարող են կանխարգելվել պատվաստման միջոցով[4]։ Բուժումը մասամբ կախված է հիմնական պատճառից[4], սակայն նպատակը հաճախ հիվանդության խորացումը և բարդությունների կանխումն է[4]։ Ալկոհոլից խուսափումը ցուցված է ցիռոզի բոլոր դեպքերում[4]։ Հեպատիտ Բ- ն և Ց- ն կարող են բուժվել հակավիրուսային դեղորայքով[4]։ Աուտոիմուն հեպատիտը կարող է բուժվել ստերոիդներով[4]։ Ուրսոդիոլը կարող է արդյունավետ լինել, եթե հիվանդության պատճառը լեղուղիների խցանումն է[4]։ Այլ դեղամիջոցներ կարող են օգտակար լինել այնպիսի բարդությունների դեպքում, ինչպիսիք են որովայնային և ստորին վերջույթների այտուցը, լյարդային էնցեֆալոպաթիան և կերակրափողային երակների լայնացումը[4]։ Ծանր ցիռոզի դեպքում կարող է լինել լյարդի փոխպատվաստման անհրաժեշտություն[4]։
ԷպիդեմիալոգիաԽմբագրել
Տնտեսապես զարգացած երկրներում ցիռոզը որպես մահվան պատճառ վեցերրորդ տեղն է զբաղեցնում 35-60 տարեկան պացիենտների մոտ, 100.000 բնակչության 14-30 դեպքն է կազմում: Ամեն տարի աշխարհում մահանում է 40 մլն մարդ լյարդի վիրուսային ցիռոզից և հեպատոցելյուլյար կարցինոմայից [5], որը զարգացել է հեպատիտ Բ-ի ֆոնի վրա: ԱՊՀ երկրներում ցիռոզը հանդիպում է 1% սահմաններում: Հաճախ դիտվում է տղամարդկանց մոտ՝ տղամարդ կին փոխհարաբերությունը կազմում է միջինում՝ 3: 1: Հիվանդությունը կարող է տատանվել տարբեր տարիքային խմբերում, սակայն ավելի հաճախ 40 տ.-ից բարձր [5]:
ԷթիոլոգիաԽմբագրել
Հաճախ ցիռոզը զարգանում է երկարատև ալկոհոլային թունավորումից, վիրուսային հեպատիտներից՝ Բ, Ց, Դ և պարազիտար ինֆեկցիաներից: Ավելի հազվադեպ ցիռոզի պատճառներից է հանդիսանում է լեղատար ուղիների(ներ- և արտալյարդային), սրտային անբավարարություն, քիմիական (հեպատոտոքսիկ), դեղորայքային թունավորում: Ցիռոզը կարող է առաջանալ ժառանգական մետաբոլիկ խանգարումների արդյունքում (հեմոքրոմոցիտոմա, հեպատոլոգիական դեգեներացիա, α1- անտիտրիպսինի) և դռներակային համակարգի օկլյուզիա (ֆլեբոպորտալ ցիռոզ): Ինֆեկցիոն գործոններից՝ քրոնիկ վիրուսային հեպատիտ, հատկապես Բ և Ց, մակաբույծային ինֆեկցիաներ: Առաջնային բիլիար ցիռոզը առաջանում է առանց նկատելի պատճառների: Մոտավորապես 10-35% հիվանդների էթիոլոգիան մնում է անհայտ [5]:
ՊաթոգենեզԽմբագրել
Երկար ամիսների և տարիների ընթացքում փոփոխվում է հեպատոցիտների գենոմը և առաջացնում են պաթոլոգիկ փոփոխված բջիջների կլոն, ինչի արդյունքում զարգանում է բորբոքային գործընթաց: Ցիռոզի պաթոգենեզում առանձնացնում են հետևյալ տեսակները [6]՝
- Էթոլոգիական գործոնների ազդեցությունը- վիրուսների ցիտոպատոգենետիկ ազդեցությունը, իմուն համակարգը, հեպատոտոքսիկ ցիտոկինների ազդեցությունը, քիմիկատներ, պրոօքսիդանտներ, ացետալդեհիդ, երկաթ, լիպիդ պերօքսիդանրներ պարունակող մթերք:
- Իտո բջիջների ֆունկցիայի ակտիվացում- այն, ինչն հանգեցնում է Դիսսեի տարածությունում շարակցական հյուսվածքի տարածման և լյարդի պերիցելյեուլյար ֆիբրոզի առաջացման:
- Լյարդի պարենխիմայի արյունամատակարարման խանգարում- ի շնորհիվ սինուսոիդների կապիլյարիզացիայի և անոթային հունի փոքրացման, հեպատոցիտների իշեմիկ նեկրոզի զարգացման:
- Հեպատոցիտի ցիտոլիզի իմունային մեխանիզմների ակտիվացում
Հեպատոցիտների կամրջաձև նեկրոզի դեպքում ախտահարված հատվածում ծգվում են Т-լիմֆոցիտները, որոնք ակտիվացնում են Իտո բջիջները, ձեռք բերելով ֆիբրոբլաստի նման հատկություններ. սինթեզում են կոլագեն I-տիպի, ինչը և հանգեցնում է ֆիբոզի: Բացի դրանից լյարդի պարենխիմայի միկրոսկոմիկ պատկերը նկարագրվում է կեղծ բլթակնեով, որոնխ չունեն կենտրոնական երակներ:
Լյարդի ալկոհոլային ցիռոց, Փուլերը՝ սուր ալկոհոլային հեպատիտ և ճարպային դիստրոֆիա՝ ֆիբրոզով: Կարևոր գործոնը - հեպատոցիտների նեկրոզն է, ալկոհոլի ուղղակի թունավորման պատճառով, ինչպես նաև աուտոիմուն պրոցեսներով:
Լյարդի վիրուսային ցիռոզ, Կարևր գործոն է հանդիսանում իմունոցիտների սենսիբիլիզացիան սեփական հյուսվածքի նկատմամբ: Հիմնական թիրախը աուտոիմուն ռեակցիայի հանդիսանում է լյարդային լիպոպրոտեիդը:
Լյարդի խցանված ցրռոզ, հեպատոցիտների նեկրոզը կապված է հիմօքսիկ և անոթային խցանման հետևանքով: Զարգանում է պորտալ հիպերտենզիա - պորտալ երակների ճնշման բարձրացում, ներ- կամ արտալյարդային պորտալ անոթների խանգարման պատճառով: Սա հանգեցնում է պորտոկավալլ շունտավորման առաջացման, սպլենոմեգալիա(փյծաղի մեծացում), ասցիտ: Սպլենոմեգալիայի հետ կապված են թրոմբոցիտոպենիան (փայծաղում թրոմբոցիտների դեպոյացման ուժեղացման հետևանք), լեյկոպենիա, ինչպես նաև էրիտոցիտների հեմոլիզի ուշեղացման: Ասցիտը հանգեցնում է դիաֆրագմայի շարժունակության սահմանափակման, գաստրոէզոֆագեալ ռեֆլյուքս պեպտիկ էռոզիանեով, խոց և արյունահոսությամբ կերակրափողի վարիկոզ լայնացած երակներից, որովայնային ճոզվածքի, բակտերիալ պերիտոնիտ, հեպատոռենալ սինդրոմ: Լյարդի ցիռոզով հիվանդների մոտ հաճախ նկարագրվում է հեպատոգեն էնցեֆալոպաթիա:
Առաջնային բիլիար ցիռոզ, Հիմնական տեզը զբաղեցնում է գենետիկ իմունոռեգուլյացիայի խանգարումը: Սկզբում առաջանում է բիլիար էպիթելի խանգարումսեգմենտների նեկրոզի զարգացմամբ, ավելի ուշ նրանց պրոլիֆերացիայով, ինչը ընթանում է լեղու էքսկրեցիայի խանգարումով: Ընթանում է հետևյալ փուլերով՝
- քրոնիկ դեստրուկտիվ խոլանգիտ
- ծորանային պրոլիֆերացիա լեղածորանների դեստրուկցիայով
- լեղածորանների պօքրացում
- հանգուցավոր ցիռոզ խոլեստազի հետ
Ախտաբանական պատկերը առաջնային բիլար ցիռոզի ներառում է էպիթելի ինֆիլտրացիա լիմֆոցիտներով, պլազմային բջիջներ, մակրոֆագեր: Լաբորատոր ախտորոշմամբ հայտնաբերվում է հակամիտոխոնդրիալ հալամարմիններ (ՀՄՀ), ավելի սպեցիֆիկ են - М2-ՀՄՀ, հակառակ ուղղությամբ Е2-պիրուվատդեհիդրոգենազի ենթաբաժիններ, IgM-ի բարձրացում շիրուկում: Բացի այդ հայտնաբերվել է արտալյարդային իմունոլոգիական փոփոխություններ՝ թիրեոդիտ Հաշիմոտոյի, Շեգենի սինդրոմ, ֆիբրոզացնող ալվեոլիտ, տուբոլոինտերստիցիալ նեֆրիտ, ցելիակիա, ինչպես նաև համակարգային ռեմատիկ հիվանդություններ- համակարգային, կարծրամաշկություն, սկլերոդերմա, Ռևմատոիդ արթրիտ, համակարգային կարմիր գայլախտ [7]:
ԱխտանիշներըԽմբագրել
Արտալյարդային սիմպտոմներից նկարագրվում է սինուսոիդների ճնշման բարձրացում, ինչը հանգեցնում է դռներակի ճնշման բարձրացման, պորտալ հիպերտենզիա: Ինչպես նաև բնորոշ սիմպտոմ է հանդիսանում «մեդուզայի գլուխը»-«caput medusae»՝ որովայնի առաջային պատի անոթների արտահայտվածությունը: Ցիռոզին բնորոշ ընդհանուր նշաններն են՝ թուլություն, աշխատունակության իջեցում, անհանգստացնող զգացողություն որովայնում, դիսպեպտիկ երևույթներ, մարմնի ջերմության բարձրացում, ցավ հոդերում, մեթեորիզմ, ծանրության զգացողություն որովայնի վերի մասում, նիհարում, ասթնիա: Զննման ժամանակ նկարագրվում է լյարդի մեծացում՝ ձախ բլթի: Պորտալ հիպերտենզիա, որը ուղեկցվում է թույլ արտահայտված փայծաղի մեծացումով: Ընդլայնված կլինիկական պատկերը արտահայտվում է լյարդա-բջջային անբավարարության սիմպտոմով և պորտալ հիպերտենզիայով: Ունեն որովայնի արտափքում, ճարպոտ սննդի և ալկոհոլի վատ տանելիություն, սրտխառնոց, փսխում, դիարեա, ցավ և ծանրության զգացողություն որովայնում: 70 % դեպքերում հայտնաբերվում է հեպատոմեգալիա, լյարդը պնդացած է, եզրերը սրված: 30 % հիվանդների մոտ պալպացիայի արդյունքում հայտնաբերվում է լյարդի հանգուցավոր մակերես: 50 %-ի մոտ սպլենոմեգալիա: Սուբֆեբրիլ ջերմություն, հնարավոր է կապված լինի բակտերիաների ներթափանցումով աղիների միջոցով, որը նա ի վիճակի չէ վնասազերծել: Տենդը դիմացկուն է անտիբիոտիկների հանդեպ և անցնում է միայն լյարդի ֆունկցիայի լավացման դեպքում: Կարող են լինել նշաններ՝ պալմար էրիթեմա, անոթային աստղիկներ, մեղմ մազակալում, սպիտակավուն եղունգներ, տղամարդկանց մոտ գինեկոմաստիա: Պատերը ձեռք են բերում թմբկափայտի տեսք: Տերմինալ փուլում հիվանդների հիվանդների 25% դեպքերում նկատվում է լյարդի չափերի փոքրացում: Առաջանում է դեղնություն, ասցիտ, ծայրամասային այտուց հիպերհիդրատացիայի հետևանքով(ավելի հաճախ ոտքերի այտուց), ներանոթային կոլլատերալներ (կերակրափողի, ստամոքսի, աղիների երակների վարիկոզ-լայնացում): Արյունահոսություն երակներից ավելի հաճախ վերջանում է լետալ վերջաբանով: Էնցեֆալոպաթիա կարթղ է լինել ինչպես լյարդա-բջջային, այնպես էլ պորտալ անբավարարությունից[5]:
ԲարդությունըԽմբագրել
- լյարդային կոմա
- կերակրափողի վարիկոզ լայնացած երակների արյունահոսություն
- դռներակի համակարգի թրոմբոզ
- հեպատոռենալ սինդրոմ
- հեպատոցելյուլյար կարցինոմա-լյարդի ձևավորված քաղցկեղ
- ինֆեկցիոն բարդություններ- պնևմոնիա, սպոնտար պերիտոնիտ, պերտոնիտ ասցիտի դեպքում, սեպսիս:
ԱխտորոշումԽմբագրել
Բնորոծ է ԱԼԱՏ ԱՍԱՏ-ի, ալկալիական ֆոսֆատազի, լեյկոցիտոզի բարձրացում: Հեպատոլիենալ սինդրոմի դեպքում կարող է առաջանալ հիպերսպլենիզմ, դրսևվորվում է լեյկոպենիայով, թրոմբոցիտոպենիայով, անեմիայով և ոսկրածուծի մեջ բջջային տարրերի ավելացում: Լայնացած երակային կոլլատերալները արտահայտվում են անգիոգրաֆիայի, կոմպյուտերային տոմոգրաֆիայի, ուլտրաձայնային հետազոտության կամ վիրահատական միջամտության դեպքում:
ԴասակարգումԽմբագրել
Մորֆոլոգիական դասակարգումԽմբագրել
Ըստ համաշխարհային հեպատոլոգիայի ասոցացիայի (Ակապուլկո, 1974) և ԱՀԿ-ի (1978)[5]
- մանրգանգուցավոր կամ միկրոնոդուլյար ցիրոզ (հանգույցի չափերը 1-3մմ)
- խոշորհանգուցավոր կամ մակրոնոդուլյար ցիրոզ (հանգույցի չափերը 3մմ –ից ավելին)
- ոչ լրիվ սեպտալ ձև
- խառը ձև (որի դեպքում նկարագրվում է տարբեր չափերի հանգույցներ )
Էթիոլոգիական դասակարգումԽմբագրել
Տարբերում են ցիռոզի հետևյալ ձևերը
- վիրուսային
- ալկոհոլային
- դեղորայքային
- երկրորդային բիլիար
- բնածին հետևյալ հիվանդությունների դեպքում՝
- հեպատոլենտիկուլյար ախտահարում
- հեմոխրոմատոզ
- α1-հակատրիպսինի դեֆիցիտ
- թիրոզինոզ
- գալակտոզեմիա
- գլիկոգենոզ
- Խցանում (արյան շրջանառության անբավարարություն)
- Բադդա-Կիարի սինդրոմ և հիվանդություն
- Ալիմենտար փոխանակման դեպքորում՝
- ճարպակալում
- շաքարային դիաբետի ծանր ձևեր
- Լյարդի ցիռոզ անհայտ էթոլոգիայի՝
- կրիպտոգեն
- առաջնային բիլիար
- մանկական
Լյարդային անբավարարություան ծանրության աստիճանի աղյուսակը ըստ Չայլդ- ՊյուիԽմբագրել
Դասակարգում ըստ Չայլդ- ՊյուիԽմբագրել
Լյարդի բջիջների ֆունկցիան ցիրոզի ժամանակ գնահատվում է ըստ Չայլդ- Պյուի [8][8]:
Պաարամետրեր | Միավորներ | ||
---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | |
Ասցիտ | Բացակայում է | Թույլ, հեշտ ենթարկվում է բուժման | Արտահայտված, վատ է ենթարկվում բուժման |
Էնցեֆալոպաթիա | Բացակայում է | Թույլ (I—II) | Արտահայտված (III—IV) |
Բիլիռուբին, մկմ/լ(մգ%) | Պակաս 34 (2, 0) | 34—51 (2, 0—3, 0) | Ավելին 51 (3, 0) |
Ալբումին, գ | Ավելին 3, 5 | 2, 8—3, 5 | Պակաս 2, 8 |
Պրոթրոմբինային ժամանակ (PT),
պրոթրոմբինային գործակից(PI) |
1—4 (Ավելին 60) | 4—6 (40—60) | Ավելին 6 (պակաս 40) |
Դասակարգումը արտահայտվում է կախված միավորներից ամբողջ պարամետրերից ելնելով: 5-6 միավորը համապատասխանում է Ա դասին, 7-9՝ Բ, իսկ 10-15- Գ դասին[8]: Կյանքի տևոզությունը հիվանդների մոտ Ա դի դեպքում կազմում է 15-20 տարի, հետվիրահատական լետալ ելքի դեպքում՝ 10%: Բ- դասը հանդիսանում է ցուցում լյարդի փոխպատվաստման, բայց և այդ դեպքում էլ ելքը կազմում է ՝30%: Ց-դսի հիվանդների կյանքի տևողությունը հասնում է 1-3 տարի, իսկ հետվիրահատական ելքը ՝ 82%: Սակայն հիմնական չափորոշիչները Չայլդ- Պյուի ուղղված է գնահատել անհրաժեշտությունը լյարդի փոխպատվաստման՝ բարձր է անհրաժեշտությունը Գ-դասի դեմքում, մահացությունը Բ-դասի միջին է, Ա-դասինը ՝ ցածր[9]:
Համակարգային չափորոշիչները SAPSԽմբագրել
Վերջին տարիներին հիվանդների հստակ ախտորոշման համար ստամոքս-ազիքային արյունահոսության առաջացման դեմքում, կոմայի, սեպսիսի և այլ բարդությունների օգտագործվում է SAPS (Simplified Acute Physiology Score) չափորոշիչը, ներառելով հիմնական ֆիզիոլոգիական պարամետրերը: Դասակարգման մեջ նշանակություն ունի ՝ տարիքը, ՍԿՀ -սրտի կծկուների հաճախականությունը, շնչառական ծավալը, սիստոլիկ զարկերակային ճնշումը, մարմնի ջերմությունը, դիուրեզ, հեմատոկրիտը, անրյան լեյկոցիտները, սպիտակուցների բիկարբոնատը, ինչպես նաև լյարդային կոմայի աստիճանը[9]:
Չափանիշներ |
Միավորներ |
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
3 |
2 |
1 |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 | |
Տարիք, տարեթիվ |
≤45 |
46-55 |
56-65 |
66-75 |
>75 | ||||
ՍԿՀ, րոպեում |
≥180 |
140—179 |
110—139 |
70-109 |
55-69 |
40-54 |
<40 | ||
Սիստոլիկ զարկերակային ճնշում, մմ рт. ст. |
≥190 |
150—189 |
80-149 |
55-79 |
<55 | ||||
Մարմնի ջերմաստիճան, ºС |
≥41 |
39, 0-40, 9 |
38, 5-38, 9 |
36, 0-38, 4 |
34, 0-35, 9 |
32, 0-33, 9 |
30, 0-31, 9 |
<30 | |
Շնչաձական շարժումների հաճախականությունը, րոպեում |
≥50 |
35-49 |
25-34 |
12-24 |
10-11 |
6-9 |
ԹԱՇ |
<6 | |
Մեզի քանակը, լ/օրը |
≥5, 00 |
3, 50-4, 99 |
0, 70-3, 49 |
0, 50-0, 69 |
0, 20-0, 49 |
<0, 2 | |||
Արյան միզանյութ, մմ/լ |
≥55 |
36 −54, 9 |
29 −35, 9 |
7, 5 −28, 9 |
3, 5 −7, 4 |
<3, 5 |
|||
Հեմատոկրիտ, % |
≥60, 0 |
50, 0-59, 9 |
46, 0-49, 9 |
30, 0-45, 9 |
20, 0-29, 9 |
<20, 0 | |||
Լեյկոցիտների քանակ, ×109/լ |
≥40 |
20, 0-39, 9 |
15, 0-19, 9 |
3, 0-14, 9 |
1, 0-2, 9 |
<1 | |||
Արյան գլյուկոզան, ммоль/л |
≥44, 4 |
27, 8-44, 3 |
13, 9-27, 7 |
3, 9-13, 8 |
2, 8-3, 8 |
1, 6-2, 7 |
<1, 6 | ||
Արյան կալիում, мэкв/л |
≥7, 0 |
6, 0-6, 9 |
5, 5-5, 9 |
3, 5-5, 4 |
3, 0-3, 4 |
2, 5-2, 9 |
<2, 5 | ||
Արյան Նատրիում, մգ/լ |
≥180 |
161—179 |
156—160 |
151—155 |
130—150 |
120—129 |
110—119 |
<110 | |
НСО3, մգ/լ |
≥40 |
30, 0-39, 9 |
20, 0-29, 9 |
10, 0-19, 9 |
5, 0-9, 9 |
<5, 0 | |||
Գլազգոյի սանդղակ, միավորներ |
13-15 |
10-12 |
7-9 |
4-6 |
3 |
Ախտորոշման ձևավորումըԽմբագրել
Ախտորոշումը դրովում է հետևյալ սանդղակով
•Հիմնական՝
•լյարդի ցիռոզ •մորֆոլոգիա, էթոլոգիա •ակտիվությունը, դասը ըստ Չայլդ- Պյուիի,
•Բարդությունը՝
•պորտալ հիպերտենզիա (ասցիտ, կերակրափողի երակների վարիկոզ լայնացում (լայնացման աստիճանը)) •հիպերսպլենիզմ (աստիճանը) •էնցեֆալոպաթիա (էթոլոգիա, աստիճան...)
ԲուժումԽմբագրել
Բուժման հիմքում ընկած է դեղորայքի օգտագործումը և խիստ դիետա, միայն թե ձևավորված ցիռոզը չվերականգնվող է, լյարդը այս դեպքում բուժման ենթակա չէ, միակ ուղղին լյարդի փոխպատվաստումն է:
Կանխարգելիչ միջոցառումներԽմբագրել
•զգուշություն սուր վիրուսային հեպաատիտով վարաքվելուց
•ալկոհոլից հրաժարում
•հեպատոտոքսիկ դեղորայքներից պաշտպանություն
ԴիետաԽմբագրել
Դիետան լյարդի ցիռոզի ժամանակ պետք է լինի լիարժեք, սպիտակուց ՝ 70-100գ.(1-1.5գ- 1կգ քաշին), 80-90գ ճարպ, 400-500գ. ածխաջուր: Անհրաժեշտ է հաշվի առնել հիվանդի վնասակար սովորույթները: Բացառել քիմիական հավելումները, կոնսերվանտներ և քիմիական բաղադրիչներ[6]:
Ուրոդեզոքսիխոլեստազային թթուԽմբագրել
Աղիներում լեղաթթուների դեֆիցիտի վերականգնամ համար, արտահայտված բիլիար անբավարարության դեպքում: Չափաբաժինը 10-15մգ՝ 1կգ քաշին, օրը 1 անգամ: Ազդեցությունը՝[10].
1.լեղու և պանկրեատիկ հյութի բարձրացում աղում
2.ներլյարդային խոլեստազի վրա
3.լեղապարկի արտահակըտված կրճատում
4.լիպազայի ակտիվության բարձրացում
5. աղիների մոտորիկայի բարձրացումշ
6.իմուն պատասղանի նորմալացում
ՀեպատոպրոտեկտորներԽմբագրել
•Ցիռոզի ժամանակ արգելվում է տատասկափուշի սերմեր[11]:
Բջջային թերապիաԽմբագրել
Ավանդական բուժումը հիմնականում բաղկացած է դեղամիջոցների օգտագործմամբ, որոնց հիմքում ընկած է լյարդի բջջիջների պաշտպանությունը, աղիների սեկրեցիայի խթանումը և մետաբոլիկ խանգարումները: Անկասկած սա բարելավում է հիվանդի վիճակը, սակայն չի կարող դադարեցնել հիվանդույան զարգացումը: Եթե վերը նշմավ բուժման մեթոդը չի օգնում, անցկացնում են լյարդի փոխպատվաստում:
ԳրականությունԽմբագրել
- Ивашкин В.Т., Маевская М.В., Павлов Ч.С., Федосьина Е.А., Бессонова Е.Н., Пирогова И.Ю., Гарбузенко Д.В. Клинические рекомендации Российского общества по изучению печени и Российской гастроэнтерологической ассоциации по лечению осложнений цирроза печени // Рос. журн. гастроэнтерол., гепатол., колопроктол. – 2016. - Т. 26, № 4. - С. 71-102.
- Гарбузенко Д. В. Мультиорганные гемодинамические нарушения при циррозе печени // Терапевтический архив — 2007. — Т.79, № 2. — С.73-77
- Шерлок Ш., Дули Дж. Заболевания печени и жёлчных путей. — М.: ГЭОТАР Медицина, 1999. — 864 с.
- Е. М. Климова, И. А. Вотякова, Г. С. Лобынцева, Н. Ф. Ефимова, И. А. Кривцова. Обоснование применения криоконсервированных препаратов эмбрионального происхождения у больных с циррозом печени. Гематология и переливание крови. Т.30.. Тезисы 4-го з"їзда гематологів та трансфузіологів України., 2001, Киев. С.160.
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 «Cirrhosis»։ National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases։ ապրիլի 23, 2014։ Արխիվացված օրիգինալից հունիսի 9, 2015-ին։ Վերցված է մայիսի 19, 2015
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>
պիտակ՝NIH20142
անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: - ↑ GBD 2013 Mortality and Causes of Death Collaborators (դեկտեմբերի 17, 2014)։ «Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013.»։ Lancet 385 (9963): 117–71։ PMC 4340604։ PMID 25530442։ doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>
պիտակ՝NIH20143
անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: - ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Садовникова И. И. Циррозы печени. Вопросы этиологии, патогенеза, клиники, диагностики, лечения // РМЖ. — 2003. — Т. 5, № 2.
- ↑ 6,0 6,1 А. В. Яковенко, Э. П. Яковенко. Цирроз печени: вопросы терапии // Consilium medicum. — 2006. — Т. 8, № 7.
- ↑ Аутоиммунные поражения печени – первичный билиарный цирроз печени и первичный склерозирующий холангит. Медицина Алтая
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Child C.G., Turcotte J.G. Surgery and portal hypertension // The liver and portal hypertension. — Philadelphia: W.B.Saunders Co., 1964. — P. 50.
- ↑ 9,0 9,1 Habib A., Bond W.M., Heuman D.M. Long-term management of cirrhosis: appropriate supportive care is both critical and difficult // Postgrad. Med. — 2001. — Vol. 109, № 3. — P. 101—113.
- ↑ А. В. Яковенко, Э. П. Яковенко. Цирроз печени: вопросы терапии // Consilium medicum. — 2006. — Т. 8, № 7
- ↑ Баева В. М. Расторопши семена — Sylibi semen // Лечение растениями: Основы фитотерапии (учебное пособие для студентов медиков и практикующих врачей). — М.: Астрель; АСТ, 2004. — С. 115—116. — 202 с. — 5100 экз. — ISBN 5-17-023217-9.
Արտաքին հղումներԽմբագրել
- Б. Н. Левитан, А. В. Дедов / 50-летний опыт клинического изучения цирроза печени Archived 2008-12-15 at the Wayback Machine. Кафедра факультетской терапии Астраханской государственной медицинской академии
- Популярная статья о циррозе печени
- Оценка тяжести состояния больных с циррозом печени Archived 2015-10-01 at the Wayback Machine.
- Система SAPS Archived 2015-07-25 at the Wayback Machine.
- Калькулятор классификации по Чайлду-Пью для OS Android